Kafedrasi Nаsоs vа nаsоs stаnsiyalаri va Gidroenergetik inshootlar fаnidаn

υ_kir = 4*Q_n /P *D_kir ² = 4*0,6 / 3,14*0,84² =2,4 / 2,22
υ_kir = 1,2 m/s standart olinadi.


N_g^so‘r = H_b - ∆h_d - h_bb -∑∆h_so‘r. = 10,1- 6- 0,4 - 0,18 = 3,52 m
Bu erda: N_b - joyning barometrik bosimi.


h_bb – bug‘ bosimi - 0,4 m.
∆h_d – nasos grafigida berilgan ∆h_d =6 m.


H_g.so‘r = H^cheg. _izl.vak. - ∑∆h_co‘r. - υ_kir ² / 2g = 4,5 – 0,18 – 1,2² / 2*9,81 = 4,32-0,07= 4,25 m
H_{g so‘r} - geometrik so‘rish balandligi.
H_{izl.cheg.vak.} - izlanadigan chegaralangan vakummetrik so‘ruvchi balandlik.
∑∆h_co‘r. - so‘ruvchi quvurdagi gidravlik yo‘qotishlar yig‘indisi.

(H_g.so‘r bo‘yicha chiqqan natija ( chiqsa suvdan yo‘qorida, chuqurlashtirilmagan) (chiqsa suvdan pastda, chuqurlashtirilgan))

1. So‘ruvchi quvurdagi knetik energiya.

   
   

υ_kir ² / 2g = 1,2² / 2*9,81 = 1,44 / 19,62 = 0,07 m/s so‘rish quvurdagi kinetik energiya.

2. Chegaralangan vakumetrik so‘ruvchi balandlik.

   
   

H^cheg. _izl.vak. = H^cheg. _vak.- 10+ H_b – h _p.j. = 4 – 10 + 10,1 + 0,4 = 4,5 m.
H^cheg. _vak. - chegaralangan vakummetrik so‘ruvchi balandlik nasosni suv sarfiga qarab uning ish xarakteristikasidan olinadi.
(H^cheg. _vak.- rasm-2 dagi grafikdan H_vak., Q₁, Q_n ga bog‘lab olinadi).
10(m) - atmasfera bosimiga teng bo‘lgan suv ustuni.
N_b(m) - joyning barometrik bosimi (metodik qo‘llanmadan 13-jadvaldan olinadi. rasm 10 ga qarang).

h_{n.j (m)} = h_{b.b (m)} - suvning tempiraturasini hisobga oluvchi bo‘g‘langan suv bosimi. h_bb – bug‘ bosimi - 0,4 m.

3-rasm. Vertikal o‘rnatilgan o‘qiy “OV” va “OPV” hamda vertikal markazdan qochma “V” turdagi nasoslarning so‘rish quvurlarini sxemasi:
1–so‘rish quvurini qirqimi, 2–so‘rish quvurini rejadagi ko‘rinishi, 3–nasos kamerasi, 4 –qo‘qim ushlash panjarasi.
Agar ∆h_d -berilgan bo‘lsa


H^cheg. _vak. = 10 - ∆h_d = 10 – 6 = 4 m
∆h_d - Chegaralangan kavitatsiya ehtiyoji.
∆h_d = H^cheg. _vak – 10 = 4-10 = - 6
N_b-nasoslar ish xarakteristikasi suv (sathiga teng bo‘lgan) tempiraturasi 20⁰ da dengiz sathiga teng bo‘lgan atmasfera bosimi olingan.
Shuning uchun nasosni boshqa joyga joylashtirish uchun, nasos so‘rish balandligini hisoblaganda albatta joyni absalyut barometrik bosimni hisobga olish kerak (masalan nasos dengiz sathidan ishlashdan, 2000 m balandlikdagi tog‘da ishlashi farq qiladi.
N_b-nasoslar katalogidan, joyning apsalyut balantligiga qarab olinadi.
h_n.j - (h_bb) - bu bosim suvni tempiraturasiga bog‘liq tempiratura qancha baland bo‘lsa bu qiymat ham shuncha baland bo‘ladi.
Eslatma: suv tempiraturasi 25⁰s dan ortiq bo‘lganda bu parametr hisobga olinadi. Bu grafik katalogda berilgan.

3. ∑∆h_co‘r. = ∆h₁+∆h₂+∆h₃+∆h₄+∆h_eso‘r = 0,015+0,07+0,04+0,03+0,026 = 0,18 m.

   
   

Bu erda: ∑∆h_co‘r. - so‘ruvchi quvurdagi gidravlik yo‘qotishlar yig‘indisi

∆h_kir – so‘rish quvuriga kirishdagi gidrovlik yo‘qotishlar
∆h_maxal. – mahalliy gidrovlik yo‘qotishlar
∆h_e – uzunlik bo‘yicha gidrovlik yo‘qotishlar
∆h₁ = ∆h_kir = _ir* υ_kir ² / 2g = 0,2*1,2² / 2*9,81 = 0,2*1,44 / 19,62 = 0,015 m.

_ξkir – kirishdagi gidrovlik qarshilik spravchniklardan (ma’lumotnomalardan topiladi). ξ_kir= 0,2

υ_kir = Q_n /W = 4*Q_n /P * D_kir ² = 4*0,6 / 3,14*0,84² =2,4 / 2,22
υ_kir = 1,2 m/s standart olinadi.
Mahalliy gidravlik yo‘qotishlar.
∆h_maxal. = ξ_m* υ_kir ² / 2g = 0,5*1,2² / 2*9,81 = 0,5*1,44 / 19,62 = 0,037 m.

Uzunlik bo‘yicha gidravlik yo‘qotishlar.

∆h_{e so‘r} = λ * l_so‘r. /d * υ_kir ² / 2g = 0,02*15 / 0,84 *1,2² / 2*9,81 = 0,36 *0,07 = 0,026 m.
So‘rish quvurining uzunligi l_so‘r.= 5-15 m olinadi.

λ= 0,11 * (K_e/D)^1/4 = 0,11* (1/840)^1/4 =0,11*0,186=0,02 yoki λ= (0,017-0,022)-ishqalanish koeffitsenti
K_e = 1 mm,
Q_N - bitta nasos suv sarfi.
D_kir - kirishdagi diametri
∆h₂ = ∆h_bur= ξ_bur90⁰ _* υ_so‘r ² / 2g = 0,6*1,5²/2*9,81 = 0,6*2,25/19,62 = 0,6*0,11 = 0,07 m.

υ_so‘r = Q_n /W = 4*Q_n /P *D_so‘r ² = 4*0,6 / 3,14*0,7² =2,4 / 1,54
υ_so‘r = 1,5 m/s standart olinadi

ξ _bur90⁰- ξ _dif-spravichnikdan olinadi. α= 90^o, ƺ =0,3-0,33

∆h₃ = ∆h_dif= ξ _{dif *} υ_so‘r ² / 2g = 0,33*1,5²/2*9,81 = 0,33*2,43/19,62 = 0,33*0,11 = 0,04 m.
∆h₄ = ∆h _resh = ξ _{resh *} υ_so‘r ² / 2g =0,25*1,5²/2*9,81 = 0,25*2,25/19,62 = 0,25*0,11 = 0,03 m.
ξ _resh-gidravnik kitoblardan reshotkaning formulasiga va kansturiksiyasiga qarab topiladi l_so‘r.= 5-15 m olinadi.

∆h_e = λ_e * l_so‘r. /D_so‘r * υ_so‘r. ² / 2g == 0,02*15 / 0,7 *1,5² / 2*9,81 = 0,43 *0,11 = 0,05 m.

λ_e - gidravnik yo‘qotish kaeffitsenti
l_so‘r.- so‘rish quvurining uzunligi
D_so‘r - so‘rish quvurining diametri.
υ_so‘r. -so‘rish quvurida suvning tezligi
λ = f (∆_d , R_ed)
∆_d - quvurning nisbiy g‘adir budurligi koeffitsenti.
∆h _resh = β (δ/v)^4/3 * υ_k ² / 2g*Sinα = 1,75* (0,006/0,04) ^4/3 * 1 / 2*9,81* 0,71 = 1,75*(0,15) ^4/3 *1 / 19,62*0,71 =
υ_k - reshatka oldidagi suvning tezligi υ_r = 0,8 - 1,0m/s
α – reshatkaning egilishi burchagi α = 45^o - 70^o (Sinα - 45^o = /2 = 1,414/2 = 0,71)
δ - sterjin qolinligi 6 -10 mm
v - sterjinlar orasidagi masofa markazdan qochma nasoslar v = 1/30D = 1/30*0,84=0,04
O‘qli nasoslarda v = 1/20D
D-ishchi g‘ildirak diametri
β -sterjin formasini inobatga oluvchi koeffitsent (metodik qo‘llanmadan oxirgi betidan olamiz). β=1,71-2,42 gacha o‘zgaradi.