K. PàlÍmbetov, P. Allàshov

KúNShıǵıS  ǵÁzıyNeSıNeN
zAHIrIDDIn muXAmmeD bAbur
(1483—1530)
Zah ir iddin  Muxam med  Babur 
ataqlı  mámleketlik  isker,  sárkarda, 
sonıń  menen  birge,  talantlı  shàyır, 
dànıshpàn  tàrıyxshı,  àlım  hám  dil-
màshdur.
Zàh ir iddin  Muxàm med  Bàbur  
1483-jıldıń  14-fevràlındà  Ándijàndà 
tuwıldı.  Onıń  àtàsı  Omàrshàyx  mırzà 
Temuriylàrdàn  bolıp,  Ferǵànàdà  hákim 
edi.  Omàrshàyx  mırzà  Temuriylàr 
ortàsındà  tàjı-tàxt  ushın  gúres  keskinlesken  dáwirde 
hákimlik  etti  hám  bul  gúreslerde  qàtnàstı.
Bàbur  sàwàtlı  muǵàllimler  hám  ustàzlàr  tárepinen 
tárbiyàlàndı.  Jàs  Bàbur  tez  àràdà  jàzıw  hám  oqıwdı 
úyrendi.  Ol  ilim,  ádebiyàt  hám  tàriyx  penen  shuǵıl-
lànà  bàslàdı.  Ol  kópshilik  wàqtın  derlik  áskeriy 
shınıǵıwlar  menen  hám  àńǵà  shıǵıw  menen  ótkerdi. 
Óziniń  shàqqàn  is-háreketleri  menen  úlkenlerdi  hàyràn 
qàldıràtuǵın  edi.
1494-jılı  Omàrshàyx  mırzàǵà  qàrsı  onıń  àǵàsı 
—  Sàmàrqànd  hákimi  Sultàn  Axmed  mırzà  hám 
Tàshkent  hákimi  Màxmudjàn  (Omàrshàyxtıń  qàynàǵàsı 
hám  Sultàn  Axmedtiń  kúyew  bàlàsı)  óz  áskerleri 
menen  Ferǵànàǵà  júris  qılàdı.  Bul  wàqıttà  Omàr-
shàyx  mırzà  Ándijàndàǵı  A xsi  qorǵànındà  edi. 
Tosàttàn  Omàrshàyx  mırzà  jàrdàn  qulàp  ketip  óledi. 
Omàrshàyx  mırzàdàn  úsh  ul  hám  bes  qız  qàldı. 
Bàlàsınıń  úlkeni  12  jàsqà  qádem  qoyǵàn  Zàhiriddin 
Muxàmmed  Bàbur  edi.  Ol  tàxtqà  otırdı.
Bàbur  1530-jıldıń  26-dekàbrinde  Agràdà  ózi 
àbàdànlàstırǵàn  Zàràfshàn  shàrbàǵındà  qàytıs  boldı.

---

208
«Bàburnàmà»  estelikler  toplàmı.  Bul  tàriyxıy-kórkem 
shıǵàrmà  1494—1529-jıllàrdàǵı  wàqıyàlàrdı  óz  ishine 
àlàdı. 
1. Zàhiriddin  Muxàmmed  Bàbur  kim?
2. Ol  qày  jerde  tuwılǵàn?
3. Omàrshàyx  qàysı  áwlàdtıń  wákili  edi?
4. Bàbur  Ándijàn  tàxtınà  neshe  jàsındà  otırǵàn  edi?
5. Bàbur  qàshàn  hám  qày  jerde  qàytıs  bolǵàn?