Kechirganlari
Download 6.67 Mb. Pdf ko'rish
|
Tom Soyerning boshidan kechirganlari. Mark Tven
|
O eN BESHINCHI BOB
TOM 0 ‘Z UYIGA YASHIRINCHA KELIB OLADI Oradan bir necha daqiqa o'tgandan keyin Tom sayoz yerlarni kechib, Illinoys qirg‘og‘iga qarab jo'nagan edi. Daiyoning suvi qoq beliga yetganda u yolning yarmini bosib otgan, lekin suvning oqimi tez bolganidan, bundan nariga yurib bolmagani uchun Tom dadillik bilan suzib ketdi. Suvning na- rigi chetiga atigi yuz qadamcha keladigan masofa qolgan edi. U suvning oqimiga qarshi suzib borar, lekin suv uni kutganidan ortiq darajada pastga olib ketib borardi. Shunday bolsa ham u quruqqa chiqish uchun o‘ng‘ay yer topguncha, boyiab suzib bordi. Shu yerda u nimchasining cho'ntagiga qolini tiqib qaradi, po'stloq joyida turganini bilib, ko'ngli tinchigandan keyin kiyimlaridan suv oqib turga- niga ham qaramasdan, o'rmon boyiab yurib ketdi. Qishloqning qarshisidagi ochiqlikka chiqqanida soat o‘nga yaqinlashib qolgan edi; u yerda baland jar yonidagi daraxtlar ostida turgan katerga ko‘zi tush di. Tevarak-atrof jimjit edi. Tom yulduzlar yog'dusi ostida, daryoga diqqat bilan qaragani holda tovushini chiqarmasdan qirgbqdan yurib borib, daiyoga tushdi va suzib borib har ehtimolga qarshi kateming orqa tomoniga boglab qoyilgan qayiqchaga chiqdi-da, uning tagidagi kursi ostiga yotib oldi va qo'rquv ichida nafasini chiqarmay, nima bolishini kutib yotdi. Birdan jaranglagan qo'nglroq ovozi eshitilib, 130 kimdir: «Bo'shatib yubor», deb buyruq berdi. Yana bir minutdan keyin katerning borti qayiqcha us- tidan ancha baland kotarildi-da, ikkisi ham suzib ketdi. Tom muvaffaqiyatdan o‘zini baxtli sanar edi. Oradan kishini zeriktirarlik darajada o‘n besh yoki yigirma daqiqacha vaqt o‘tdi. Kater tobctadi. Tom qayiq ichidan chiqib, qoronglda qirg'oqqa qarab suzib ketdi. Tasodifan o'tib boruvchilarga duch kelib qolmaslik uchun, u o‘ziga kerakli joydan ellik qadam chamasi pastroqdan qirg'oqqa chiqib, kishi yurmas bir ko'chani tanlab, hovlima-hovli yurib borib xolasining uyiga yetdi. Devordan oshib tushib qaradi. Chiroq shulasi ko'rinar edi. Uy ichida Polli xola, Sid, Meri va Jo Garpeming onasi nimalar haqidadir so‘zlashib o'tirar edilar. Tom eshik yoniga borib sekingina tambasini surdi-da, keyin sekin-asta eshikni itardi, eshik g'ijirladi, u har bir g'ijirlaganda qaltirab, shunday bolsa ham eshikni ohista ochishda davom etdi, eshik tizzasigacha sig‘arlik darajada ochilgandan keyin, sekingina boshini tiqib o‘zini uy ichiga oldi. - Bu shamning shulasi nega birdan yelpinib qoldi? - dedi Polli xola Eshik ochilib qolgan bolsa kerak. Ha, aytmadimmi? Bor, Sid, eshikni yopib kel! Tom o‘z vaqtida karavot ostiga sho‘ng‘igan edi. U biroz nafasini rostlab oldi-da, keyin o‘rmalab xolasining yoniga shunday yaqin borib qoldiki, uning oyog'iga tegib ketayozdi. - Ha, men shunday der edim, - deb Polli xola so'zida davom etdi, - u badjahl, yaramas bolalar dan emas, faqat ko‘p sho'xlik qiladi, o‘g‘il bolalar malum, hammalari ham shunday toychoqdek bir yerda tinch turolmaydilar, axir uni ayblab bola dimi? U hech vaqt yomon niyat bilan biror ish qilgan emas, uning qalbi oltin edi. Shu so‘zlarni aytib u yiglab yubordi. 131 - Mening bolam Jo ham xuddi shunday edi. Sho'xlikka, to‘polon qilishga birinchi edi. Lekin ko'nglida kiri yo‘q, judayoqimli bola edi. Xudoyo-xu- dovando, men gunohkorman, gunohimni о‘zing ke- chir, deyman. Men uni, qaymoqni ichib qo^gansan, deb urgan edim. Keyin о“у1аЬ qarasam, qaymoq achib qolgani uchun o‘zim to'kib tashlagan ekanman. Endi bolam bechorani bu dunyoda ко V olmayman. Esimga tushsa, yuraklarim ezilib ketadi! Shu so'zlar bilan missis Garper ho‘ngrab yiglay boshladi, shunday ho'ngradiki, go у о uning yuraklari pora-pora bolib ketgandek tuyuldi. - Tom uchun hozirgi joyi yaxshiroq bolsa kerak, deb umid qilaman, - dedi Sid. - Biroq u bu yorug‘ dunyoda ba’zi masalalarda... - Sid! - deb baqirda Polli xola (Tom garchi xola- sining yuzini ko‘rmay turgan bolsa ham, lekin hozir uning ko'zlari qanday yarqirab o^nab ketganini sezgandek boldi). - Mening bolam Tom bu dunyoda yo‘q. Shuning uchun sen u haqida yomon so‘zlama. Oh missis Garper, men endi bunday alamga qanday qilib chidayolaman. Men to‘g‘ridan-to‘g‘ri uning shu tariqayo'q bolib ketishiga ishonolmayman. Garchi u mening keksa ko'nglimni ko'p ranjitgan bolsa ham. - Shunday, bu oglr. Oh qanday oglr! 0*tgan shan- ba kuni bolam Jo o‘zining oyinchoq to'pponchasini olib kelib xuddi mening burnimning tagida otib joibordi, men uni urgan edim, u ag'darilib tushdi. 0 ‘sha vaqtlarda uning olishini bilmagan edim-da, bilsam shunday qilar edimmi? - Ha, ha, bolmasa-chi, missis Garper, men hissiyotlaringizni yaxshi tushunaman. Uzoq emas, xuddi kechagina mening Tomim ham mushukka dori ichirgan. Mushuk bechora shunday tipirchilab o‘zini u yoqdan-bu yoqqa urdiki men, uyda birorta butun narsa qolmas, deb oyiagan edim. Men ham 132 xudoyo tavba qildim, angishvona bilan urib, boshini teshayozdim. Oh, bolam, bechora marhumginarn, mana endi uning butun sho'xliklari ham, o‘zi ham yo‘q, Undan eshitganim eng so'nggi so'zlarim ham ta’na va kinoya boldi... Tom Merining ham dam-badam uni yaxshi so'zlar bilan yodlab, yiglab otirganini xolasining qayg4isi unga qattiq ta’sir qildi, u hozir karavot ostidan yu gurib chiqib, bo‘ynidan quchoqlab olgisi kelar edi. Biroq shunday bolsa ham o'zini tutib, karavot os- tida tinchgina ulaming so'zlarini tinglab yotaverdi. Ularning aytishicha, bolalar hoynahoy cho‘milish uchun borib choldb ketganlar degan o^ga borish- gan. Keyinroq esa bolalardan biri o'rtoqlari, bizlar yaqin kunlarda butun shahami hayron qoldiramiz, deganini aytgan. Shundan keyin ko‘pchilik «bolalar yaqin o‘rtadagi shaharlaming biriga borish uchun solga tushib ketganlar», degan. Biroq solning shahardan atigi besh-olti milgina narida turgani- ni ко‘rib, butun umidlari puchga chiqqan. Agar ularning oliklari yakshanba kuni ertalabgacha topilmasa, u vaqtda hech qanday umid qilmay, yakshanba kuni ular uchun motam tutishmoqchi. Tom bu so‘zni eshitar ekan, qoYqqanidan bir ses- kanib ketdi. Missis Garper hammalari bilan xayrlashib, ho'ng- rab yiglagani holda eshikka qarab yo‘nalgan edi, yana to“xtadi va g'arib bolib qolgan bu ikki kampir to'satdan bir-birlariga tashlanib, ajralishdan oldin quchoqlashib, ancha yiglashib oldilar. Polli xola uyquga yotish oldidan Sid bilan Merini awalgidan ham katta muhabbat bilan o'pdi, shundan keyin Sid entikib jdgladi, Meri bolsa ko'zlari yoshga tolgan holda uxlash uchun ketdi. Polli xola tiz choldb Tomni duo qila boshladi. Uning titroq ovozida naqadar cheksiz muhabbat 133 sezilib turar, uning duosi shunday qizgln va jozibali ediki, Tomning ko'zlari ham jiq yoshga toldi. Polli xola o'miga yotgandan keyin ham ancha vaqtlargacha toqatsizlanib, u yoqdan-bu yoqqa ag‘darila bergani, tinmasdan yotalib yotgani va har zamonda qattiq uh tortib qotyganidan Tom ancha vaqtlargacha karavot ostidan chiqa olmadi. Nihoyat, kampir tinchigandek boldi, faqat uyqusida ingrab qotyardi. Tom karavot ostidan chiqib qoli bilan shamni panalab, ancha vaqtgacha kampirning yuziga tikilib qarab turdi. U kam pirga chin ko'ngildan achinar edi. Cho‘ntagidan bir bolak po'stloqni olib stol ustiga, sham yoniga qo“ygan edi, keyinroq bir narsa esiga tushgandek bolib, biroz o^lanib turgandan keyin shoshilinch ravishda po'stloqni yana qaytib cho'nta- giga solib qoydi-da, engashib turib kampirning solgln lablaridan bir o'pdi. Keyin, sekingina chiqib, eshikni berkitdi. U pristanga, kater turadigan yerga bordi. U yerda hech kim yo'qligini bilgandan keyin dadillik bilan sakrab kemaga chiqib oldi. Kemada qorovuldan boshqa hech kim yo'qligini bilar edi. Qorovul esa ko‘pincha kemaning ichkarisiga kirib uxlab yotar- di. Tom arqonni yechib, sekingina qayiqqa chiqib oldi-da, eshkaklami eshib, daryoning bosh tomoni- ga suzib ketdi. Bir mil chamasi yurganidan keyin, qarshisidagi qirg'oqqa tomon yol solib, daiyoni kesib o*tdi-da, qayiqni xuddi moljalga olib borib to'xtatdi, negaki u mazkur yerlarni endigina koVgan emas edi. Bu qayiqchani o'ziniki qilib olishga Tomning ishtiyoqi zoV edi, chunki qayiqcha ham o‘z navbatida suvdayurish quroli hisoblanganligi uchun qaroqchi- larga qonuniy olja bolar edi, shunday bolsa ham u kishilaming bu qayiqchani izlashlarini, balki bu orqali izlarini topib olishlarini bilar edi. 134 Shuning uchun u suv bo'yiga tushib, o‘rmonda otirib, yaxshigina damini oldi-da, uxlab qolishdan o‘zini zoYg‘a tutib, charchagan holda o‘rtoqlari yoniga qarab ketdi. Tong otib qolayozgan edi; u joyigayetib borganida, hammayoq yorishib qoldi. U yana biroz shu yerda otirdi-da, quyosh nurlari daryoning su- vini biroz isitgach, o'zini suvga tashlab suzib ketdi. Birozdan keyin butun ust-boshlari hoi holda turti- nib-surtinib lagerga kelarkan, xuddi Joning quyidagi so'zlari us Download 6.67 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|