Касб-ќунар коллежлари талабалари учун


Комбинацияланган пленкали материаллар


Download 1.75 Mb.
Pdf ko'rish
bet97/114
Sana21.10.2023
Hajmi1.75 Mb.
#1714780
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   114
Bog'liq
ХОМ АШЁ

Комбинацияланган пленкали материаллар
Ќимоялаш хоссаларини яхшилаш ва маќсулот сифатини саšлаш учун 
šадоšловчи материалланинг бутун юзасига ѐки унинг бир šисмига бошšа,
хоссалари турли хил бœлган икки ѐки уч материаллар (šоёоз, картон, алюми-
нийли фолга, сунъий материаллар) šопланиши мумкин. 
Комбинацияланган šадоšлаш материалларининг кенг ассортименти 
уларнинг тавсифини тœлиš ѐритиш имкониятини бермайди ва šуйида асосий 
комбинацияларнинг шарќини келтирамиз. 
Šоёоз - сунъий материал. Бундай материал кенг тарšалган комбина-ция 
ќисобланади. Šоёоз мустаќкамлик, ѐзув ва расмларни яхши šабул šилишни 
таъминласа, пленка кичик œтказувчанлик ва термик пайванд-ланиш
имкониятини яратади. Šоёоз-полиэтилен комбинацияси яхши термик 
пайвандланиш хоссасига эга. 
Šоёоз-поливинилиденхлорид кимбинацияси. Дисперсия усули билан тай-
ѐрланади. Сув, газ ва ќидни œтказмайдиган материал бœлиб, юšори ќароратда 
яхши пайвандлани. 
Šоёоз - полиэтилен - поливинилиденхлорид комбинациясида полиэти-
леннинг осон ишлов берилиш хоссаси ва кам миšдорда šœшиладиган поли-
винилиденхлориднинг юšори герметиклик хоссалари умумлашади. 
Иссиšлиš таъсирида šоплама билан šопланган šоёоз. Šоплаш учун
таркибида катта миšдорда синтетик материаллар мавжуд бœлганлардан 
фойдаланилади. Парафинланган šоёозларнинг юšори œтказмаслик хусусияти 
букланган жойларининг синиши натижасида кескин ѐмонлашади, аммо 
мустаќкамлик ва тайѐрлаш таннархининг пастлиги уларни šадоšлашдаги 


195 
аќамиятини пасайтирмайди. Бу материалларнинг кœпчилиги яхши термо 
пайвандланиш ва œтказмасликни таъминлайди. 
Сунъий материаллар билан бœлган барча комбинацияларида šоёозни 
картон билан алмаштириш мумкин. Бундай комбинациялаштиралган материал 
ярим šаттиš ва šаттиš šадоšлаш воситалари тайѐрлашда šœлланилади. Кенг
тарšалган картон-полиэтилен комбинацияси билан бир šаторда картоннинг 
полипропилен билан бœлган комбинацияси ќам šœлланилади. 
Вискоза пленкаси билан комбинациялар. Лак билан šоплаш усул билан 
вискозанинг намликка сезгирлигининг камайиши, œтказмаслик ва иссиšлик
билан пайвандланиш šобилиятларининг ортишига эришилади. Šопловчи 
материал сифатида нитроцеллюлоза ва поливинилиденхлориддан фойдалани-
лади. Лак бир ѐки икки томондан суркалади. 
Нитроцеллюлоза šопланган вискоза пленкасининг лакланган томони ях-
ши пайвандланади. Бу материалнинг буё ва намга чидамлилиги соф пленка-
нинг чидамлилигидан юšори бœлади. Вискоза пленкасининг сунъий мате-
риаллар билан бœлган комбинациялари ичида яхши ишлов берилиш 
šобилиятига эга бœлган вискоза-полиэтилен комбинацияси кенг šœл-
ланилмоšда. Бу материал маќсулотни яхши ќимоя šилади ва таннархи ќам 
унчалик баланд эмас. 
Алюминий фолгаси билан комбинациялар. Юмшоš šадоšловчи материал 
сифатида фойдаланиладиган алюминийли фолга механик таъсирларга чидам-
сиз бœлади, баъзи бир озиš-овšат маќсулотлари билан таъсирлашади, уни 
термик усулда пайвандлаб бœлмайди, шунинг учун у кœпинча бошšа мате-
риаллар билан комбинацияланган ќолда ишлатилади. 
Комбинациялашнинг энг оддий усули - бир ѐки икки томонини лак билан 
šоплаб, фолганинг кимѐвий турёунлигини ва герметиклигини таъмин-лаш ва 
термо пайвандлаш имкониятини яратишдир. 
Маќсулотни кучлироš механик зœриšишлардан ќимоялаш учун алю-
миний фолгаси šоёоз ѐки синтетик пленка билан комбинацияланади. Бу ком-


196 
бинацияда фолга маќсулотни яхши ќимоялайди, šоёоз šадоšлаш воситасининг
šаттиšлиги ва мустаќкамлигини таъминласа, елимловчи муќит (силикат елим,
сувли дисперция, иссиš эритма) эса герметиклигини, иссиšлик ва намликка 
бардошлилигини оширади. 
Алюминий фолгасини пленка билан бирлаштириш учун сунъий матери-
аллардан кœпроš полиэтилендан фойдаланилади. Бу комбинация термик пай-
вандланиш, œртача механик мустаќкамлик ва кимѐвий турёунликка эга бœлиб, 
турли соќаларда кенг šœлланилади. Сунъий материал сифатида полипропи-
лендан фойдаланилганда ќароратга бардошлилиги сезиларли ортади. Бундай 
šадоšлаш воситалари стерилизациялаш учун яроšли ќисобланади. Полипро-
пилен билан пайвандланган юпšа алюмин вараёи чуšур музлатиладиган
маќсулотлар учун ярим šаттиš šадоšлаш воситалари тайѐрлашда асосий 
материал ќисобланади. 
Кейинги йилларда уч šатламли комбинациялар: сунъий материал Ŕ
алюминли фолга Ŕ сунъий материал кенг šœлланилмоšда. Ташšа šатлам-нинг 
пленкаси сезгир алюминийли фолгани шикастланишдан саšлайди ва šаватлар
орасига ѐзув ва расмларни босиш имкониятини беради. Бу маšсадлар учун 
кœпинча полиэстер ѐки полипропилендан тайѐрланган пленкадан, баъзи
ќолларда эса поливинилхлорид ѐки полиамиддан фойдаланилади. Маќсулот 
билан таъсирлашадиган ички šатлам учун эса, осон пайвандланадиган 
полиэтилен пленкаси яроšли ќисобланади. 
Уч šатламли комбинацияларнинг юšори герметиклиги асосан суюš маќ-
сулотларни ва ѐруёлик таъсирига сезгир бœлган маќсулотларни вакуум остида 
ва инерт газ билан šадоšлашга šœйилган талабларига жавоб беради. Сунъий 
материалларни тœёри танланганда, маќсулотларни стерилизациялаб šадоšлаш 
учун воситаларни ќам тайѐрлаш мумкин. 
Баъзи ќолларда тœрт šатламли комбинациялар: пленка-алюминий-фол-
гаси-šоёоз термо пайвандланган šопламадан фойдаланиш маšсадга мувофиš 
бœлади. 


197 
Сунъий материал-сунъий материал комбинацияси. Компонентларининг 
бири ишлов берилиш šобилиятига эга бœлган полиэтилендан иборат комби-
нациялар кенг тарšалган. Šоидасига кœра полиэтиленга экструзия йœли билан 
полиамид šопланади. Бундай комбинация юšори газ œтказмаслик, ѐёга чидам-
лилик, чуšур сœрилиш ва šадоšлаш воситасининг керакли šайишšоšлигига эга 
бœлади ва шунинг учун вакуум остида šадоšлашда кенг šœлланилади. Худди 
шу хоссаларда ва юšори ќароратга бардошлиликка полиэстерполиэти-лен ва 
полиэстер-полипропилен комбинациялари эга бœлади. Охирги комби-нация 
стерилизациялаб šадоšлаш учун ќам яроšли ќисобланади. 

Download 1.75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling