Kegl cc pechat indd

Amaliy topshiriq
1. 
Chig‘iriqda bajarilgan ishlarning ham tengligini isbotlashga 
urinib ko‘ring.
2. Ishlar tengligi qonunini gidravlik pressda ham qo‘llanilishini 
isbot lang.

---

95
1. Ponani to‘nkaga qoqishda ham ish bajariladimi?
2. Masofadan yutuq beradigan blok chizmasini chiza olasizmi?
3. Yo‘ldan yutish uchun ko‘char blokdan qanday foydalanish kerak?
35-MAVZU
MEXANIKANING OLTIN QOIDASI. 
MEXANIZMNING FOYDALI ISH KOEFFITSIYENTI
Yuqorida Siz oddiy mexanizmlarning ishdan yutuq bermas 
-
ligi bilan tanishdingiz. Buni kengroq ma’noda qaralsa, 
«har 
qanday mexanik mexanizm kuchdan necha marta yutuq bersa, 
yo‘ldan shuncha marta yutqazadi» degan xulosaga kelinadi. Bunga 
«mexanikaning oltin qoidasi» deyiladi.
Oldingi mavzuda biror yukni ma’lum balandlikka ko‘tarishda 
mexa nizmlarning og‘irligini, ulardagi ishqalanishlarni hisobga olmadik. 
Bularni hisobga olinsa, m massali yukni h balandlikka ko‘tarishda 
A
f
= mgh ishga nisbatan ancha ko‘p ish (A
u
) bajarish zarurligi kelib 
chiqadi. A
f
ish 
foydali ish deb ataladi. A
u
– umumiy bajarilgan ish deb 
atalib, A
u
= A
f
 A
q
dan tashkil topadi. A
q
– ishqalanishlarni yengish, 
mexanizmning o‘zini ham ko‘tarish va h.k. larni bajarish bilan bog‘liq 
qo‘shimcha ishlar.
Foydali ish (A
f
)ning umumiy ish (A
u
)ga nisbati bilan o‘lcha-
nadigan kattalik mexanizmning foydali ish koeffitsiyenti deyiladi: