Oksidlanish qaytarilish reaksiyasining elektr yurituvchi kuchi (E.Yu.K.) - O.Q.R.-da qatnashayotgan oksidlovchi va qaytaruvchi redoks juftlar standart potensiallar qiymatlarining farqi O.Q.R.-ning elektr yurituvchi kuchi deb ataladi
- E.YU.K. = E0oksidlovchi – E0qaytaruvchi
- E.Yu.K. noldan katta bo‘lsa reaksiya to‘g‘ri va noldan kichik bo‘lgan xolda teskari yo‘nalishda ketadi 2Fe+3 + Sn+2 → 2Fe2+ + Sn4+ reaksiyasi uchun
- E.Yu.K. = E0Fe3+/Fe2+ – E0Sn4+/Sn2+ = 0,77 – 0,15 = 0,62 volt
- Jadvallarda keltirilgan standart potensial:
- Redoks juftning oksidlangan va qaytarilgan shakllari konsentratsiyalari o‘zaro teng. [ox] = [red]
- Vodorod ionlari fa’olligi 1mol/dm3 ya’ni pH=0 bo‘lgan xolatda o‘lchangan bo‘lib, bunday standart sharoitdan tashqari boshqa xolatlarda o‘lchangan potensial – muvozanat potensiali deyiladi.
- Muvozanat potensiali Nernst tenglamasi asosida xisoblanadi
- Em = E0 ± RT/nF · aox/ared
- R = 8,3 joul/mol; F = 96500 kulon aox, ared oksidlan-gan va qaytarilgan shakl fa’olliklari.
- 20o – uchun, natural logarifmni o‘nli logarifmga aylantirilsa Nernst tenglashmasi quyidagi qulay ko‘rinishga keladi. n – elektronlar soni
- Em = E0 + 0,059/n · lg aox/ared
- aox = ared bo‘lganda
-
- Em = E0 bo‘ladi
- E.YU.K. algebrik ishorasi asosida reaksiya yo‘nalishini bashorat qilish mumkin, E.YU.K. qiymat 0,4 voltdan katta bo‘lgan reaksiyalar tez va oxirigacha boradi.
- O.Q.R. yo‘nalishi E.Yu.K. ishorasidan bog‘liq bo‘lsa, reaksiyaning unumi, (qanchalik to‘liq, oxirigacha borishi) kimyoviy muvozanat doimiysiga bog‘liq.
- Barqaror muvozanat xolatda, muvozanat doimiysi (K) standart potensial (E0) bilan quyidagicha bog‘langan
- lnK = nF/RT ·E0E.YU.K. · (E0 = E10 – E20) (n – tenglashgan elektronlar soni)
- E0E.YU.K. = RT/nF · lnK lgK = n/0,059 · E0E.YU.K va
- E0E.YU.K = 0,059/n · lgK
- Xulosa. Reaksiyani oxirigacha borishi ya’ni muvozanat doimiysi (K) qiymatini katta bo‘lishi O.Q.R.da qatnashayotgan redoks juftlar standart potensiallarining ayirmasi (E.Yu.K.)ga bog‘liq
Do'stlaringiz bilan baham: |
