Kimyoviy reaksiya tezligi, kimyoviy muvozanat

Gomogen kataliz-katalizator va reaksiyaga kirishayotgan moddalar bir jinsli aralashma hosil qiladigan bo’llishi.

• Gomogen kataliz-katalizator va reaksiyaga kirishayotgan moddalar bir jinsli aralashma hosil qiladigan bo’llishi.
• Geterogen kataliz-katalizator va reaksiyaga kirishayotgan moddalar bir jinsli bo’lmagan aralashma hosil qilgan katalizatorlaega aytiladi.
• Masalan: Sulfat kislota ishlab chiqarishning ikki usuli bor ular nitroza va kantak usullaridir.
• Nitroza usulida katalizator NO bo’ladi.

Kimyoviy muvozanat.

• Qaytar kimyoviy reaksiyani qaraylik:

Reaksiyaning boshlanishidan dastlabki moddalarning konsentratsiyalari maksimal, reaksiya mahsuloti konsentratsiyasi juda kichik, shu sababli to’g’ri reaksiya tezligi teskari reaksiya tezligiga nisbatan ancha yuqori. Ammo vaqt o’tishi bilan dastlabki moddalarning konsentratsiyalari [N2] va [H2] kamayib boradi, reaksiya mahsuloti konsentratsiyasi [NH3] ortadi. 1 va 2 – fo’rmulaga muofiq to’g’ri reaksiya tezligi kamayadi, teskari reaksiya tezligi ortadi va ma’lum vaqt lahzada teskari reaksiya tezligi to’g’ri reaksiya tezligi bilan tenglashadi.

• Reaksiyaning boshlanishidan dastlabki moddalarning konsentratsiyalari maksimal, reaksiya mahsuloti konsentratsiyasi juda kichik, shu sababli to’g’ri reaksiya tezligi teskari reaksiya tezligiga nisbatan ancha yuqori. Ammo vaqt o’tishi bilan dastlabki moddalarning konsentratsiyalari [N2] va [H2] kamayib boradi, reaksiya mahsuloti konsentratsiyasi [NH3] ortadi. 1 va 2 – fo’rmulaga muofiq to’g’ri reaksiya tezligi kamayadi, teskari reaksiya tezligi ortadi va ma’lum vaqt lahzada teskari reaksiya tezligi to’g’ri reaksiya tezligi bilan tenglashadi.

Qaytar reaksiyalarda to’g’ri va teskari reaksiya tezliklari o’zaro teng bo’lgandagi holat kimyoviy muvozanat, muvozanat holatdagi moddalarning konsentratsiyalari esa – muvozanat konsentratsiya deyiladi.

• Qaytar reaksiyalarda to’g’ri va teskari reaksiya tezliklari o’zaro teng bo’lgandagi holat kimyoviy muvozanat, muvozanat holatdagi moddalarning konsentratsiyalari esa – muvozanat konsentratsiya deyiladi.
• Kimyoviy muvozanatda reaksiyalar to’xtamaydi, shuning uchun bunday muvozanat dinamik ya’ni harakatdagi muvozanat deyiladi. Muvozanat konsentratsiyani odatda muvozanatda bo’lmagan joriy konsentratsiyalardan [N2], [H2], [NH3] farq qilishi uchun katta qavsga olinadi.