Kirish Asosiy qisim: Texnikaviy o`lchovlar, nazorat qilish va uning turlari

UYaPUO’ o’lchamlari gradatsiyasi - odatda, har 0,001, 001 va 0,1 mm 1...2 mm o’lchamlar uchun: 0,5 dan 25 mm gacha har 0,5 mm dan, 10 mm dan 100 mm gacha o’lchamlar uchun har 10 mm dan, 25 dan 200 mm gacha har 25 mm dan, 50 dan 300 mm gacha har 50 mm dan va 100 dan 1000 mm gacha oraliq uchun har 100 mm dan bo’lingan.
Hamma nominal o’lchamlar uchun uzunlik uch o’lchovlarini yasash shart emas, chunki ular bloklarga yig’iladi. Yig’ilishga sabab ishqalanib yopishish xususiyatiga egaligidir. Agar birini ikkinchisiga qo’yib bir biriga qisib, birini ikkinchisiga nisbatan surilsa ular yopishishadi. Surish kuchi 3...4 kgs katta bo’lib, ishqalanuvclii yuzalarga nisbatan perpendikulyar yo’nalishida ularni ajratish uchun 10...20 marta ko’p kuch talab etiladi (7.1–rasm, b). Plitkalardan turli o’lchamli to’plam (blok) lar tuzib olish mumkin. Ikki, uch ko’pi bilan 4, 5 plitkadan iborat blok tuziladi. Yopishtirilgan plitkalar bloki tarqalib ketmaydi, chunki ularni obdon yaxshi jilvirlangan sirtlarini (7.1–rasm, b) ko’rsatilganday ishqalab kiritilib yondashtirilsa, bu sirtlar bir biriga molekulyar tortish kuchlari hisobiga qattiq yopishib qoladi. Yopishqoqlikni plitkalar orasidagi 0,002 mkm. qalinlikdagi moy plankasi ham ta’minlaydi. Yondosh ikki plitkaning tutish kuchi shu qadar kuchliki, ularning bir biriga nisbatan ishqalab ajratilmasa, bir-biridan oson ajralmaydi.
UYaPUO’ materiali. Ko’p hollarda po’lat olinib uning 1⁰ ga harorat kengayish koeffitsienti (1l,5±0,l) x10^-6 tengdir 10° dan 30° gacha o’zgarganda, bu degani 1 m o’lchov harorati 1°S ga o’zgarganda u o’zining o’lchamini 11,5 mkm ga o’zgartiradi. UYaPUO’ qattiq qotishmadan ham tayyorlanadi va yeyilishga chidamliligi 10,40 marta po’latdan ko’p bo’ladi. Bular keng tarqalmagan, chunki harorat kengayish koeffitsienti po’latga qaraganda 2 marta kamdir.

7.1-rasm. Yassi-parallel uzunlik uch o 'Ichovlari: a – shayba ustidagi plitka; b– ishqalab yopishtirilgan plitkalar; v-plitkalarni ishqalab yopishtirish.