Kafedrasi Nаsоs vа nаsоs stаnsiyalаri va Gidroenergetik inshootlar fаnidаn

Q, m^3/s	Q^2, m^3/s	hw	Nt max
Nt min
1	0	0	0	70	68
2	0,1	0,01	0,26	70,26	68,26
3	0,2	0,04	1,04	71,04	69,04
4	0,3	0,09	2,34	72,34	70,34
5	0,4	0,16	4,16	74,16	72,16

Misol: Nasos uchun topshiriq bo‘yicha
N_{g max} = 70 m

_{Ng min} = 68m
Berilgan suv sarfiga Q = 400 l/sek gidravlik yo‘qotishlarning qiymati h_w = 4.17 m ga teng. Sistemaning doimiy koeffinsenti


k = = = 26
Demak gidravlik yo‘qotishlarni nasosning xar xil suv sarfi uchun xisoblaymiz
Tenglamasini yozamiz:


h_w = 26 * Q² = 26 * 0 = 0 m.

h_w = 26 * Q²= 26 * 0,01 = 0,26 m.

h_w = 26 * Q²= 26 * 0,04 =1,04 m.

h_w = 26 * Q²= 26 * 0,09 = 2,34 m.

h_w = 26 * Q²= 26 * 0,16 = 4,16 m.
Sistemadan talab kilinayotgan nasosning suv bosimlari kuyidagicha topiladi:


H_{t max} = H_{g max} + h_w

H_{t max} = 70 + 0,26 = 70,26 m.

H_{t max} = 70 + 1,04 = 71,04 m.

H_{t max} = 70 + 2,34 = 72,34 m.

H_{t max} = 70 + 4,16 = 74,16 m.
H_{t min} = H_{g min} + h_w

H_{t min} = 68 + 0,26 = 68,26 m.

H_{t min} = 68 + 1,04 = 69,04 m.

H_{t min} = 68 + 2,34 = 70,34 m.

H_{t min} = 68 + 4,16 = 72,16 m.
2–jadvaldan foydalanib sistemaning ikkala xaraktiristikalari ham quriladi. Grafiklardan biri sistemaning maksimal giometrik suv ko‘tarish balandligi uchun va ikinchi minimal suv ko‘tarish balandliklari uchun quriladi.

1.4.Nasosning berilgan suv sarfi bo‘yicha ish nuqtasi A aniqlash
Agar aniqlangan nuqtalar suv sarfi Q_D nasosning berilgan suv sarfiga to‘g‘ri kelsa, Q_D = Q_ber unda topshiriqda qo‘yilgan masalaning echimi xal bo‘lgan bo‘ladi.
Agar olingan suv sarfi berilgan suv sarfiga to‘g‘ri kelmasa ya’ni, Q_D Q_ber unda nasosni izlayotgan unumdorligini aniqlash uchun yoki nasosni aylanishlar sonini o‘zgartirishga yoki uning ish g‘ildiragini yo‘nishga to‘g‘ri keladi.

1.5. Nasosni berilgan suv sarfi bo‘yicha uning ishchi nuqtasi (A)ni aniqlash
Sistemaning xaraktiristikasini ba’zan foydali bosim grafiklari xam deyladi. Ushbu grafiklar yordamida nasosning xar qanday suv sarfidagi hosil etish lozim bo‘lgan bosimlarini aniqlash mumkin.
Nasos berilgan suv sarfini bera turib ayni paytda kerakli N_{g max} ni xosil etmog‘i lozim, absissa o‘qida (2-rasm) nasosning berilgan suv sarfini belgilab (Q_ber = 400 l/sek) undan ordinata o‘qiga paralel chiziq chizamiz. Uni sistemaning maksimal bosim xaraktiristikasi bilan uchrashguncha davom ettiramiz va ishchi nuqta A ni aniklaymiz. A nuqtaning suv sarfi va bosimini aniqlaymiz.

Q_A = Q_ber

N_A = N_{r max} + h_w
Biz qarayotgan misolda

. Q_A = Q_ber = 400 l/sek

SHunday qilib berilgan nasos qurilmasi D va E nuqtalarda avtomatik ravishda ishlaydi. Bizga esa nasosning N = A nuqtadagi suv sarfi va bosimini aniqlashimiz kerak. Buning uchun birinchi navbatda nasosning aylanishlar sonini o‘zgartiramiz.

2-Amaliy mashg‘ulot

Mavzu:Nasosning yangi aylanishlar sonini hisoblash va yangi xarakteristikani qurish.

2.1.Nasos berilgan aylanishlarda aytgan suv sarfini bermasa yangi alylanishlar sonini topibyangi aylanishlarda yangi suv sarfi, bsimi topiladi:

= (1) yoki = (2)

n_A – izlanayotgan yangi aylanishlar soni (ayl/min);

n_V – topshirikda berilgan aylanishlar soni (ayl/min);

Q_A – nasosning berilgan suv sarfi (l/sek);

Q_B – yordamchi nuktadagi nasosning suv sarfi (l/sek);
A nuqtadagi yangi aylanishlar sonini aniqlash uchun yordamchi grafik quriladi. Bu grafik albatta A nuqtadan o‘tib nasosning bosim xaraktiristikasini B nuqtada kesib o‘tib nasosning bosim xaraktiristikasi B nuqtada kesib o‘tadi. Ayni paytda A va B nuqtalarining foydali ish koeffitsenti (FIK)lari o‘zaro teng deb kabul qilinadi. Yordamchi grafikni nomi o‘zaro teng (yoki bir xilli) FIKlar grafigi xam deyiladi. O‘zaro teng FIKlar grafigining umumiy ko‘rinishidagi formulasini keltirib chiqaramiz.
Agar (1) va (2) formulalarning chap qismlari o‘zaro teng bo‘lsa unda ulaning o‘ng qismlari ham teng bo‘ladi ya’ni;

= (3) bundan

const
O‘zgarmas sonni r deb qabul qilsak o‘zaro teng FIKlar grafigining tenglamasini olamiz:

N = r * Q² (4)

r ning qiymati A nuqta uchun xisoblanadi:

r =
Bizning misolimizda r ning kiymati

r = = 463.5

Unda (4) tenglamaning ko‘rinishi quydagicha bo‘ladi:

N = 463.5 * Q² (4)