Kirish. “Ichki yonuv dvigatellari nazariyasi” fanining bakalavrlarni tayyorlashdagi o’rni, ahamiyati va maqsadi

Yonilg’i aralashmani alangalatish turiga qarab:

• 
  elektr uchquni bilan alangalaydigan benzinli va gaz dvigatellari;
  
• 
  siqilgan va qizigan havo yordamida o’z-o’zidan alangalanadigan dizel dvigatellari;
  
• 
  forkamerali alanga bilan alangalaydigan dvigatellar.
  

Ishchi siklni amalga oshirilishiga qarab:

• 
  to’rt taktli;
  
• 
  ikki taktli.
  

Silindrlar soniga qarab:

• 
  bir silindrli;
  
• 
  ko’p (ikki va undan ortiq) silindrli.
  

Sovutish usuliga qarab:

• 
  Suyuqlik bilan;
  
• 
  Havo bilan.
  

Konstruksiyaviy tuzilishiga qarab:

• 
  Porshenli (1,2 rasm);
  
• 
  Rotor – porshenli (3-rasm);
  
• 
  Gaz turbinali (4-rasm);
  
• 
  Ko’p yonilg’ili;
  
• 
  Havosi oldindan yonilg’I bilan boyitiladigan;
  
• 
  kombinatsiyalashgan;
  

3-rasm. Rotor- porshenli dvigatel

1 –kiritish oynasi; 2- chiqarish oynasi ; 3 – korpus ; 4 – yonish kamerasi ; 5 – harakatsiz tishli gildirak; 6 -rotor; 7 – tishli g’ildirak; 8 – val ; 9 – o’t oldirish svechasi



1-kompressor; 2-yonish kamerasi; 3-turbina; 4-yuklama

4-rasm. Oddiy gaz turbinali dvigatelning prinsipial sxemasi

IYoD ishlab chiqarishda uning sifatini belgilovchi asosiy ko’rsatkichlar quyidagilardan iborat :

-barcha konstruktiv elementarining mustahkamligi va chidamliligi ;

-issiqlik energiyasini mexanik energiyaga aylantirish jarayonining takomillashganlik darajasi. Bu ko’rsatkich quvvat birligi olish uchun vaqt birligida sarf bo’lgan yonilg’I miqdorini baholaydi;

-tuzilishning soddaligi, ta’mirlash va tehnik hizmat ko’rsatish ishlarini bajarishning qulayligi va arzonligi;

-dvigatelni yurgizish oson va ishonchliligi;

- atrof muhit himoyasi uchun ekologik havfsizligi yuqori darajada bo’lishligi;

-har xil ekspluatatsion sharoitlarga moslashuvchanligi va boshqalar.