Kamola Egamberdiyeva Respublika ta‟lim markazining Adabiyot fani metodisti

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES 
VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-776-780 
Academic Research, Uzbekistan 777  www.ares.uz 
yoshi, qaysi partiyaga mansubligiyu jinsining, qanchalar tajribaga ega ekanligining 
butkul ahamiyatsizligi hamisha ham yodda turmaydi. Endi adabiyotshunoslik 
oldidagi vazifalar o„zgardi: asarni matndan kelib chiqqan holdagina tadqiq etish va 
matn tabiatiga mos tarzda xulosalash.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA 
Adabiyot hamisha o„zgarish, yangilanishda bo„ladi. Unda ko„pchilik 
ko„nikkan, normaga aylangan ifoda tarzi, fikr yo„siniga zid yangi janr, yangi talqin 
mavjud bo„laveradi. Shu bois so„ng yillarda o„zbek adabiyotida sifat o„zgarishlari, 
turli shakliy o„yinlar tobora ko„p ko„zga tashlana boshladi. Bunday shakliy 
yangiliklar o„zbek adabiyotini, ifoda usuliyu o„quvchilar didini o„zgartirib yubordi.
O„tgan yigirma yil mobaynida butun jamiyat mafkurasi xususan, madaniyat, 
san'at va adaiyot sohasida misli ko„rilmagan yangiliklar ro„y berdi. Bu davrda o„zbek 
adabiyoti sotsiolistik realizm qoliplari doirasidan chiqib, erkin taraqqiyot yo„liga 
kirdi. Uning rivojida uchta muhim yo„nalish bugungi kunda taraqqiyotni belgilovchi 
omil bo„lib xizmat qilmoqda. Uning birinchisi, realizmning hayotbaxsh an'analarini 
novatorona rivojlantirish bo„lib, ikkinchisi, muttasil davom etayotgan modernistik 
izlanishlar hisoblanadi. Uchinchi yo„nalish esa, realizm va modernizmning asosiy 
xususiyatlarini sintezlashtirish asosida tug„ilayotgan bo„lib, u adabiyotshunoslikda 
norealizm deb atalmoqda. Hozirgi davrda bu yo„nalishlarning uchalasida ham ijod 
qilayotgan ko„plab so„z ustalari mavjud bo„lib, ular orasida realistik an'analar izidan 
borayotganlari jiddiyroq muvaffaqiyatlarga erishayotgandek ko„rinadi. Bunday 
ijodkorlar safi yildan yilga ortib borayotgandek ko„rinadi. O„tgan yigirma yil 
davomida realistik adabiyotning imkoniyatlari cheksiz ekanligi Said Ahmad, Odil 
Yoqubov, Pirimqul Qodirov, Shukur Xolmirzaev, Erkin Vohidov, Abdulla Oripov, 
O„tkir Hoshimov, Muhammad Ali singari yozuvchilarning asarlarida yaqqol 
isbotlandi. XX asrning oxirlarida ular qatoriga Abduqayum Yo„ldosh, Luqmon 
Bo„rixon, Halima Ahmedova, Guljamol Asqarova, Zulfiya Qurolboy qizi kabi yosh 
nosir va nozimlar avlodi kelib qo„shildi.