Kirish. Fanning asosiy maqsadi va vazifalari. Quduqlarda geofizik tadqiqot o’tkazish usullari

Qatlam bosimi yordami bilan. Ular uch toifaga bo’linadi: kontur ortidan suv haydab 
ishlatiladigan konlar, kontur yonidan suv haydab ishlatiladigan konlar va kontur ichidan suv 
haydab ishlatiladigan konlar. 
Neftgazli uyumlarda birinchi navbatda uyum tarkibidgi neftni qazib olish ishlari olib 
borilishi kerak deb hisoblanadi. (kam hollarda bir vaqtda qazib olish ishlari olib boriladi).
Shuning uchun ularni ishlab chiqarish tizimlari, asosan, neft konlariga o'xshashdir. (без 

---

поддержания Рпл и с его поддержанием способами законтурного и батарейного 
заводнения). Birinch navbatda neftni qazib olishda gaz shapkasidagi kengaygan gaz va 
chekka va ostki suvlar energiyasi bilan taminlanadi. Bunda qatlam yuqori kollektorlik 
husiyati, birxilligi, neft va suvning bir biriga yaqin qovushqoqligi, shuningdek, chuqur botish 
burchaklari bilan tavsiflanishi kerak. 
Ishlab chiqarishda neftgazli uyumlarni ishlatish uchun gorizontal quduqlardan foydalanishga 
asoslangan neft va gaz konlarini o'zlashtirishning yangi yondashuvi taklif etiladi. 
Gazni er osti omborlari (ПХГ) - Suniy gaz uyumi bo'lib g'ovak o'tkazuvchan qatlamdan 
iborat. Ushbu ob'ektlar gazni ishlab chiqarish, tashish va iste'mol qilish tizimini 
optimallashtirishda juda muhim rol o'ynaydi.
Ularning vazifalariga gaz iste'molining 
mavsumiy tengsizligini qoplash, er osti uskunalari va magistral gaz quvurlarining ritmik 
ishlashini ta'minlash va boshqalar kiradi. 
Yozda, yoqilg'i sarfi kamayganda, gaz sun'iy omborga quyiladi.
Qishda yoqilg'i sarfi 
ko'paygani sababli gaz suniy ombordan qaytarib olinadi. Shunga ko'ra, qatlam bosimi, gazli 
qatlamlarning (gaz pufagi) kattaligi va joylashishi, er osti omborlari omborining to'yinganligi 
davriy ravishda o'zgarib turadi. Saqlash joyidagi gazning umumiy hajmi ikki qismdan iborat: 
faol (ishchi) va bufer (qoldiq). Bufer hajmi ПХГ inshootining butun uzoq umri davomida 
saqlanadigan joyda saqlanadi. 
ПХГ ob'ektini yaratish uchun zarur shartlar: 

quduq qismida g'ovakli va o'tkazuvchan jinslarning (kolltrtorlar) etarlicha qalin 
qatlamlari mavjudligi;

gaz to'planishi mumkin bo'lgan strukturaning mavjudligi (gumbaz shaklida, litologik 
ekranlashgan, tektonik ekranlashgan va boshqalar). 

kollektorlarning ustida germetik qopqoq jinslarning qatlami mavjudligi. 
. 52. Yer osti gaz omborlari.
Gazni er osti omborlari (ПХГ) - Suniy gaz uyumi bo'lib g'ovak o'tkazuvchan qatlamdan iborat. Ushbu ob'ektlar 
gazni ishlab chiqarish, tashish va iste'mol qilish tizimini optimallashtirishda juda muhim rol o'ynaydi. Ularning 
vazifalariga gaz iste'molining mavsumiy tengsizligini qoplash, er osti uskunalari va magistral gaz quvurlarining ritmik 
ishlashini ta'minlash va boshqalar kiradi. 
Yozda, yoqilg'i sarfi kamayganda, gaz sun'iy omborga quyiladi. Qishda yoqilg'i sarfi ko'paygani sababli gaz suniy 
ombordan qaytarib olinadi. Shunga ko'ra, qatlam bosimi, gazli qatlamlarning (gaz pufagi) kattaligi va joylashishi, er 
osti omborlari omborining to'yinganligi davriy ravishda o'zgarib turadi. Saqlash joyidagi gazning umumiy hajmi ikki 
qismdan iborat: faol (ishchi) va bufer (qoldiq).
Bufer hajmi ПХГ inshootining butun uzoq umri davomida saqlanadigan joyda saqlanadi. 
ПХГ ob'ektini yaratish uchun zarur shartlar: 
 
quduq qismida g'ovakli va o'tkazuvchan jinslarning (kolltrtorlar) etarlicha qalin qatlamlari mavjudligi;
 
gaz to'planishi mumkin bo'lgan strukturaning mavjudligi (gumbaz shaklida, litologik ekranlashgan, tektonik 
ekranlashgan va boshqalar). 
 
kollektorlarning ustida germetik qopqoq jinslarning qatlami mavjudligi. 
53. Mustaxkamlangan quduqlarda geofizik nazoratning asosiy vazifasi. 
I. Texnik vazifasi (mavjud quduq konstruksiyasi bo’yicha): 
1. Perfaratsiya jarayonini nazorat qilish, perfaratsiya teshiklarining ochilishini mukammalligini baholsh; 

---

2. NKQ ilmoqlarini chuqurligini, quduq konstruksiyasi boshqa elementlarining yoki quduq tubi uskunalarini xolatini 
aniqlshtirish; 
3. Mustaxkamlovchi quvurlar va NKQ larining zich bo’lmagan oraliqlarini aniqlash 
4. Kolonnaning hozirgi holatini o’rganish (g’ijimlangan, chirigan); 
5. Sement toshinig hozirgi holatini baholash; 
II. Texnologik vazifasi: 
1. Quduqdagi termobarik sharoitlarni o’rganish; 
2. Quduq tanasidagi flyuidlarning fazaviy xolatini o’rganish; 
3. Quduq tanasidagi suyuqlikning hozirgi satxini kuzatish; 
4. Quduq tanasi bo’yicha quvur orti yo’nalishidagi va maxsuldor qatlamdagi oqimlarni aniqlash; 
5. Quduqdagi maxsulotning fazaviy debitlarining umumiy yig’indisini aniqlash, ularning fazaviy maxsuldorligini 
baxolash; 
6. Quduqdagi texnogen uyumli gazlarni va ularning sizib chiqish joylarni aniqlsh. 
III. Kon geologik vazifalari
1. Qatlam kollektorlarinig hozirgi gaz va neftga to’yinganlik koefisentlarini baxolash; 
2. Suv bosgan va ishlayotgan oraliqlarni aniqlashtirish, oqim yo’nalishi va o’tkazuvchanlikni baholash; 
3. Difrensial (qatlamning) fazaviy debitni aniqlash; 
4. Maxsuldor qatlamning filtratsion tavsifinianiqlsh, qatlam bosimi va tempraturasini baxolash. 
54. Ishlatish jarayonida kon geofizik nazoratining vazifalari 
Konlarda quduq geofizik tadqiqotlari usullari bo'yicha olingan o'lchovlar quyidagi vazifalarni bajarish uchun ishlatiladi: 

Neft va gazga to’yingan qatlamlar chegarasini aniqlashtirish, ishlovchi samarali qatlamni va oqim yo’nalishini 
(o’tkazuvchanligini) aniqlash; 

Hozirgi neftgazga to’yinganlikni baxolsh, qatlamlarni suv bosish dinamikasini (qatlamdagi va haydalgan suvlar 
uchun) va, sizilish xarakterini nazorat qilish; 

Qatlamni suv bosish manbalarini aniqlash (qatlamlar aro oqimlarni tasirini hiosbga olgan holda), qatlamning 
xajmiy sizish xususiyatlarini (ФЕС) aniqlashtirish, quduqning texnik holatini baxolsh; 
55. Gidrodinamik tadqiqotlarda kon geofizik nazoratining vazifalari. 
Gidrodinamik tadqiqotlar quduqlarda gidrodinamik parametrlarning o'zgarishini egri chiziqlarini qayd etishni o'z 
ichiga olgan bir qator texnologiyalarni birlashtiradi. Parallel ravishda, maydonni nazoart qilish doirasida "texnologik 
o'lchovlar" (TI) (quduq usti bosimi va harorati, umumiy fazaviy oqim tezligi, dinamik darajalar va boshqalar) ni 
aniqlashga qaratilgan. Gidrodinamik tadqiqotlar egri chiziqlarini qayta ishlash orqali to'g'ridan-to'g'ri "quduq-qatlam" 
tizimi to'g'risida quyidagi ma'lumotlar olinadi: 
 
Kollektirlarning 
dinamik 
va 
xajmiy 
sizish 
xususiyatlari 
(ФЕС) 
ko’rsatkichlarining 
xususiyati 
(gidroo’tkazuvchanlik, o’tkazuvchanlik, maxsuldorlik va boshqalar); 
 
Har xil uzilishlar va chegaralarning turlari va joylashuvi to'g'risidagi ma'lumotlar; 

---

 
“Quduq-qatlam” tizimining energetik parametrlarinng xolati (qatlam va quduq tubi bosimlari, depressiyalar) 
; 
 
Quduq tubining xolati va qatlamni sifatli ochish tavsiflari (skin-faktori, gidravlik yorish so’ng yoriqlar 
parametrlari va bosh.). 
56. Dinamik petrofizikaning vazifalari. 
Geofizik tadqiqotlar yordamida “dinamik” petrofizika quduqlarda quyidagi vazifalarni bajaradi: 
 
g'ovaklar oralig'idagi uglevodorodlar va suvning nisbati, qoldiq suvning g'ovaklarda tarqalishi aniqlash; 
 
g’ovakliklardagi suvlarning hozirgi minerallashganliga va dielektrik o’tkazuvchanligini aniqlash; 
 
g'ovaklar yuzasida elektr qatlamlarini, suv bilan ta'sir o'tkazishda gillar zarralarining shishishini tavsiflash; 
 
qatlam fyuidlarining zichligini aniqlash; 
 
qatlam flyuidlarining bosimi va xaroratini aniqlash. 
57. Kon-geofizika nazorati olib borish uchun shart-sharoitlarning asosiy turlari. 

---

58. O'lchash sharoitlarini geofizik tadqiqotlar nazorati usullari bilan quduqlarning turiga qarab taqsimlanishi. 

---

59. KGN ning asosiy vazifalari bilan tadqiqotlar olib borish sharoitlarining o’zaro bog’liqligi
