Karyer mexanik uskunalari

3.2.2. Ekskavator

Ekskavatorning soatlik unumdorligi quyidagicha topiladi.
Q_ch = 60 · Ye  n_z = 60  Ye/T_s (3.13)
Bu yerda: Ye – cho‘michning sig‘imi, m³; p_z – bir minutdagi sikllar soni, min ^-1 (bir minutda to‘kadigan cho‘michlar soni); T_s – siklning haqiqiy (hisobiy) vaqti, s.
Ekskavatorning smena davomidagi unumdorligi quyidagicha topiladi.

Q_СМ = 60 Е n_Z  ^tp  ^Кн Т_с  К_в (3.14)

tp + tп Кр
Bu yerda: t_p – bir joyda ekskavatorning uzluksiz ishlash vaqti, s; t_p – ekskavatorning siljish davomiyligi, s;
K_n – cho‘michni to‘lalik koeffitsienti (3.1-jadvalga qarang) ;
K_r – kon jinsining ko‘pchish koeffitsienti. (3.1-jadvalga qarang); T_s – smena davomiyligi, soat;
K_v – ekskavatorning smena vaqtidan foydalanish koeffitsienti, temir yo‘l vagonlariga
yuklashda K = 0,55÷ 0,8 olinadi; avtosamosvallar, konveyerlar va ag‘darmaga to‘kishda ^K= 0,8 ÷ 0,9 olinadi.
Ekskavatorning yillik unumdorligi quyidagicha topiladi:
Q_g = Q_sm  T (3.15)
bu yerda T_g – bir yildagi smenalar soni, 3.4-jadvaldan topiladi.
3.4-jadval Bir cho‘michli ekskavatorlar uchun hududlar bo‘yicha bir yildagi smenalar soni T_g

Ekskava-tor cho‘michi- ning hajmi, m^3	Uzluksiz ishlashda haftalar soni			Uzlukli ishlashda va haftada bir kun dam olish holatida haftalar soni
	Uch smenada			Ikki smena				Uch smena
	Shimol	Markaz	Janub		Shimol	Markaz	Janub		Shimol	Markaz	Janub
5 gacha	765	800	820		460	475	485		650	680	700
6	745	780	795		455	470	475		640	665	680
12,5 va undan yuqori	740	770	785		450	465	470		630	655	670

3.2.3. Buldozer

Buldozerning kon jinsini kesish va ko‘chirishdagi unumdorligi qo‘yidagi formula bilan ifodalanadi:

3600V^B К_ив К_п, (3.16)
Q_Т = Т_Ц
bu yerda: V_v – bulg‘alanayotgan prizmaning xaqiqiy xajmi, , m³;
T_S – siklning davomiyligi, s;
K_iv– mashinadan vaqt davomida foydanish koeffitsienti, 0,75;
K_p –tashishda material yo‘qotilishini hisobga olish koeffitsienti, 0,85.
Bulg‘alanayotgan prizmaning xajmi V_B = 0,5K_П LH² (3.17)
Prizmaning bulg‘alanish koeffitsienti qiymati K_p – otval balandligi- N ning uning uzunligi - L ga va quyida keltirilgan kon jinslari turiga bog‘liq bo‘lib, quyidagicha aniqlanadi:
N/L munosabatlari 0,15 0,3 0,35 0,4 0,45
I a II toifadagi (svyaznыe) kon jinslari 1,45 1,25 1,18 1,1 1,05
(Nesvyaznыe) kon jinslari 0,87 0,835 0,8 0,77 0,67
Sikli vaqti T_S -telejkaning ishchi va bo‘sh yo‘nalishlardagi xarakatlanish vaqtiga teng.
TS = tr+ tx+tman+tper (3.18)
Bu yerda: t_r -ishchi, t_x–yuksiz yo‘nalishda, t_man -mayovrlar vaqti, va t_per- tezlikni o‘zgartirish uchun sarflangan vaqtlar; t_man+ t_per = 5 s.

3.3 Kompleksdagi mashinalar sonini aniqlash

Burg‘ulash stanoklari ishchi parki:

W^б (3.22)
N_P =
Q_ГОД
bu yerda W_b – yillik burg‘ilash hajmi, m/yil

Q^к (3.23)
W_б =

bu yerda  – bir metr skvajinadan chiqadigan kon jinsining hajmi, 50 m³/m.
Karer uchun zarur bo‘lgan ekskavatorlar soni
N_r = Q_k/Q_g (3.19)
bu yerda Q_k – karerning yillik unumdorligi, m³/yil.
Ekskavatorlarning inventar parki quyidagi ifoda yordamida aniqlanadi
n_inv= K_i·N_r (3.20)
bu yerda K_i – ta’mirashda turgan ekskavatorlar sonini qo‘rsatuvchi koffitsient, odatda 1,151,2 oraliqda olinadi.
Otval uchun buldozerlar sonini quyidagicha aniqlanadi
Nr = Vk/Qt (3.21)
bu yerda: V_k – Konning qoplama jinslarni ochish bo‘yicha yillik unumdorligi, m³/go

XULOSA
Men ushbu kurs loyihamni tayyorlash mobaynida, ochiq kon ishlarining eng asosiy qismlari bo’lmish: qazib olish,yuklash va tashish ishlarida qo’llaniladigan kon mashinalari, kon jinsini massivdan ajratib olish uchun-burg’ulash mashinasi,yuklash ishlari uchun-ekskovator va tashish ishlari uchun buldozerlar ularning texnik ko’rsatgichlari, vazifasi, konstruktiv tuzilishi, ishlash prinsipi va konning unumdorligiga qarab kon mashinalari turi va soni tanlanishi haqida ko’plab ma’lumotlarga ega bo’ldim. Albatta konchilik sanoatini texnikalarsiz tasavvur qilish qiyin. Shuning uchun ularni to’g’ri ekspluatatsiya qilish unumdorlikka erishishning muhim shartidir. Buning uchun texnikalarning texnik tasnifidan kelib chiqib soatlik , smenalik , texnik , nazariy, ekspluatattsion va yillik unumdorligini aniqladim. Chunki shu ko’rsatgichlarga tayanib korxonaning ichki va tashqi iqtisodiy xarajatlariga holis baho berish mumkin. Shu asosda yil davomida foydali qazilma qazib olish jarayonining va asosiysi unumdorligining ko’rsatgichlarini bilish mumkin.
Mening kurs loyihamda :, SBSH-160 burg’ulash stanogi; EKG-8I ekskavatori va T-500 tipli buldozer tanlandi.
Tanlangan ekskavator EKG-8I ning texnik tavsiflari,konstruktiv sxemasi va ishlash prinsipi chizmalar va ma’lumotlar asosida keltirildi va ekskavatorning turiga ko’ra uning ko’rsatgichlari aniqlandi.
SBSH-160 burg’ulash mashinasi haqida umumiy ma’lumotlar keltirilib o’tildi va SBSH-160 burg’ulash mashinasining texnik tavsifi jadval ko’rinishida kiritildi so’ngra burg’ulash stanogining aylantiruvchi uzatuvchi mexanizm turi va ishlash prinsipi haqida tushuncha hosil qilindi va ishchi asbob turi tanlandi.
T-500 tipli buldozerining umumiy vazifasi va ish prinsipi bilan tanishib chizmalar yordamida o’rganildi va texnik tavsifi keltirildi.
Kon sharoitidan kelib chiqib foydali qazilmani qazish uchun EKG-8I ekskavatorini tanladim va buning uchun bizga EKG-8I ekskavatoridan 3 ta kerak ekan.
SBSH-160 rusumli burg’ulash stanogini tanladim va bu burg’ulash stanogini unumdorligidan kelib chiqqan holda SBSH-160 burg’ulash stanogidan 11 ta kerak bo’lar ekan.
Ochish ishlarida T-500 tipli buldozeridan esa 4 ta yetarli bo’ladi.


Foydalanilgan Adabiyotlar
1. Подэрни Р.Ю. Горные машины и комплексы для открытых горных работ/ в 2 томах – М.: МГГУ, 2002;

2. Подерни Р.Ю. Горные машины и автоматизированные комплексы для ОГР - М.: Недра, 1985;

3. Подерни Р.Ю. Механическое оборудование карьеров - М.: МГГУ, 2003;

4. Чулков Н.Н. Расчёт приводов карьерных машин.- М.: Недра,1987;

5. Катанов Б.А., Сафохин М.С. Машинист бурового станка на карьере.- М.: Недра, 1984;

6. Щадов М.И. Справочник механика ОГР. Экскавационно-транспортные машины циклического действия - М.: Недра, 1989;

7. Оборудование для механизации производственных процессов на карьерах./ Под ред. В.С. Виноградова. – М.: Недра, 1974;

8. Сатовский Б.И. Современные карьерные экскаваторы. – М.: Недра, 1
http://fayllar.org