Kechirganlari

41

---

BESHINCHI BOB
CHAQAG‘ON QO‘NG‘IZ VA UNING 0 ‘LJASI
Soat o‘n yarimgayaqinlashganida, kichkina cher- 
kovning darz ketgan qotoglrogl birdan jarangladi va 
o'sha zamon ertalabki ibodat uchun kishilar yigHisha 
boshladilar. Yakshanba kungi maktab shogirdlari 
cherkovning burchaklariga joylashib oldilar; ular har 
qachon kattalaming nazorati ostida bolishlari uchun 
o‘z ota-onalari otirgan kursilarga borib otirdilar. 
Ana, Polli xola ham keldi; Tom, Sid va Meri uchalasi 
Polli xolaning oldida otirdilar. Shuning bilan birga 
Tomni ochiq deraza yonidan nariroqqa, ya’ni de­
razadan ko‘rinib, uni qiziqtiruchi yozgi manzaralar- 
dan uzoqroq yerga otkazdilar. Cherkov sekin-sekin 
kishilar bilan to lib bormoqda. Bir zamonlarda yaxshi 
turmush kechirgan, endi qaribroq qolgan bechora 
pochta xizmatchisi ham keldi, o‘z xotini bilan birga 
shahar boshligl ham kirib keldi, - boshqa foydasiz 
narsalar qatorida shu kichkina shaharchada sha­
har boshligl bilan sudya ham bor edi; undan keyin 
Duglas degan beva xotin keldi. Bu xotin qirq yoshlar 
chamasida juda yaxshi kiyingan, ancha chiroylik, 
xushmuomala, yaxshi, badavlat xotin edi; uning 
tepalik ustidagi uyi, oddiy uy emas - saroy, ya’ni 
shu shaharchadagi birdan-bir saroy edi; shuning 
bilan birga bu saroy hamma vaqt mehmonlar bilan 
tolib-toshar, Sankt-Peterburg maqtana olishga loyiq, 
katta-katta ziyofatlar otkazilib turar edi. Uzoq yerdan 
shu joygayaqinda kelgan, aslida o‘zi aristokratlardan 
bolgan sud amaldori Riverson va shu yeming atoqli 
go‘zal xonimi, bu xonimning ketidan batis koyiaklar 
kiygan, lentalar taqqan bir munchayosh-yosh qizlar, 
idoralardaxizmat qiluvchi yosh-yosh yigitlar, xullas, 
shahardagi yoshlaming hammasi keldilar; ular be- 
zatilgan uyda yarim doira yasab, hamma qizlar otib
42

---

ketguncha qollaridagi konfetlami shimigan holda 
kulishib turar edilar. Nihoyat, hammadan keyin Villi 
Makferson degan odobli bola ham keldi; u o‘z onasini 
shunchalik qotiqlar ediki, unga go у о onasi shisha- 
dan ishlangan bolib, sinib ketayotgandek ko'rinar 
edi. U hamma vaqt onasini shu tartibda cherkovga 
olib kelar va boshqa onalar buni juda ma’qul ko‘rar 
edilar. Bolalaming hammasi ham uni juda yomon 
ko'rishar, ayniqsa, onalari uning odobliligini misol- 
ga keltirishib, har doim ta’na qilishlarini yoqtirmas 
edilar. Uning orqa cho‘ntagidan har qachon, go Vo 
tasodifiy bolgandek, ro‘molchaning uchi chiqib 
turar edi. Tomda esa ro'molcha degan narsa mut- 
laqo bolmas va ro'molchasi bor bolani u olifta, deb 
hisoblar edi. Cherkov xalq bilan liq tolgandan keyin 
kechikkanlami ogohlantirish uchun yana qo'ng'iroq 
chaldilar; so“ngra cherkovda ulugVor sukunat hukm 
sura boshladi, bu sukunatni xor aytuvchilaming 
qiqillash va pichirlashlarigina buzar edi. Cherkovdagi 
ibodat vaqtida xor aytuvchilar hamisha pichirlasha- 
dilar. Men bir cherkovda o'zlarini yaxshi tutadigan 
xorchilami ko'rganman, ammo qayerdaligi yodimda 
yo‘q. Bunga ko‘p yil boldi, yodimda qolmagan, bu 
hodisa qayerdadir boshqa mamlakatda bolgan edi.
Domla duo kitoblarini ochishni taklif qildi va 
o'zining shu yerlik odamlarga ma’qul bolib qolgan 
ingichka ohangi bilan duo o'qiy boshladi. U dastlab 
tovushini oVtaroq olib, sekin-asta yuqori kotara bo­
rar, so'nggi so'zini esa qattiqroq tovush bilan aytar 
edi-da, keyin xuddi т о “т tishlagandek, tovushini 
pasaytirardi.
Yaqin do‘stim kurash va jafo 
Qo‘ynida bo4sa,
NahotJd yostansam men