Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi ning maqsadi. Reja: Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi

Abu 
Nasr 
Forobiyning 
ta’lim-tarbiyaviy 
qarashlari. 
O‘rta asr ijtimoiy - falsafiy fikr taraqqiyoti mutafakkir Abu Nasr Forobiy nomi bilan 
bogiiq boiib, uning inson kamoloti haqidagi taiimoti ta’lim - tarbiya sohasida katta 
ahamiyatga 
ega. 
Mashhur Yunon faylasufi Arastudan keyin Sharqda o‘z bilimi, fikr doirasining 
kengligi bilan nom chiqargan Forobiyni yirik mutafakkir - “Muallimiy soniy” - 
“Ikkinchi 
muallim” 
deb 

---

ataydilar. Ba’zi manbalarda Forobiy 70 dan oshiq tilni bilganligi haqida gapiriladi. 
Abu Nasr Forobiy qomusiy olim hisoblanadi. Tadqiqotchilar uning 160 dan ortiq 
ilmiy asarlar yaratganligini qayd etadilar. Forobiy inson baxt – saodatga erishuvi 
uchun ularni baxtli - saodatli qila oladigan jamoa rahbaribo`lishi kerak deydi.U 
o‘zining “Baxt saodatga erishuv yoilar haqida risola” asarida “Davlatningvazifasi 
insonlami baxt - saodatga olib borishdir, - deb yozadi. U,- bu esa ilm va yaxshi axloq 
yordamida qo`lga kiritadi”. “Fozil odamlar shahri”, “Baxt saodatga erishuv 
to‘g‘risida”, “Ixso-al-ulum”, “nmlaming kelib chiqishi”, “Aql ma’nolari 
to‘g‘risida” kabi asrlarida ijtimoiy-tarbiyaviy qarashlari o‘z ifodasini topgan. 
Forobiy o‘z ishlarida ta’lim-tarbiyani uzviy birlikda olib boorish haqida ta’lim 
bergan bo‘Isa ham, ammo har birining insonni kamolga yetkazishda o‘z o‘mi va 
xususiyati 
bor 
ekanligini 
alohida 
ta’kidlaydi. 
Forobiy 
≪Baxt-saodatga erishuv to`g`risida≫ asarida bilimlami o`rganish tartibi 
haqida fikr bayon etgan. Uning ta`kidlashicha, awal bilish zarur boigan ilm 
o`rganiladi, 
bu 
- 
olam 
asoslari 
haqidagi ilmdir. Uni o`rgangach, tabiiy ilmlami, tabiiy jismlar tuzilishini, shaklini, 
osmon haqidagi bilimlami o`rganish lozim. Undan so`ng, umuman, jonli tabiat 
o‘simlik va hayvonlar haqidagi ilm o`rganiladi, deydi. Forobiy ta’lim va tarbiyaga 
birinchi 
marta 
ta’rif 
bergan 
olim 
sanaladi. Ta’lim - degan so‘z insonga o‘qitish, tushuntirish asosidanazariy bilim 
berish; tarbiya - nazariy fazilatni, ma’lum hunarniegallash uchun zarur bo‘lgan xulq 
normalarini 
va 
amaliy 
malakalami o‘rgatishdir, deydi olim, Abu Nasr Forobiy у anaaytadi: “Ta’lim - degan 
so‘z xalqlar va shaharliklar o'rtasidanazariy fazilatni birlashtirish, tarbiya esa shu 
xalqlar 
o‘rtasidagi 
tug‘ma fazilat va amaliy kasb hunar fazilatlarini birlashtirish deganso‘zdir.
Qomusiy 
olim Abu Rayhon Muhammad ibn Ahmad al-Beruniy X asming ikkinchi yarmi va 
XI asming boshlarida, g‘oyat murakkab tarixiy davrda yashadi va ijod etdi.O‘sha asr 
olimlaridan biri Yoqutning yozishicha: “Mas’ud qonuni” kitobi matematika va 
astronomiya bo‘yicha ungacha yozilgan hamma kitoblar izini o‘chirib yuborgan 

---

deydi. Beruniy yana “qimmatbaho toshlarni bilib olish bo‘yicha ma’lumotlar 
to‘plami” (“Mineralogiya”), “Dorivoro‘simliklar haqida Kitob”, “Kitob as Saydona 
fi - t-tibb” kabi asarlarni ham yozdi. “Mineralogiya” Sharqdagina emas, Y evropada 
ham qimmatbaho toshlami izlash usullari va ular bilan savdo qilish, konlarni 
o‘rganish, yer osti boyliklarini tekshirish haqida ma’lumot bersa, “Saydana” nomi 
bilan mashhur bo‘lgan keyingi asarda Sharqdagi dorivor o‘simliklaming tavsifi 
bayon qilingan.Beruniyning ilmiy bilimlarni egallash yo‘llari, usullari haqidagi 
fikrlari hozirgi daw uchun ham dolzarbdir. O‘quvchiga bilim berishda: 
- 
o‘quvchini 
zeriktirmaslik; 
- bilim berishda bir xil narsani yoki bir xil fanni o‘rgatavermaslik; 
- 
uzviylik, 
izchillik; 
- 
tahlil 
qilish 
va 
taqqoslash; 
- ma’lumdan noma’Iumga, yaqindan uzoqqa, soddadan qiyinga qarab borish; 
- 
takrorlash; 
- yangi mavzulami qiziqarli, asosan, ko‘rgazmali bayon etish va hokazoga e’tibor 
berish kerakligi uqtiriladi.Beruniy fikricha, axloqiylik insonning eng asosiy sifati 
bo`lishi kerak. Bu xislat birdaniga tarkib topmaydi. U kishilaming o‘zaro muloqoti, 
ijtimoiy muhit — jamiyat taraqqiyoti jarayonida tarkib topadi. Beruniy ham axloqiy 
tarbiyaga 
musulmon 
dini 
talablaridan 
kelib chiqqan holda ta'rif beradi.