Kirish I bob. XIV asrning yarmida movarounnahrda siyosiy vaziyat

Kurs ishining nazariy va uslubiy asoslari. Kurs ishini o'rganish va tahlil qilishda dialektikani umumfan - mantiqiy, tizimli yondashuv va analiz-sintez uslubi bo'yicha maxsus maxsus tarix - turixiy-genetik, xronologik va tarixiy qiyoslash uslubidan foydalanish Xiyobon, tarixiy bilish va xolislik, sababiylik, tarixiylik va tizimlilik tamoyillaridan ham foydalanildi. Ma'lumotni tahlil qilish va tahlil qilish natijalarini tahlil qilish va tahlil qilish nuqtai nazardan yondashildi. Davr xususiyatlarini ko'zdan kechiradigan vogenlar tarixi, tadrijiylik, sivilizatsiyalashgan yondashuv usullari asosida umumiy tahlil qilinadi va tahlil qilinadi.
Tadqiqotning nazariy-uslubiy asosini ishlab chiqishda O'zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti LA. Karimov va O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. M. Mirziyoyev tomonidan katta hajmda suratga olingan ilmiy-nazariy ko'rsatmalar, turli tadbirlar, marosimlar va tantanalarda nutqlari, O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining karorlarida belgilangan muhim qarorlaridan foydalanildi.
Kurs ishining ilmiy va amaliy ahamiyati. Kurs ishi haqida umumiy ta'lim maktablari, akademik liseylar, maxsus maxsus kash-hunar kollejlarida tarix fani darslarida, o'lim tarixini o'rganishda, olimlar tomonidan o'rganiladigan tarixda. "0'zbekiston tarixi" fanlarini o'rganish uchun yo'naltirish talabalari uchun, matruza matnlarini tayyorlash, amaliy tavsiflarni olish uchun kirish mumkin.
Kurs ishining tuzilishi va hajmi. Kurs ishi kirish, ikkita bob, qo'shimcha bo'lim, xulosa qo'shiladigan adabiyotlar ro'yxatidan iborat qism.

Xusayn so'fi mutakabbir va o’ziga bino qo’ygan odam edi. U Amir Temurning gaplarini nazariga olmadi. U javob maktubida: «Bu viloyatni qilich va shamsipr vositasi ila buysundirganman, uni mendan faqat shu yo’l bilnigina qaytarib olishing mumkin», deb yezdi. Bu ochiqdan-ochiq urushga da'vat edi.Amir Temur og’ir-bosiqlik qildi va Xorazmga shayxulislom xoja Jaloliddin boshchiligida yana elchi yubordi.Lekin Xusayn sufi bu safar xam maslaxatga ko'nmadi va elchini zindonband qildi. B u hol ikkala mamlakat o’rtasnda urush chiqishiga sabab bo'ldi. Natijada Temur Xorazm ustiga besh marta yurish qildi.

Birinchi yurish 1371 yilning iyul oyida bo’ldi. Bu yurishda Kot olindi, Xorazm poytaxti Gurganj qamal qilindi. Qamal paytida Xusayn so’fi birdan vafot qildi. Uning inisi va taxt vorisi Yusuf so’fi Amir Temur xuzuriga sulx so’rab elchi yubordi. Temur sulxga rozilik bildirdi. Taraflar bundan buyon ikki urtada do’stlik va xamkorlik munosabatlarini yo’lga qo’yish va xatto qavm-qarindosh bo’lishga axd qildilar. Yusuf so'fi qarindoshi Ados so'fining qizi Shirin bekani Temurbekning to'ngich o’gli amirzoda Jaxongirga xotinlikka berdi. Lekin ko’p o’tmay o’rtaga sovuqchilik tushdi. Amir Temur xizmatida yurgan Kayxusrav Xuttaloniyning o’g’li Sulton Maxmud, Xizr Yasovuriyning o'g’li Abu Ishox va Maxmudshox Buxoriy degan yana bir shaxs Xorazmga qochib borib, Yusuf so’fini Amir Temurga qarshi gij-gijlay boshladilar. Yusuf so’fi fitnachi amirlarni tutib berish o’rniga ularni uz panoxiga oldi. Bu xol Amir Temurning 1373 yilning bahorida Xorazm ustiga ikkinchi marta yurish qilishiga sabab bo’ldi. Lekin yurish Buxoroda to'xtatildi. SHu yerda xazrat sohibqiron xuzuriga Yusuf so’fining elchisi keldi va ulug’ amirlar vositachiligida Temurbekka xojasining uzrini yetkazib, undan sulx suradi. 1375 yilning iyun oyida bo’lgan uchinchi yurish xam oxiriga yetkazilmay koldi. Bunga Movarouunahrda amir Soribug’a bilan Alishox ko’targan isyon sabab bo'ldi. Yurish Kotning narigi tarafida, Jayxun bo’yida joylashgan Xos minorda to'xtatildi. Xorazm ustiga to’rtinchi yurish O‘zaro urushlardan juda bezigan dehqonlar ommasi, hunarmandlar, savdogarlar, ruhoniylar va o‘troq feodallar, Ya’ni katta er egalari nihoyat yagona davlat tashkil topishini orziqib kutayotgan edilar. O‘z mustaqilligi va erkinliklari cheklanishini hohlamagan yirik amirlar, o‘zaro nizolar orqali talon tarojlar tufayli katta boylikka ega bo‘layotgan asosiy yumishlaridan biri urush bo‘lgan ko‘chmanchi va yarim ko‘chmanchi qabilalarning etakchilari Amir Husaynning markazlashgan davlat tuzish borasidagi harakatlaridan cho‘chib ham Amir Temur atrofida birlashayotgan edilar. Yuqorida ta’kidlaganimizdek, garchi amir Temur ham Amir Husayn ishini takrorlab, Samarqandni devor bilan o‘rab uni markaziy davlatning kuchli tayanchiga aylantirgan bo‘lsa-da, ko‘plab markazlashtirish dushmanlari bo‘lgan ko‘plab amirlar, ko‘chmanchi va yarim ko‘chmanchi qabilalarning etakchilari Amir Temurni qo‘llab quvvatlashda davom etdilar. CHunki, ular Amir Temur siymosida ularni olis yurtlarga g‘olibona yurishlarga boshlab bora oladigan yengilmas sarkardani ko‘rar edilar. Bu urushlar ularning markazlashgan davlat tashkil topishi natijasida ko‘radigan zararlari beqiyos darajada ortig‘i bilan qoplashi mumkin edi. Albatta, Amir Temurga qarshi ham ko‘plab isyonlar, suiqasdlar bo‘lib o‘tdi. Lekin Amir Husayndan farqli ravishda Amir Temur ularning barchasini bartaraf eta oldi.