Kapital bank

2.Masalaning tashkiliy iqtisodiy mohiyati

«Internet-banking» elektron tizimidan foydalangan holda hisobvaraqlarga xizmat ko‘rsatish ikkinchi rejaning asosiy mazmuni hisoblanadi. Mahalliy bozorning jahon sarmoya bozoriga uyg‘unlashuvi, bevosita xorijiy investitsiyalarni iqtisodning muhim tarmoqlariga jalb qilish va iqtisodiy islohatlar jaraenini chuqurlashtrish yaqin kelajakda hal qilinishi lozim bo‘lgan dolzar vaztfadir. Ixtisoslashtirilgan tashkilotlar va investitsiya institutlari xorijiy ivestorlarni respulika fond bozoriga jalb qilish ustida muntazam ish olib borilmoqda. Bu uyg‘unlashuv ikki eqlama jaraen bo‘lib, xorijiy fond bozorlarida O‘zbekistonlik invkstorlar faoliyatini tashkil etish uning .muhim qismidir.

Bugungi kunda jahon fond bozorining kun sayin globallashuvi, aloqa va texnologiyalar o‘zaro bog‘liqlikda rivojlanishi investorning o‘z mahalliy doyrasida cheklanib qolmasligiga olib keldi. U endilikda o‘z sarmoyasini foydaliroq joylashtirishga harakat qiladiyu. Fond bozori samaradorligi yuqori bo‘lgan korxonalarni izlaydi va bu Bilan ma’lum bir korxonalarning etakchilik o‘rnini doymiy ravishda muxofaza qilib, belgilab beradi. Biror korxonaning ko‘rsatkichi pasayishi bilan pulla bozorning yangi korxonalariga oqa boshlaydi. Bu jaraen uzliksiz davom etadi. Jahoning barcha fond bozorlari shu funksiyani bajaradilar.
Zamonaviy kompyuter texnologiyalari harbir baquvvat investorga Internet orqali yirik fond bozorlari faoliyatida ishtirok etish imkoniyatini yaratmoqda. Investor brokerlarni chetlab o‘tgan holda kam sarf xarajatlar bilan barcha zarur axboratlarni olish va aksiyalarni mustaqil ravishda o‘zi harid qilishi va sotishi mumkin. Sanoati riojlangan davlatlar qimmatli qog‘ozlar bozorida juda yaxshi tashkil etilgan va yuksak texnologiyali savdo jaraenini ta’minlay oladigan darajada rivojlangan infratuzilmaga ega.
Axborot xizmatlarining rivojlanishi, bozor haqidagi ma’lumotlar haqqoniyligi va ishochliligini ham oshiradi. Bu esa o‘z navbatida, qimmatli qog‘ozlardan foyda olishga intilaetgan yangi-yangi investorlarni bozorga jalb qiladi. Internet tomonidan taqdim etilaetgan imkoniyatlar faqat bu jaraenlarnigina tezlashtirib qolmaydi, balki ularni sifati jihatidan ham o‘zgartirdi.
Internet haqiqatdan ham moliyaviy tranzaksiyalar va investitsiyalar uchun global taqsimlovchi muhitga aylanib bormoqda, apparatlar va dasturlarnng minimal zahiralari mavjud bo‘lgan sharoitda ham dunening turli burchaklaridan unga osongina kirish mumkin bo‘lib qolmoqda. AQsh yuksak texnologiyali kompaniyalarining aksiyalar bilan amalga oshiradigan operatsiyalari moliya dunesida tan olingan.
Ma’lumki, jahonning yirik banklari, trast kompaniyalari, nafaqa fondlari va brokerlik firmalari o‘z mablag‘larini aynan shunday aksiyalarga qo‘yadilar. Bu aksiyalar Bilan o‘tkaziladigan operatsiyalardan tushadigan foydadan banklar va boshqa moliyaviy tashkilotlar o‘z mijozlariga ularning qo‘yilmalari bo‘yicha foizlarni to‘laydilar, bunda foydaning bir qismini o‘zlariga qoldiradilar. Foyda olishda yuqori ko‘rsatkichlarga erishish uchun jiddiy ishlash lozim, avvalo, ahvolni yaxshi tushkna bili shva bozorni, tanlangan tarmoqni hamda iqtisodning umumiy holatini sinchkovlik bilan kuzatib borish zarur. Asosiysi, aksiyalar kursiga hal qiluvchi ta’sir ko‘rsatadigan mahalliy hodisalar to‘g‘risidagi o‘z vaqtida ola bili shva ularni tahlil qilishni o‘rganish lozim. Mamlakatimiz barqarar bozor iqtisodi tizimiga ega , erkin jamiyatni qurishga intilmoqda. Valyutani tartibga soli shva xorijiy investitsiyalarni jalb qilishni takomillashtirishga yo‘naltirilgan qororlar shundan dalolat beradi.
2001-yil 23 mayda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi “2001-2005 yillarda kompyuter va axbort texnologiyalarini rivojlantirish, “Internet”ning xalqaro qxborot tizimiga keng kirib borishini ta’minlash dasturini ishlab chiqishni tashkil etish chora tadbirlari” to‘g‘risida qaror qvbul qildi.Unda zamonaviy axborat texnologiyalarini iqtisodiet, Fan va ta’limning barcha sohalariga keng joriy etish, xalqao axbroat tizimlariga, shu jumladan,Internetga kirib borishni kengaytirish, yuqori maklakali dasturchi-mutaxassislar tayerlash darajasini oshirish maqsadida markaz tao‘kil qilish ta’kidlab o‘tildi.Ushbu qaorga asosan , fond bozorida Internet tarmog‘ini rivojlantirish, kuchli mutaxassislarni jalb qilish va oldi-sotdi operatsiyalarini amalga oshirish, birinchi galdagi vazifa qilib qo‘yildi.
Qimmatli qog‘ozlar bozorida operatsiyalarda ishtirok etaetgan har bir malakali mutaxassis, broker, emitent,investor texnikaning ilg‘or sohalaridan foydalanishiga to‘g‘ri keladi. Bu esa o‘z mijozlari sonini kupaytirishga, sifatli axborotlarni o‘z vaqtida etkazib berio‘da keng imkoniyatlarni ochib bermoqda. Ayniqsa, moliya bozorining shoxobchasi bo‘lgan qimmatli qog‘ozlar bozorida raqobatbardosh muhitningyaratilishi bozorning yanada rivojlanio‘i uchun kata hissasini qo‘shadi. Bu turdagi axborotlarni o‘z vaqtida va sifatli etkazib berish respublikamizdagi fond bozoinig rivojlanishida ham muhim ahamiyatga ega. Moliya bozorida operatsiyalarni amalga oshirish jaaenida zudlik Bilan axborotlarni qabul qilish, imkoniyatlardan foydalanib investitsiya loyihalarini ishlab chiqish, har qanday ehtimoliy xatolarning oldini olish, xatarli munosabatlar ta’sir doyrasini kamaytirish “to‘g‘ridan-to‘g‘ri” qaror qabul qilish har doim ham kutilaetgan, ko‘zlanaetgan natijani bermaydi. Yuqorida ko‘rib o‘tilgan munosabatlarni yanada jadallashtirish, vaqtdan unumli foydalanish maqsadida, ko‘pgina rivojlangan davlatlarda Internet tarmog‘idan foydalanish yo‘lga qo‘yilmoqda.
Banklar qimmatli qog‘ozlarni sotishda yoki sotib olishda asosiy vositachi sifatida muhim rol o‘ynaydi. Shuningdek, banklar qimmatli qog‘ozlarni sotishda broker sifatida qatnashib, ishlarni sifatli olib borish, vaqtdan unumli foydalanish, mijozlarga axborotlarni o‘z vaqtida etkazishda ham asosiy o‘rin tutadi. Bujaraenlarni yanada takomillashtirishda Internet banklarda muhim ahamiyatga ega bo‘lib, Internet iqtisod tushunchasi bugutgi kunda har qanday sohaning ajralmas qismi bo‘lib qoldi. Rivojlangan mamlakatlar banklari o‘z xizmat darajalarini kengaytirgan holda mijozlariga Internetdan foydalanishning eng ma’qul yo‘llarini tavsiya qilmoqdalar. Bugungi kunda bank sohasida e-banking yangi termini paydo bo‘ldi eki Internet-bank tarmog‘i yuzaga keldi.
Internet –bank tarmog‘i hozirgi kunda 3 ta asosiy onlaynlar orqali xizmat qilmoqda:

• 
  B2C-business-to –consumer;
  
• 
  B2B-business-to-business;
  
• 
  E-trading-birjadaelektronsavdoo‘tkazish.
  

Internet-bank orqali mijozlar o‘z kompyuteri orqali bank tarmog‘iga ulanishi, telephone-banking telefon orqali hisob-kitob xizmatidan foydalanish va video-banking interaktiv usullari orqali bank xodimlari Bilan muloqatda bo‘lishi mumkin. Bu birinchidan, bank xodimlari ishini engillashtirsa, ikkinchi tomondan, vaqtdan unumli foydalanishni va bank operatsiyalarini sifatli o‘tkazish imkonini beradi.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalariga nisbatan talab va ehtiyoj internetning yaratilishi bilan yanada ortdi. Aynan mana shu yangi texnologiyalar iqtisodiyotimizning barcha yo‘nalishlariga, jumladan bank tizimi sohasiga ham jadal sur’atlarda kirib bormoqda.
Hozirgi kunda Respublikamiz banklarida zamonaviy texnologiyalar bo‘lmish, elektron to‘lovlar, mamlakatlar o‘rtasida elektron pul o‘tkazmalari kabi «Bank-mijoz» tizimi keng qo‘llanilib kelinmoqda.
Yuqoridagi tizimlardan foydalanish evaziga mijozlar o‘z ish joylaridan turib, barcha moliyaviy hisob-kitob ishlarini bajarish imkoniyati tug‘ildi. Bunda ularga hisob raqamidan pul o‘tkazishi, hisob raqamiga tushgan pullarni o‘z vaqtida ko‘zdan kechirishi va turli hildagi moliyaviy hisob-tahlil ishlarini bajarishga qulay sharoit yaratildi. Bu albatta mijoz uchun juda ham samarali.
Hozirgi kunda jahonning bir qator rivojlangan mamlakatlarida «Internet-banking» tizimi qo‘llanilib yaxshi samaraga erishishmoqda. «Internet-banking» bu – mijoz o‘z bank hisob varaqlarini internet orqali boshqarish hizmatidir. Ushbu tizimni respublikamiz banklariga joriy etilishi ham davr talabidir.
Bu tizimdan foydalanish uchun mijoz, qaysi bank unga hizmat ko‘rsatsa, o‘sha bankning veb-saytidagi «Internet-banking» tizimidan ro‘yxatga o‘tadi va hech qanday to‘lovlarsiz tizimdan foydalanishi mumkin.
«Internet-banking» tizimining «Bank-mijoz» tizimidan afzalligi shundaki:
- bu tizimda ishlash uchun internetga ulangan kompyuter bo‘lsa bas.
- alohida dastur talab qilinmaydi;
- dunyoning xohlagan nuqtasidan turib, o‘z bank hisob varaqlarini boshqarishi;
- ushbu tizimdan foydalanib mijoz, barcha turdagi moliyaviy hujjatlarni bankga yuborishi;
- xohlagan vaqt orlig‘idagi bajarilgan operatsiyalarning ko‘chirmalarini olishi;
- real vaqtda bankda bo‘layotgan to‘lov hujjatlarini kuzatishi;
- hatolar to‘g‘risida operativ tarzda habar topishi kabi afzalliklarga ega bo‘ladi.
Demak, yuqoridagi tizimdan foydalanish birgina mijozlarga qulayliklar yaratibgina qolmay, tadbirkorlarning tashqi iqtisodiy faoliyati yuksalishiga ham kata hissa qo‘shadi.
Bugungi kunda ushbu xizmat turini respublikamiz tijorat banklari qatorida Kapital bank xam keng qo‘llamoqda.
Iqtisodiyotning qishloq xo‘jalik tarmog‘ini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha bankning etakchiligi, keng tarmoqli filiallar tizimiga egaligi, barqaror kapitallashuv darajasi va an’anaviy mijozlar bazasiga egaligi, xorijiy banklar hamda moliya institutlarining jalb etilgan kredit liniyalari mavjudligi bankning raqobatdoshlik imkoniyatlarini kengaytiradi.
Bank mamlakat hududida keng qamrovli tizimga, jumladan 13 ta hududiy boshqarma, 177 ta shahar-tuman filiallari hamda 170 ta bank shoxobchalari (minibanklar), 250 ta maxsus va ko‘chma kassalarga ega. Bank tomonidan 250 mingdan ortiq barcha mulkchilik shaklidagi yuridik shaxslarga va 3 mln. 400 mingdan ortiq jismoniy shaxslardan iborat mijozlarga kompleks bank xizmatlari ko‘rsatilmoqda.
Bankning keng ko‘lamdagi chakana va korporativ xizmatlarni ko‘rsata olish imkoniyatlari, kredit portfeli hamda moliyalashtirish bazasining doimiy kengaytirilishi va diversifikatsiyalanishi mamlakatning bank sektorida etakchi mavqeini egallash imkoniyatini bermoqda.
2015 yil yakuniga ko‘ra, Kapital bank mamlakat bank sektorida quyidagi etakchi mavqelarni egalladi:
a)aktivlar bo‘yicha mavqei 6, bank sektoridagi ulushi – 6,5%;
b)aksiyadorlik kapitali bo‘yicha 3, bank sektoridagi ulushi – 8,1%;
v)kredit portfeli bo‘yicha mavqei 5, bank sektoridagi ulushi - 7,5%;
g)jalb qilingan mablag‘lar bo‘yicha mavqei 6, bank sektoridagi ulushi 6,4%;
d)aholidan jalb qilingan depozitlar bo‘yicha mavqei 2, bank sektoridagi ulushi - 14,5%.
“Moodys” hamda “Fitch Ratings” xalqaro reyting agentliklari bank faoliyati natijalarini belgilangan reyting shkalalari bo‘yicha “Barqaror” istiqboli bilan qayta tasdiqladi.
“Ahbor-Reyting” reyting agentligi tomonidan milliy ko‘rsatkichlar bo‘yicha bankning 2014 yil yakunlari faoliyati natijalarini eng yuqori “uzA+” “Barqaror” istiqboli bilan baholandi.
Kapital bankning faoliyat doirasi asosan iqtisodiyotning agrar sektorini moliyalashtirish, aholining bo‘sh pul mablag‘larini bank pul aylanmasiga jalb qilish, filiallar tarmog‘i, xizmat turlari hamda mijozlari sonini ko‘paytirish, bankning belgilangan beznes-rejasi va byudjetining asosiy parametrlarini bajarish kabilarni qamrab oladi. 2010 yilda kichik biznesni qo‘llab-quvvatlash uchun Islom hususiy sektorni rivojlantirish assotsiatsiyasining 5 mlrd. AQSH dollari miqdorida kredit liniyasi ochildi va loyihalarni moliyalashtirish boshlandi. 
Kapital bank va Osiyo Taraqqiyot Banki o‘rtasida 20,0 mlrd. AQSH dollari miqdoridan iborat bo‘lgan «Kichik va mikromoliyalashni rivojlantirish. II bosqich» loyihasi bo‘yicha kredit shartnomasi imzolandi. Ushbu loyihaning maqsadi respublikada mikromoliyalashtirishni yanada rivojlantirish hisoblanadi. SHuningdek, Kapital bank Osiyo Taraqqiyot Bankining savdoni moliyalashni qo‘llab-quvvatlash dasturiga kiritildi va revol’ver kredit to‘g‘risida kelishuv imzolandi.
Bank o‘z faoliyati jarayonida quyidagi xizmatlarni ko‘rsatadi:

• 
  jismoniy va yuridik shaxslarning, shu jumladan, vakil banklarning hisobvaraqlarini ochish va yuritish hamda hisobvaraqlar bo‘yicha hisob-kitob qilish;
  
• 
  omonatlarni jalb qilish;
  
• 
  o‘z mablag‘lari va jalb qilingan mablag‘lar hisobidan o‘z nomidan kreditlar berish;
  
• 
  chet el valyutasini naqd pul va naqd bo‘lmagan pul shakllarida yuridik hamda jismoniy shaxslardan sotib olish, sotish va ayirboshlash;
  
• 
  pul mablag‘lari, veksellar, to‘lov va hisob-kitob hujjatlarini in-kasso qilish;
  
• 
  uchinchi shaxs nomidan majburiyatlarning bajarilishini nazarda tutuvchi kafolatlar berish;
  
• 
  uchinchi shaxs nomidan majburiyatlarning bajarilishini talab qilish huquqini olish;
  
• 
  Qimmatli qog‘ozlarni chiqarish, xarid qilish, sotish, hisobni yuritish va saqlash, ularni boshqarish va boshqa operatsiyalarni bajarish;
  
• 
  davlat faoliyatini qo‘llab-quvvatlash;
  
• 
  kichik va o‘rta tadbirkorlikni kredit bilan ta’minlash;
  
• 
  trast xizmatlari - ishonch qog‘ozlar orqali mijozlar aktivlarini boshqarish;
  
• 
  faktoring xizmatlarni amalga oshirish;
  
• 
  moliyaviy lizingni bajarish;
  
• 
  iste’mol kreditini berish;
  
• 
  moliyaviy maslahat va axborot xizmatlarini bajarish;
  
• 
  naqd pul mablag‘larini boshqarish;
  
• 
  YUqori tavakkalchilikka ega kreditlar berish;
  
• 
  sug‘urta xizmatlarini sotish;
  
• 
  qimmatliklar bilan bo‘ladigan operatsiyalarda brokerlik xizmat-larini amalga oshirish;
  
• 
  investitsiya va boshqa xizmatlarni ado etish.
  

Bank filiali tomonidan jismoniy va yuridik shaxslarga keng ko‘lamli xizmatlar ko‘rsatilmoqda.
Jismoniy shaxslarga ko‘rsatiladigan xizmatlar:

1. 
   Omonatlar
   
2. 
   Kredit turlari
   
3. 
   Plastik kartlar
   
4. 
   Kommunal to‘lovlar
   
5. 
   Pul o‘tkazish tizimi
   
6. 
   VISA kartalari
   
7. 
   Depozitar seyflar
   

Ushbu xizmatlarni kengroq ko‘lamda ko‘radigan bo‘lsak, bank tomonidan jismoniy shaxslar uchun
Depozit seyflar, kommunal to‘lovlarida to‘lov turlari “Online”, “ Visa” plastik kartalari orqali amalga oshiriladi. Bankda shuningdek, quyidagi pul o‘tkazmalari mavjud:

• 
  Caspian Money Transfer
  
• 
  Contact
  
• 
  Lider
  
• 
  AsiaEkspress
  
• 
  Uni Stream
  
• 
  Zolotaya korona