Oksidlanish qaytarilish reaksiyalarini kimyoviy taxlilda qo‘llanishi - Kimyoviy taxlilda O.Q.R. metallar va qatishmalarni eritish, eritmalar turg‘unligini oshirish, ionlarni ochish maqsadlarida va yana miqdoriy taxlilda xam qo‘llanadi.
- 1. Qotishma taxlildan avval eritiladi.
- Masalan: 2Al + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2 ↑
- so‘ngra eritmadan Al3+ kationi ochildi.
- Juda oz eruvchan sulfidlarni eritishda xam O.Q.R. qo‘llanadi
- 3HgS + 6HCl + 2HNO3 → 3HgCl2 + 2NO + 3S + 4H2O
- S2- – 2e → S0 3
- N+5 + 3e → N+2 2
2. Xavodagi kislorod ta’sirida oksidlanib, tarkibi o‘zgarib, qoluvchi ba’zi eritmalar turg‘unligini ta’minlash uchun xam O.Q.R. qo‘llanadi. - 2. Xavodagi kislorod ta’sirida oksidlanib, tarkibi o‘zgarib, qoluvchi ba’zi eritmalar turg‘unligini ta’minlash uchun xam O.Q.R. qo‘llanadi.
- Masalan simob (1) nitrat eritmasi turg‘un bo‘lishi uchun unga simob metali qo‘shiladi Hg22+ – 2e → 2Hg2+ to‘xtatish uchun Hg + Hg2+ → Hg22+
- Ba’zi kuchli oksidlovchilarning eritmalari, fotokimyoviy qaytarilish reaksiyasi ketmasligi uchun qo‘ng‘ir yoki qora idishda saqlanadi. Masalan:
- Shuning uchun H2O2 va KMnO4 eritmalarini qo‘ng‘ir idishda saqlash tavsiya etiladi.
- 3. Tabiatning eng muxim erituvchisi suv redoksamfoter xususiyatga ega
- 2H2O + 2e → H2 ↑ + 2OH- E0 = – 0,81
- 2H2O – 4e → O2 ↑ + 4H+ E0 = 1,23
- E0Fe2 /2Fe- = + 2,81 bo‘lgan kuchli F2 gazini suvdagi eritmasi mavjud emas 2F2 + 2H2O → 4HF + O2 E0Cl2/2Cl- = 1,36 shunday sababga ko‘ra xlorni, Co(III) xam suvli eritmasini tayyorlab bo‘lmaydi.
- Xulosa: Redoks potensiallari keskin farq qilgan moddalar eritmada birga mavjud bo‘laolmaydi.
4. Kationlarni ajratish va niqoblash uchun: - 4. Kationlarni ajratish va niqoblash uchun:
- a) Magniy va margans gidroksidlarini eruvchanligini farqi kam bo‘lib ikkalasi qon HCl va NH4Cl eritmalarida erigani sababli ularni bir biridan ajratish uchun ishqor va vodorod peroksid aralashmasi qo‘shiladi
- Mn2+ + H2O2 + 2OH- → MnO2 ↓ + 2H2O
- qo‘ng‘ir
- Mg2+ + 2OH- → Mg(OH)2 ↓ oq
- cho‘kmalar aralashmasiga NH4Cl eritmasi ta’sir etilsa Mg(OH)2 erib sentrofugatga o‘tadi.
- b) K+ kationini ochishga xolaqit beruvchi NH4+ kationini ichki molekulyar O.Q.R. vositasida yo‘qotish mumkin
- NH4NO3 → N2O ↑ + 2H2O
- 5. O.Q.R. ionlarni ochishda qo‘llash muxim axamiyatga ega: Misollar. Simob kationlarini mis plastinka yordamida, marganets (II) – oksidlovchi vismutat ioni, xrom (III) ionini ishqor muxitida H2O2 bilan ochish va boshqa qator misollarni keltirish mumkin
- Redoks juftlarga misollar keltiring.
- Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarining yo`nalishini belgilovchi qoidalarni ko`rsating.
- O.Q.R.ga qanday omillar ta`sir qiladi?
- O.Q.R.ning tahlilda qo`llanilishi.
- Elektr yurituvchi kuch haqida ma`lumot bering.
Do'stlaringiz bilan baham: |
