Kirish barchamizni vatan tarqqiyoti birlashtiradi! Respublikamizda erkin iqtisodiy zonalarning ko‘payishi, undan tashqari Ona zaminimiz bag‘rida yotgan resurslarimizni nes – nobut qilmasdan o‘zlashtirsak, kon zaxiralaridan samarali

4.2.Elektr ta’minoti va elektr qurilmalari

Т-I, 3, 7 – lar Olmaliq KMK nimstantsiyalari va sex tarmoqlariga kiritilgan, GPP-МBF- МBF ning bosh energetigi xizmatiga kiritilgan, «Отвальное» rudnik tarkibiga kiritilgan.

Т-I nimstantsiyasida ЛЭП-6 kV rudnikga turg‘un o‘tkazilgan ,bu yerda №1,2,3,4,5,14,15 va №12 gi yacheykalar mavjud.
ЛЭП № 1,2,3,4,5, yacheykalarining turli uskunalari mavjud. Тяговая-3 nimstantsiya orqali ЛЭП-6 кв.turg‘un liniyasi № 7, 8, 3, 10, 11, 12, 13, 16 yacheykalariga yetkazilgan.
Т-7 nimstantsiyadan 5 ta turg‘un ЛЭП-6 kV. manba № 713,722,724,707,708 yacheykalariga yetkazilgan.Harakatlanuvchi elektr uskunalari karyer va uchaskalariga kiritilgan .Yoritish uskunali DKST-50000 VA DKST-20000 11 dona karyerda .Har bir yoritish uskunasi o‘zining KTP 6/0.4 kVt 100k Vt.s.
Yer osti suvlari 4 ta ЦСП 300/240 ,250 kVt = 6 kVt quvvatli dvigatellar mavjud.
Karyerda elektr tarmog’idan foydalanish “Olmaliq KMK” AJ ishlab chiqarish sanoat korxonalari kabi §1-2-I7 ПУЭ-76 “Ochiq konchilik ishlarida va metallurgiya sohasida elektr energiyasidan foydalanishning me’yorlari” asosida amalga oshiriladi. Umumiy holatda elektr tarmog’I foydalanuvchilari quyidagi ikki kategoriyaga bo’linadi:
I kategoriya-karyer elektr iste’molchilari (burg’ilash stanoklari, ekskavatorlar)
II kategoriya-sanoat maydonchalar, karyer hududi, ag’darmalarni yoritish elektr iste’molchilari.
Elektr qurilmalarini elektr energiyasi bilan ta’minlash uchun quyidagi kuchlanish tarmoqlarida foydalaniladi:
-6 KV o’zgaruvchan tok EKG-5A ekskavatorlari uchun;
-380 v izolyatsiyalangan o’zgaruvchan tok –burg’ilash stanogi va compressor qurilmalari uchun;
-380/220 v xo’jalik va sanoat maydonlarini yoritish uchun;
Sovuqbuloq karyerida umumiy istemol energiyasi 6kv hisoblanib, elektr energiyasi karyerdan 200 m uzoqlikda joylashgan ЦРП-6 кВ nimstansiyasi orqali yetkazib beriladi.


VII BOB. IQTISODIY QISM

Konchilik moddiy ishlab chiqarishni yetakchi soxasi boʻlib, u milliy iqtisodiyotning bosh tarkibiy qismidir. Oʻzbekiston respuplikasi yalpi ijtimoiy maxsulotining 51% dan koʻproq qismi va milliy daromadning 28% ga yaqini sanoat ishlab chiqarishga toʻgʻri keladi. Xalq xoʻjaligida ishlovchi xodimlarning 19.53% va asosiy ishlab chiqarish fondlarining 23.7% sanoatda jamlangan. Sanoat mexnat vositalarining mexnat buyumlariga ta’sir etish xususiyatiga koʻra ikki guruxga boʻdinadi –qazib chiqaruvchi va ishlov byeruvchi. Konchilik sanoati birinchi guruxga kirib u tabiat yaratgan mexnat buyumlari-yer qobigʻidagi foydali qazilmalarni qazib chiqarish bilan shugʻillanadi.Ikkinchi guruxga ishlov berish sanoati kiradi. Bunda sanoat va qishloq xoʻjaligidan olingan xom ashyo tayyor maxsulotga-ishlab chiqarish vositalari va iste’mol buyumlariga aylantiriladi.Xozirgi sanoat koʻp sonli ixtisoslashtirilgan mustaqil tarmoqlar majmuyi shundan iboratdir. Konchilik sanoati anashu muxim tarmoqlardan biri boʻlib turli foydali qazilma boyliklarini qazib olish va qayta ishlovchi tarmoqlarga yetqazib beradi.

Asosiy fondlardan foydalanish koʻrsatkichlari: Ishlab chiqarishda ijtimoiy mexnat unumdorligining oʻsib borishi maxsulot miqdorining ortishi moddiylashtirilgan mexnat sarfining qisqarishi yangi asosiy fondlar uchun kapital mablagʻlarni iqtisod qilib qolish bular natijasi sifatida ishlab chiqarayotgan maxsulot tannarxining pasayishi va ishlab chiqarish rentabilligining ortishi asosiy fondlar samaradorligini ifodalaydi. Mahsulot ishlab chiqarishning moddiy asosini tashkil qiladigan aylanma fondlar qorxonalarda xom ashyo yordamchi materiallar jamgʻarmalari shaklida tashkil topadilar.
Keyinchalik ular ishlab chiqarish jarayonlariga jalb ettirilib tayyor maxsulotga aylanadilar yoki maxsulot ishlab chiqarishga yordam beradilar. SHu munosabat bilan aylanma fondlar doim xarakatda boʻladilar ya’ni ishlab chiqarish jarayonidan muomila jarayoniga va aksincha muomila jarayonidan ishlab chiqarish jarayoniga oʻtib turadilar. Shuning uchun aylanma fondlar ishlab chiqarish va muomila jarayonida turuvchi ikki qisimga boʻlinadilar. Ishlab chiqarish jarayonidagi aylanma fondlar ishlab chiqarish uchun zarur materiallar jamgʻarmalari va tugallanmagan ishlab chiqarish koʻrinishida boʻladi.