K kim. Au 21-guruh Nazarmamitova Zumradxonning analitik kimyo fanidan
Download 1.08 Mb. Pdf ko'rish
|
ZUMRATXON NAZARMAMITOVA
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qaytmas izotermik jarayonda, ya’ni o’z-o’zidan sodir bo’ladigan jarayonda entropiya o’zgarishini ko’rsak: • A qaytar > A
- Entropiyaning matematik ifodasini umumiy ko’rinishi ΔS ≥ ΔQ ∕ Τ bo’ladi.
|
S
2 -S 1 S dQ 15 • Entropiya – ekstensiv kattalik, ya’ni sistemadagi modda miqdoriga bog’liq. Entropiyaning bu xossasini yuqoridagi tenglamani boshqacha yozib ko’rish mumkin. dQ TdS Tenglamaning chap tomonidagi kattalik (Q) energiya o’lchamiga ega, demak TdS ko’paytma ham energiya o’lchamiga ega. Biz bilamizki, har qanday energiya intensiv va ekstensiv omillar (faktorlar) ko’paytmasidan iborat, intensiv omil bo’lganidan dS ekstensiv omilligi kelib chiqadi. Entropiya additivlik qonuniga bo’ysinadi, ya’ni muvozanat holatdagi sistemaning entropiyasi uning alohida bo’laklarining entropiyalari yig’indisiga teng. • Qaytmas izotermik jarayonda, ya’ni o’z-o’zidan sodir bo’ladigan jarayonda entropiya o’zgarishini ko’rsak: • A qaytar > A qaytmas edi, bundan • ΔQ qaytar > ΔQ qaytmas bo’ladi va > va > • Entropiyaning matematik ifodasini umumiy ko’rinishi ΔS ≥ ΔQ ∕ Τ bo’ladi. Т Q кайтар Т Q кайтмас 16 Boltsmanning termodinamikaning 2-qonunining talqini ko‘pincha uning entropiya uchun mashhur tenglamasi bilan ifodalanadi, S = k ln(W), bu erda S - sistemaning entropiyasi, k - Boltsman doimiysi, W - mikroholatlar soni. berilgan makrostataga mos keladi. Bu tenglama shuni ko'rsatadiki, entropiya tizimning berilgan makroholatiga mos keladigan mumkin bo'lgan mikroholatlar sonining o'lchovidir. Boshqacha qilib aytganda, bu tizimda mavjud tartibsizlik va tasodifiylik darajasini aks ettiradi. Boltsman tomonidan talqin qilingan 2-qonun, ajratilgan tizimning entropiyasi vaqt o'tishi bilan ortib borishini ta'kidlaydi, chunki bu mumkin bo'lgan mikroholatlar sonining ko'payishiga to'g'ri keladi. Aksincha, entropiyaning kamayishi mumkin bo'lgan mikroholatlar sonining kamayishiga to'g'ri keladi, bu juda dargumon va 2-qonunni buzadi. Shunday qilib, Boltsman qonuni termodinamikaning 2-qonunining matematik ifodasini va qonun bilan tavsiflangan tizimdagi tartibsizlik darajasini miqdoriy aniqlash usulini beradi. U termodinamika tamoyillarini oydinlashtirish va rasmiylashtirish, termodinamikaning 17 fan, texnika va texnologiyada koʻplab qoʻllanilishi uchun nazariy asos yaratish uchun foydalanilgan. Men Boltsmanning termodinamikaning to'rtta asosiy qonuni haqida gapiraman: 1. Nolinchi qonun: Bu qonun shuni anglatadiki, termodinamik tizim ideal gaz bilan muvozanatda bo'lgan ikki xil tizim uchinchi tizimga qarab individual ravishda muvozanatlashganda, bu uchinchi tizim ideal gaz bo'lsa, ikkala tizim ham bir xil haroratda bo'ladi. 2. Birinchi qonun: Bu qonun energiyani tejash tamoyiliga mos keladi va energiyani yo'qdan yaratib bo'lmasligini aytadi. Termodinamik tizimlarga kiradigan energiya yig'indisi tizimdan chiqadigan energiya yig'indisiga teng, bu qonun issiqlik dvigatellari, bug 'turbinalari va boshqa haroratni o'zgartirish tizimlarining ishlashini tushuntiradi. 3. Ikkinchi qonun: Bu qonun termodinamik sistemaning entropiya yo`lini tushuntiradi. Tizimning entropiyasi harorat o'zgarmaydigan termodinamik jarayonda ortadi. Ushbu qonun ko'pincha ideal termodinamik sikl uchun eng ko'p ishlab chiqilgan qonunlardan biri bo'lib, bu erda tizimning entropiyasining maksimal o'sishi mavjud bo'lib, bu ideal dvigatelning noaniq samaradorligini va maksimal samaradorlikka erishishning mumkin emasligini bildiradi. 4. Uchinchi qonun: Bu qonun materiyaning entropiyasi absolyut nolga yetganda nolga aylanishini bildiradi. Amaliy nuqtai nazardan, 18 ushbu qonunning eng muhim ahamiyati uning Charchagan-Tosh qonunidagi o'rni bo'lib, bu erda nol mutlaq harorat hisoblanadi, bu -273 S. Bu qonun ko'pincha termodinamik tadqiqotlarda qo'llaniladi. Download 1.08 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|