Kimyoviy injenering jarayoni va qurilmalari

Qalqovichli difmanometrlar. Qalqovichli difmanometrlarning ishlash prinsipi kosali manometrlarnikiga o’xshash, ammo ularda bosimni o’l­chashda kosadagi suyuqlik sathi balandligining o’zgarishi natijasida qalqovichning siljishidan foydalaniladi. Uzatish qurilmasi yordamida qalqovichning siljishi strelkaga uzatiladi. Bular, ko’pincha, bosimning o’zgarishini o ich ash uchun ishlatiladi.
4- rasmda qalqovichli difmanometr sxemasi ko’rsatilgan. Katta bosim beriladigan idish musbat, kichik bosim beriladigan idish manfiy deyiladi. Musbat idishga P₁ > P₂ bosim berilganda undagi suyuqlik sathi h₂ ga pasayib, manfiy idishdagi sath h₁ ga ko’tariladi. P₁ —P₂ bosimlar ayirmasi suyuqlik ustunining h uzunligi orqali muvozanatlashadi:

4-rasm. Qalqovichli difmanometr sxemasi.
Qalqovichli difmanometrlarning turli maqsadlarga mo’ljallangan xillari chiqariladi. Simob bilan toldirilgan difmanometrlar uchun bosim farqini o’lchash chegarasi 6,3 dan 25 MPa gacha, ortiqcha bosimni o’lchash chegarasi esa 4 dan 40 MPa gacha. Moy bilan toldirilgan difmanometrlar uchun bosim farqini o’lchash chegarasi 40 Pa dan 4 kPa gacha, statik ortiqcha bosimni o’lchash chegarasi esa 0,25 MPa gacha. Texnik difmanometrlar 1 va 1,5 aniqlik sinfida chiqariladi. Qalqovich siljishi bosimning maksimal farqida difmanometrning barcha turlari uchun 30,5 mm ga teng.
Ko’rsatishlarni 50 m dan ortiq masofaga uzatish zarur bo’lgan hollarda elektr va pnevmatik o’zgartkichli masofaga uzatuvchi difmanometrlar qo’llanadi.
Asbobsozlik sanoati DP turidagi ko’rsatuvchi va o’ziyozar qalqovichli difmanometrlar ishlab chiqaradi. Yetti tur — o’lchamli almashtiriladigan manfiy idishlar chiqariladi. Ular 25 M Pa gacha statik bosimda 6,3 kPa dan 0,1 M Pa gacha bo’lgan bosimlar farqini olchaydi. Asboblarning xatoliklari o’lchash chegarasining ± 2% idan oshmaydi.
Yuqorida ko’rilgan suyuqlikli manometrlarning va difmanometrlarning afzalligi ularning soddaligi va katta aniqlikda o’lchashda ishonchliligidadir.
Qalqovichli difmanometrlarda toldiruvchi ishchi suyuqlik sifatida simob, vazelin moyi, shuningdek, transformator moyi ishlatilar edi, ammo simobning zararliligi tufayli uning ishlatilishi keskin cheklangan, shuning uchun qalqovichli asboblar o’rniga ko’proq deformatsion asboblar ishlatilmoqda.