Кириш «Шуртаннефтгаз»


Download 229.41 Kb.
bet8/10
Sana16.06.2023
Hajmi229.41 Kb.
#1517660
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
«Шуртаннефтгаз» УШК тарихи

АГ-3> = АГ-95>АГ-3-и
Хрзирги вактда республикамкзнинг газни кайта ишлаш корхоноларида, габиий газни
водород сульфид бирикмаларидан тозалаш жараёнида косил булган
зарарсизлантиришда асосан, чет элдан валюта кисобига келтирилаётган активланган
кумир ишлатилади. Шунга кура олинаётган кумир импорт урнини боса оладиган купик
сундирувчи контактларни яратиш максадга мувофикдир. Янги яратилган купик
сундирувчи контакт лаборатория микёсида кенг урганилди. Купик сундиру вчи контакт

(АБ-1) куйидаги таркибга эга.
Поли метилсилоксан -52,3
Хлорид кислотаси -18,6
Сув -10,3


43, Муборак эанулаланган


араб, тадкик


Цеолит -9,5


Моноэтаноламин -8,3
Нитрат натрий -1,0
У куйидаги сифат курсаткичларига эга: Ташки куриниши бир хил оч-сарик
эмульсия:
Зичлиги, г/см3 - 1,035 -1,039
Кртиш харорати °С -
6
Баркарорлиги кам эмас - 24соат.
Купик учириш хусусияти кам эмас - 0,1 см/с
Кдлинган тажрибалар шуни курсатадики, бу эмульцияни 5 ва 10%
эритмасини ишлатиш мумкин экан. Купик учириш хусусияти эса -10дан +40иС гача
фойдали эканлиги аникланди. АБ-1 контакта иштирокида олинган натижалар шуни

курсатадики, бу контактни активлиги ва стабиллиги шу шароитда АГ-3 куми]
натижаларга жуда якин. Демак, янги яратилган купик учиргич контактни саноатга татбик
этиши мумкин.


лик сувдаги
>0/'


ВОДОРОД СУЛЬФИДИН (H2S) ЗАРАРСИЗЛАНТИРИШ УСУЛЛАРИ


зирги вактда
юкликлардан


Атроф-мухитни H2S билан ифлосланиши ва бу билан курашиш хо
жахон хамжамияти олдида турган катта муаммодир. H2S ни газ ва с\
ажратиш усуллари асосан куйидагглардир.
Физик усуллар. Буларга аэрация ва термик усуллар киради.
Кимёвий усуллар. Уларга абсорбция, адсорбция ва каталитик усуллар киради.
Физик-химик усул.
Электрохимик усул.
Тажрибада сувни водород сульфиддан тозалаш асосан аэрация усули билан амалга
оширилган. Аэрация - бу сувни ичидан хавони утказиб «кайнатиш». Бу усул сувни
ахоли


нганда


таркибидаги H2S ни 50-55% гача тозалайди. Аэрация усули билан тозалаш
яшаш жойидан узок булган катта майдонлар талаб килинади. Бундан ташкари сувнинг
таркибида хосил булган каллоид олтингугурт сувнинг кушимча тозалаш | кераклигини
курсатади.

Абсорбция жараёнлари саноатда энг куп кулланилади. Бу моно ва диэтано ламинларни сув ли эритмалари билан абсорбция кдлиш жараёнидир.
Абсорбция жараёни хона хароратида 20-25иС ва юкори босимда 70 атм гача олиб борилади. Ютилган H2S ва СОг газлари 1атм босимида 115-122°С да десорбланади. Нордон газлар аппаратурани тез коррозияга учратади. Шунинг учун аминларни концентрацияси 0,5моль хисобида ушлаб турилади. Газлардаги H2S нинг микдори 20мг/м3 гача тозаланади. 1930-32 йилларда кокс газини (генератор газини) табиий [газларни H2S дан тозалашни мишьяк-сода усули яратилди. Бу усул билан газ таркибидаги H2S 90-93% гача тозаланади. Мишьяк бирикмаларининг захдрлилиги, эритмани регенерация килиш кераклилиги - бу усулнинг камчилиги хисобланади. Саноатда газларни H2S дан тозалашни янги усулларидан бири бу Стретфорд усулидир. Бунда H2S савдовчи газлар антрохинонни сувли эритмаси билан тозаланади. Газни инщорли эритма билан pH = 8-9,5 да ювилади. Кейин эритма кетма-кет уланган 2та реактор оркали утказилади. Бунда эритмада эриган H2S ни антрохинон сульфокислотаси хосил булади. Эритма реактордан оксидловчи башняга берилади ва хаводаги О2 билан оксидланиб гшрохинонлар хинонгача оксидланади. Вакуум фильтр да жуда тоза олтингугурт ажратиб олинади. Бундан ташкари сувдаги H2S тозалаш никель ёки кобальтнинг метал комплексларидан фойдаланилади. 1 куб.м катализатор 10 миллион кубометр сувни тозалайди.
Саноатда юкори босимли газларни H2S дан тозалаш учун гликоламин усули кулланилади. Бунинг учун моно, ди, три этиленгликолни моноэтаноламин билан 5% ли сувли эритмаси кулланилади. Бу жараён этаноламин усулига нисбатан 2та ас(: залликка эга. Бу жараёнда бир вактнинг узида газлар зарарсизлантирилади ва жараён учун


26




сарфланадиган парларни микдори камаяди. Бу жараённи
H2S нинг газдаш микдори 2% дан юкори булганда куллаш максадга мувофикдир. Бу жараённинг камчилиги амин парланиши натижасида куп сарфланади. Чет элларда таркибида бир кубо\:етрда 15г H2S булган газларни тозалашда аммиак кулланилади (NH3). Бу жараёнда аммиаши 12-15% ли сувли эритмаси кулланилади. H2SO4 - 98% ли, НС1 - 35,5%, NH3 - 25% ли булади. Жараён одций хароратда олиб борилади, 20°С да H2S дан тозалаш даражаси 75-8:5% ни ташкил этади. Нг8дан газларни абсорбция усули билан тозалаш катта саноат корхоналарида кулланилади. H2S 1% дан куп булса абсорбция усулида тозаланилади, 1% [дан кам булса адсорбция усули кулланилади.
Абсорбция усулида кимматбахо абсорбентлар кулланилади. Буларнй активлигини тиклаш яьни регенерация килиш мураккаб технологик жараён булиб, бунинг учун оддий металлдан ясалган ускуналар ярамайди. Чунки жараён катта босим остида ва агрессив мухитда олиб борилади (кислотали мухит). Шунинг учун коррозияга учрамайдиган металлар танланади. Бундан ташкари регенерация килинмайдиган чикиндилар хосил булади. Саноат микёсида кенг кулланиладиган адсорбция усулларидап бири бу активланган кумирда оксидлаш усулидир. Жараён H2S ни активланган кумир иштирокида хаво кислороди билан амалга оширилади.
2H2S + 02 = 2S + 2Н20 Бу жараёнда реакцияни тезлигини ошириш учун оддий хароратда тозаланадиган газга 0,2гр/м3 аммиак кушилади. Бу уз навбатида кумирнинг иищорийлигини керакли даражада ушлаб туради. Оксидланиш натижасида хосил булган олтингугурт активланган кумир устида ушлаб колинади. Газдаги H2S нинг микдори 2-4гр/м3 булганца кумирнинг олтингугуртни ушлаб колиш кобилияти 15% га етади, газнинг тозаланиш даражаси 98% гачадир. Оз микдорда хосил булган H2S ва олтингугурт ангидриди (SO2) кумирни актив марказларини беркитиб куйиб, аммоний сульфидни хосил булишига олиб келади. Газни Н28дан тозалаш усулларидан яна бири марганец (2) оксиди - М1Ю2 билан шимдирилган кипикдан фойдаланиш. Лекин бу жараённинг камчилиги харорат 100°С ошганда кипик уз- узидан ёниб кетади. Саноатда H2Shh зарарсизлантириш усулларидан бири бу цинк оксиди дан фойдаланишдир.
Булар куйидагича белгиланади (маркаланади) 481 - Zn-Cu; ГИАП —, 10; Д - 49; сорбентлар каталитик жараёнлар олдидан фойдаланилади.
ХАВФСИЗЛИК ТАЛАБЛАРИ


Саноат ва маиший-хужалик окова сувларини тозалаш жараёни куйидаги хавфсизлик талабларига жавоб бериши керак:


  • Окова еувларни тозалаш амалдаги санитар меъёрлари талабига жавоб бериши шарт.

  • Окова еувларни узатиш тизимини носоз ишлатишга рухсат этилмайди.

  • Канализация кувурлари кудуклари 1,0 м дан кам булмаслиги ва хизмат курсатиш тизимлари ёки скобалар (туткичлар) билан жихозланган булиши керак.

  • Маъмурий бинодан очик нефтушлагичларгача булган масофа 30 м. дан, нефгуш- лагичга хизмат килувчи насос ва идишларгача булган масофа 10 м дан кам эулмаслиги керак

  • Ишлаб чикариш окова сувлари кудуклари (колодецлари) копкоклари ёпик булиши, хамда 10 см дан кам булмаган кум катлами билан кумилган булиши керак.


27




  • Очик нефтушлагич атрофида 50 м дан кам булмаган масофада, саноат окова сувлари кудукларидан 20 м дан кам булмаган масофада оловли ишларни бажариш такикланади.

  • Окова сувлари кудуклари ичида иш бажаришда кудукга тушишдан олдин, у ердаги зарарли ва портловчи модцалар микдори рухсат этилган микдордан куп булмаслигини таъминлаш керак.

  • Захарли газлар йигилиши эхтимоли булган кудукларда иш бажарганда ПШ газ никобидан фойдаланиш, хамда иккитадан кам булмаган кузатувчи булиши. ишловчилар хар 15 минутда алмаштирилиши керак.

  • Очик оловдан фойдаланиш, тамаки чекиш такикланади.

  • Кучланиши 12 вольтдан юкори булмаган фонарлардан фойдаланиш керак.

  • Иш жойида кудукдарни ва задвижкаларини очиш ва ёпиш каби хизматларни курсатиш учун чилангарни белкурак, лом, илмоклар, асбест ленталари, салниклар, прокладкалар туплами, майда эхтиёт кисмлар, артиш ашёлари каби асбоблар билан таъминланади.

  • Ускунадарни, тозалаш иншооти худудидаги йулаклари ва зийаларни киш вактлари

кор ва лойлардан тозалаб турилади.


  • Ишчи-ходимлар бнгиндан саклаш, ут - учириш воситаларини соз холда саклаш ва улардан фойдаланишни билишлари шарт.


Download 229.41 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling