Barqarоr dinamik muvоzanat deganda iqtisоdiyotning qanday hоlati tushuniladi?
Barqaror holat va kapitalni osishi. Har qanday vaqtda kapital iqtisodiyotning ishlab chiqarishini asosiy omilidir, lekin kapital vaqt davomida ozgarishi mumkin va bu sabablar iqtisodiy osishga ozgarishlar bolishi mumkin. Xususan kapitalni ikki ishchi kuchiga tasir etadi: sarmoya va qadrsizlanish. Yangi zavod va uskunalar investitsiya hisoblanib kapital hajmini oshishiga sabab boladi. Kapitalni ishdan chiqishi qadrsizlanishdir va kapital hajmini tushishiga sabab boladi. Keling bu kuchlarni muhokama qilaylik.
Korib turganimizdek ishchi boshiga investitsiya darajasi i tenglamasi sy. Mahsulot ishlab chiqarish funksiyasi y uchun ornini bosuvchi ishchi boshiga kapitalning funksiyasi sifatida ishchi boshiga investitsiya bilan ifodalashimiz mumkin.
Bu tenglamada yangi kapitalni jamgarish iga kapital hajmi k ga bogliq boladi. Bu korsatkich ishlab chiqarish funksiyasi f(k)tomonidan ishlab chiqarish miqdorini k ning istalgan qiymatida anglatadi va jamgarma va saqlash darajasi s ortasidagi ishlab chiqarish va jamgarmani anglatadi.
Sоluning iqtisоdiy o’sish mоdelida jamg’arish nоrmasining iqtisоdiy o’sishga ta’siri qanday izоhlangan?
Неоклассик назария вакили Роберт Солоу ўз моделида жамғармалар, меҳнат ресурслари ўсиши ва илмий-техник тараққиётнинг аҳоли турмуш даражаси ва унинг динамикасига таъсир қилиш механизмини аниқлади. Р.Солоунинг асосий хулосаси шуки, узоқ муддатда иқтисодий ўсиш суръатлари капитал қўйилмалар ошишига эмас, балки технологик ривожланиш омилига боғлиқ бўлади.Шундай экан, унинг фикрича доимий техник ривожланиш ва ресурслардан самарали фойдаланиш иқтисодий ўсишнинг асосий омиллари ҳисобланади.
Kapitalning chiqib ketishini iqtisоdiy o’sishga ta’sirini tushuntirib bering?
Kapital (nem. Kapital; lot. capitalis — bosh, asosiy), sarmoya — keng ma'noda — o'z egasiga daromad keltirish xususiyatiga ega bo'lgan jami vositalar va mablag'lar; yangi qiymat keltiruvchi, o'zini o'zi ko'paytiruvchi qiymat. Tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarish uchun kishilar tomonidan yaratilgan resurslar; tor ma'noda — ishlab chiqarish vositalari ko'rinishidagi ishga qo'yilgan, ishlab turgan daromad manbai (ashyoviy kapital). Kapitalning paydo bo'lishiga tovar ishlab chiqarish, tovar muomalasi dastlabki shart hisoblanadi. Bozorda o'ziga xos, alohida tovar — ish kuchining paydo bo'lishi bilan oddiy tovar ishlab chiqarish kapitalistik ishlab chiqarishga aylanadi, tovar ishlab chiqarishning shu davrida tovar muomalasidagi pul kapitaliga aylanadi. Kapital davlat ichidan chiqib ketsa bu davlatning iqtisodiyotiga salbiy tasir ko`rsatai. Kapital qayerda qancha ko`p bo`lsa o`sha davlatning iqtisodiyoti xam tez o`sadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
