Kafedrası páninen kurs jumíSÍ tema: «yusip-ziliyxa» DÁstaní tiliniń grammatikasí

Iyelik sepligi. Iyelik sepliginin formaları dástannin tilinde jumsalǵan.
niñ/-nin/-tin/-tin/-din/-diń-nin/-nin: Xalıq bul sózdi esitip, jıynalıp Yusuptıń júzine qaradı.(136-bet), Kózimniń ráwshanı janım, halıńdı bayan áyle. (112-bet), Yaqıp bóriniń sózin esitip patshaǵa adam jiberip, bóriniń biradarın sorap aldırıp , onı qasına qostı. (105-bet), Sáskede shıqqan kúnniń shuǵlasınday jamalı jáhandı tańlandırdı, kórgen adamlardıń bári biyhush bolıp jıǵıldı.(136-bet), Hámme xalı Yusuptiń ayaǵına jıǵılıp, minnetdarshılıq bildirdi.(136-bet)..-tin- tin: Alqıssa, Yusuptıń Ziliyxaǵa ráhimi kelip: -Áy Ziliyxa, qol kóter, men ıqlas qılayın,-dedi.(139-bet).
Baris sepligi. Dástannin tilinde baris sepligi-qa//- ke- ga//- ge// gá,-na//- ná//- ná,-a//- á affiksieri menen jasalgan.-qa//- ke: Kókten saza kelipYusupke – Ziliyxanıń qırq jıldan berli qalǵan kewlin alıp, pármana bol, -dedi.(138-bet),
-ga//- ge// gá: Ziliyxanıń bir bádbesher adamǵa kózi tústi. (114-bet), Ziliyxaǵa – Hár ne muradıń bolsa ayt, men bárin pitkereyin, -dedi. (138-bet), Alqıssa, Ziliyxaǵa qayta-qayta jalındı qabıl qılmadı.(140-bet),
Tabis sepligi. Dástanlardın tilinde tabis sepliginin-dı//- di,-ti//- ti,- nı//- ni affiksleri qollanılıp, is-hárekettin tikkeley obyektin anlatad: Alqıssa, Yusup bul juwaptı aytqannan keyin aǵaları qudıqqa salar boldı.(100-bet), Xattı shıǵarıp Yusupke berdi.(145-bet),
-di//- di: Olar ayttı: - Mısır shahı bizlerdiń sózimizge isenbey, Shamundı alıp qaldı. (143-bet).
Shıǵıs sepligi. Dástanlardıń tilinde shıǵıs sepliginiń házirgi tilimizde jumsalatuǵın-dan//-den, -tan//-ten, -nan//-nen affiksleri hám házirgi tilimizde jumsalmaytuǵ -din// din, -tin//-tin formaları ushırasadı.
-dan//-den, -tan//-ten, nan//-nen: Yusuptıń on aǵası qarawılǵa qaramay ótetuǵın boldı, bunı “qanannan kelgen hárqaysısı Rústemdey aybatlı on sawdager ruqsatsız ótemiz dep atır”,-dep Yusupke xabar etedi. (141-bet), Alqıssa, eki awız Ziliyhadan esitiń: Ziliyxa Yusup dep udayı zar jılar edi, onıń halına heshkimniń rehmi kelmes edi.(136-bet), Meniń zamanımda hesh kim bir adamnan xorlıq-zorlıq kórgen emes,sen kimnen xorlıq kórdiń?-dedi.(136-bet), Qashırdım gúl úzbey taza baǵımnan.(115-bet).