Кафедраси одам анатомияси


Download 341 Kb.
bet4/34
Sana09.04.2023
Hajmi341 Kb.
#1343594
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   34
Bog'liq
Ан.маъ.3 кит

Эмбрионда кон айланиш: Кислородга ва озика моддаларига бой артериал кон йулдошдан (хомила киндаги оркалик) корин бушлигига кириб боради ва жигар дарвазасига бориб, иккига булинади. Биттаси жигарга (дарвоза венасига) иккинчиси остки ковак венага куйилади. (Таблица –6). Натижада остки ковак венада артериал ва веноз кон аралашиб кетади. Аралаш кон, унг булмачадан аввал тешик оркалик чап булмага утади, у ердан чап корингача ва аорта оркалик бутун баданга таркалади. Аортага хайдалган кон аввало юракни (юракнинг тож артерияларига) таъминлайди. Унг булмачадан коннинг бир кисми унг коринчага утади ва упка артерияси оркали йуналади. Упка артерияси ичидаги коннинг куп кисми уни аорта билан богловчи Баталлов йули (diktus Botalli) оркали аортага утса, оз кисми ишламай ётган упкага боради.
Чакалок тугилиши билан унинг киндаги бойланади ва унга кон-кислород келиши тухтайди. Кислород танкислиги уз навбатида миядаги нафас олиш марказини китиклайди ва чакалок биирнчи нафасини олади. Кичкирикдан сунг олинган биринчи нафас упка артериясидаги веноз конни упка суриб олади ва кичик кон айланиш доираси ишлай бошлайди. Бинобарин овал тешик ва Баталлов йулига эхтиёж колмай секин аста битиб кетади. Баъзан ёш болаларда овал тешик ёки Баталлов йули битмай колиш холлари учрайди, тугма юрак пороги деб шунга айтилади.
Артериал кон томирларнинг функционал анатомияси. Кон томирларнинг тузилиши, бажарадиган ишини урганувчи анатомиянинг булимини –ангиология ( грекча»ангион»- томир). Кон томирлар одатда юрак билан боглик булганлиги учун уни юрак билан бирга юрак кон томирлар системасини хосил килади ва бирга урганилади. Томирлар ичида ва лимфа томирларига булинади.
Одам кон томир системаси анатомик жихатдан ёпик булиб, бу ёпик доирани бир учи юрак коринчаларидан бошланиб майда микроциркуляр томирларга булиниб, кайта йигилиб иккинчи учи юрак булмачаларига келиб куйилади. ( Таблица – 7).
Такомили: Дастлаб кон томирлар сариг халта сохасида (эмбриондан ташкарида) хосил булади. Сариг халтада хосил булган кон томирлар дархол тана кон томирлари билан киндик веналари оркалик туташади ва юракнинг веноз синусига очилади. Натижада, она организми билан бола организми уртаси киндик томирлари –йулдош оркалик алока богланиб, сариг халта оркалик кон айланиш атрофияга учраб йук булиб кетади. Киндик венасида эндотелий бурмасидан хосил булган клапан бор ва клапанлар онадан болага утаётган кон микдорини бир меёрда ушлаб туради. Баъзан ана шу клапанларни катталашиб кетиши туфайли киндак венасини бутунлай бекитиб куйиши ва хомилани нобуд килиши мумкин.
Катта томирлар одамда барча умурткаликларга ухшаб, 3 хафталик даврида жабра равоклари сохасида вентрал ва дорзал аорталар хосил булади.
Ана шу аорта ва уни ёнидан бош ва буйин артериялари хосил булади. Жабра равоклари сохасида хосил булган 6 жуфт аорта равокларидан куйидагилар хосил булади:
I-II равоклар кайта тараккиётга (редукция) учраб йук булиб кетади;
III равокдан ички уйку артерияси ( ташки уйку артерияси вентрал аортадан буртиб чикади);
IV-аорта равогидан – елка буюн узани;
VI аорта ровогидан, унг томонда упка артерияси, чап томонда Баталлов йули хосил булади. Аорта ровогини кайта курилиши эмбрион такомилини 5-7 хафталарида руй беради. Дорсал аорта провардида пастка тушувчи аортага айланади.

Download 341 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   34




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling