Kimyoviy bog’lanish. Struktura formulalar Tuzuvchi: Tojiyev Dilshod

Elektrmanfiylik yordamida bog’lanish turini aniqlash

Kimyoviy birikmaning Nomi	Elektrmanfiyligi bo’yicha farqi	Kimyoviy bog’lanish turi	Birikma tuzilishi
Vodorod xlorid     Suv	H                  Cl 2,1                3,0 0,9 H2                  O 2,1                 3,5 1,4	Kovalent (atomli)     Kovalent (atomli)	Molekula     Molekula
Natriy xlorid     Kalsiy oksid	Na                 Cl 0,9                 3,0 2,1 Ca                  O 1,0                 3,5 2,5	Ionli     Ionli	Ion kristall panjara   Ion kristall panjara

 

Kimyoviy bog’lanishning xarakteri

Taqqoslash turi	Kovalent (atom) bog’lanish	Ion bog’lanish	Metall bog’lanish
Bog’lanish turi	Umumiy elektron jufti	Har xil zaryadlangan ionlarning o’zaro tortishuvi	Metall ionlari va erkin elektronlarning o’zaro tortishuvi
Bog’ hosil qilishda qabul qilinayotgan atom yoki ionning xarakteriga qarab	Asosan metallmaslarda	Asosan metall va metallmaslar ionlari	Metall ionlari va erkin elektronlar
Modda tuzilishiga qarab	Molekula (molekulyar yoki atom kristall panjara)	Ion kristall (Ion kristall panjara)	Metall kristalli (metall kristall panjara)

 

Moddalarning struktura formulasi  markaz atomning tabiatiga uzviy bog’liq bo’ladi. Moddaning struktura formulasi molekulaning fazoviy joylashishiga ko’ra chiziqsimon, burchaksimon, piramida, tetraedr, geksaedr, oktaedr va h.k. ko’rinishida bo’lishi mumkin.

Chiziqsimon tuzilish− bunda birikmalarda ko’pincha bog’lar orasidagi burchak qiymati 180º ni tashkil etadi. Chiziqsimon bo’lishi uchun markaziy atomning ortiqcha elektronlari qolmasligi shart.

CO₂       O=C=O          O::C::O

     BeCl₂    Cl−Be−Cl       Cl:Be:Cl

     CaBr₂    Br−Ca−Br      Br:Ca:Br

Burchaksimon − bunday tuzilishda markaziy atomga bog’langan bog’lar orasidagi burchak qiymati turlicha bo’lishi mumkin. M-n: H₂O; SO₂.

Uchburchaksimon− bunda markaziy atomning ortiqcha elektronlari qolmasligi kerak. Burchak orasi 120º ni tashkil etadi. M-n: SO₃; HNO₃; H₂SO₄; H₂CO₃; C₂H₄; C₆H₆.

Piramida− bunday tuzilish element atomida ortiqcha elektronlar qolib ketganda sodir bo’ladi. Burchak orasi 90÷96º ni tashkil etadi. M-n: NCl₃; NH₃; PH₃; AsH₃.

Tetraedr−bunday tuzilishni asosan uglerodning 4 valentli birikmalari namoyon qiladi. Burchak orasi 109,28º ga teng.