Kimyoviy-texnologiyalar fakulteti «oziq-ovqat texnologiyasi» kafedrasi «analitik fizik kolloid kimyo»

Ishning hisoboti:
Har bir suyultirish uchun quyidagi hisoblar bajariladi:
1.Tekshiriluvchi eritma qarshiligi aniqlaniladi. Buning uchun qarshiliklar magazinidan olingan
R _o‘rt ko‘rsatkichi qiymati va reoxord shkalasi bo‘yicha olingan qiymatlar
R_x=m∙ R_o‘rt formulaga qo‘yilib hisoblanadi.
Tajribada olingan natijalarini qayd qilish jadvali:
6.1 – jadval

№	C (kons-ya)	M	R o‘rt	Rx	χ	λγ	Α	Kd
1.	0,002 n KCl		1000
2.	1 n CH3COOH
3.	0,5 n
4.	0,25 n
5.	0,125 n
6.	0,0625 n

1. 
   _{Solishtirma elektr o‘tkazuvchanlikni hisoblash:}
   

χ = C _idish.doim/R bunda idish sig‘imi
_{C idish.doim} = χ _KCl∙R_KCl hisoblab topiladi.
χ KCl = 0,00278 ga teng.

2. 
   Ma’lum suyultirishdagi ekvivalent elektr o‘tkazuvchanlik quyidagi formula bilan aniqlanadi:
   

λ_{γ =} χ∙1000∙V = χ∙1000/C

3. 
   Cheksiz suyultirishdagi ekvivalent elektr o‘tkazuvchanlik (yoki Kolraush qonuni) quyidagi formula yordamida topiladi:
   

λ͚ = λ⁺ + λ^- bizning misolimizda (λ_H+ = 349,8). (λ _CH3COO- = 49,9), λ͚ = 349,8+ 49,9 = 399,7 teng

4. 
   Dissotsiyalanish darajasi quyidagi formula bilan aniqlanadi:
   

α= λ_γ / λ͚

5. 
   Dissotsiyalanish konstantasi quyidagi formula asosida hisoblab topiladi:
   

K_D = α² ∙ C/ 1- α

6. 
   Vodorod ionlarining konsentratsiyasi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
   

[H⁺] = α∙C∙n
n – kislota ionlanishidan hosil bo‘lgan vodorod ionlarining soni.
Bundan eritma muhitini ham aniqlash mumkin:
pH=-lg [H⁺]
Olingan natijalar asosida χ =f(V) bog‘liqlik grafigi chiziladi
_{Laboratoriya ishi №} 32.
Mavzu: Galvanik elementlarning eyukni virtual laboratoriya stendlarida aniqlash
Ishning maqsadi: Kimyo sanoatida eritmalarning pH qiymatini aniqlash, ulardagi ionlar faolligini o‘lchash, potensiometrik titrlash muhim ahamiyat kasb etadi. Bu usullarning asosida esa elektr yurituvchi kuchni (EYuK) hamda elektrod potеnsiallarini(φ) o‘lchash yotadi.
Kimyoviy reaksiya natijasida elektr energiyasi hosil qiladigan qurilma galvanik element deb ataladi. Bunday asbobda kimyoviy energiya elektr energiyasiga aylanadi. Galvanik elementda o‘ziga xos EYuK paydo bo‘ladi. EYuK elektrolitga tushirilgan metallar tabiatiga, elektrolit konsеntratsiyasiga va haroratga bog‘liq. EYuK metall bilan elektrolit chegarasida hosil bo‘ladigan potеnsiallar farqiga tengdir:
E = φ₁ - φ₂.
Bilimlarni kengaytirish va chuqurlashtirishga mo‘ljallangan laboratoriya mashg‘uloti bo‘lib, maqsad talabalarni axborot kommunikatsion texnologiyalardan darslarda to‘liq hamda to‘g‘ri foydalanishga o‘rgatish. Bunda talabalar olgan bilimlarini kompyuterda mavzuga oid laboratoriya ishini bajarish bilan mustahkamlaydilar. (2041kB).
Laboratoriya ishini bajarish uchun kerakli qurilma va reaktivlar:
amaliy mashg‘ulot olib boriladigan laboratoriyada 2V akkumlyator, normal Veston elementi, reoxord, kalomel va xingidron elektrodlari, PPTV – 1 yoki R – 375, R – 300 markali potentsiometr, mis va rux elektrodlari (plastinkalari), elektrolitik ko‘prik, kaliy xlorid, xingidron kukuni, mis(II) sulfati, rux sulfati eritmalari va distillangan suv bo‘lishi lozim.
Laboratoriya ishini bajarish tartibi:
Elementlarning EYuK ni kompensatsion moslama yordamida o‘lchash mumkin. Moslama, o‘zgarmas elektr toki manbai bo‘lishi uchun 1,8-2,0V kuchlanishli akkumulyatordan va normal Veston elementidan tashkil topgan. Veston elementi doimiy EYuK ga ega (25°C da E=1,0183V), faqat tashqi harorat o‘zgarganda bir muncha o‘zgarishi mumkin (VII.I-rasm).

Daniel – Yakobi elementlarining EYuK ini aniqlash uchun quyidagi zanjir tuziladi (VIII.10–rasm):

VIII.9 – rasm. Normal Veston
elementining tuzilishi

VIII.10 – rasm. EYuK o‘lchashni kompensatsion sxemasi