Kimyo – moddalarning tarkibi, tuzilishi, xossalari va ularning bir turdan boshqa turga aylanish sababi va qonuniyatlarini o‟rganadigan fandir. Modda va jism biz ko‟rib turgan narsalarning hammasi umumiy nom bilan tabiat

MODDANING AGREGAT HOLATLARI

Moddalar 3 xil agregat holatda uchraydi.

• 
  Gaz
  
• 
  Suyuq
  
• 
  Qattiq
  

Gaz aniq bir hajmiy o‟lcham va shaklga ega emas. Uni qanday idishga solinsa, o‟sha idish hajmini egallaydi va shaklini oladi. Kichik idishga solish uchun gaz siqiladi, katta idishda esa gaz kengayib, shu idishning butun hajmini egallaydi. Gazlarda molekula va atomlar orasidagi masofa suyuqlik va qattiq moddalardagiga nisbatan ancha katta bo‟ladi.
Suyuqlik o‟z shakliga ega emas, uni qanday idishga solinsa o‟sha idish shaklini oladi, idishning butun hajmini
egallash uchun suyuqlik gazlar kabi kengaymaydi. Suyuqlik aniq hajmiy o‟lchamga ega bo‟ladi. Uni siqish amalda qiyin.
Qattiq modda gaz va suyuqlikdan farq qilib, mexanik mustaxkamlikka, aniq hajmiy o‟lcham va shaklga ega.

• 
  Diffuziya – bir modda molekulalarining boshqa modda molekulalari orasida tarqalishi. Masalan: Qandning suvda erishi yoki hidning havoda tarqalishi.
  

HODISA

Tabiatda sodir bo‟ladigan har qanday o‟zgarish hodisa deyiladi. Hodisalarning turi ko‟p. Biz uchun muhimi 2 ta:

• 
  Fizikaviy hodisa
  
• 
  Kimyoviy hodisa
  

Fizikaviy hodisa

Moddaning tarkibi o‟zgarmasdan sodir bo‟ladigan hodisalar fizikaviy hodisalar deyiladi.
Masalan: suvning bug‟lanishi, qaynashi, muzlashi, shishaning suyuqlanishi yoki sinishi, yirik toshning maydalanishi, temirning bolg‟alanganda shaklining o‟zgarishi, J₂ ning sublimatlanishi, yog‟ning qotishi, havoni sovutib kislorod olish, sementning qum bilan aralashishi, qrovning tushishi, simning cho‟zilishi kabilar.
Sublimatlanish – moddalarning qattiq holatdan to‟g‟ridan to‟g‟ri suyuqlanmasdan gaz holatga o‟tish hodisasidir. Sublimatlanish quyidagi moddalarda kuzatiladi: “quruq muz” – CO₂, yod va naftalin.
Fizikaviy hodisalarda:

• 
  Modda yoki jismning alohida xossalari: moddaning agregat holati, shakli, hajmi, joylashish holati o‟zgaradi.
  
• 
  molekula va atomlar saqlanib qoladi.
  

Shuni aytib o‟tish kerakki, yangi moddalar hosil bo‟lishiga olib keluvchi ba‟zi jarayonlar ya‟ni yadro reaksiyalari fizikaviy hodisa hisoblanadi va ularni yadro fizikasi o‟rganadi.