Klinik laboratoriya tashxisi

2.2. Najasni kimyoviy tekshirish. 
Kimyoviy tarkibi (sutkalik miqdori) 
Azot 
0,25-2 g 
Kaliy 
1-12 mekv 
Oqsil 
bo‘lmaydi 
Kalsiy 
400-900 mg 
Bilirubin 
bo‘lmaydi 
Koproporfirin 
200-300 mkg 
Suv 
48-200 ml 
Natriy 
1-5 mekv 
YOg‘lar 
2,5-10 g 
Sterkobilin 
40-280 mg 
Najas reaksiyasi 
Najas reaksiyasidiagnostik test tilimchalaryordamida aniqlanadi.Normadanajas 
reaksiyasineytral yoki kuchsiz ishqoriy, ko‘krak yoshidagi bolalarda kislotalibo‘ladi. 
Najas reaksiyasining o‘zgarishi quyidagi xolatlarda kuzatiladi: 
− ishqoriy reaksiya oqsilga boy ovqatlar ko‘p iste’mol qilish, ovqat yaxshi xazm 
bo‘lmaganda, kolit qabziyat bilan kechganda, chirish va bijg‘ish dispepsiyasida 
kuzatiladi; 

---

42 
− kislotali reaksiyauglevodlar ko‘p iste’mol qilganda bo‘ladi. 
Najasda yashirin qon 
Normada najasda yashirin qon bo‘lmaydi va yashirin qonga reaksiya manfiy 
bo‘ladi. Najasda yashirin qonni aniqlash uchun maxsus tayyorgarlik talab qilinadi, 
chunki quyidagi xollarda natija soxta musbat bo‘lishi mumkin: 
− 3kun davomida go‘sht maxsulotlari, baliq, kolbasa iste’mol qilish to‘xtatiladi; 
− 4-5 kun oldin temir preparatlari qabul qilish to‘xtatiladi; 
− 3 kun davomida tish yuvilmaydi; 
− yuqorinafas yo‘llaridan ajralgan qon yutilganda taxlil topshirilmaydi. 
YAshirin qonni aniqlash uchun ekspress usul, gvoyak sinamasi, benzidin 
sinamasiva Gregersen sinamasi qo‘llaniladi.
Gvayak sinamasi o‘tkazish tartibi: 
1. CHinni xavonchaga 5 gramm najas, 10 tomchi muzlagan sirka kislotasi, 5-10 ml suv 
ko‘shiladi va bo‘tqasimon konsistensiya hosil bo‘lguncha aralashtiriladi. 
2. Aralashma probirkaga quyiladi va 5 ml efir qo‘shiladi.
3. Probirkanibekitib, birnecha marta aralashtiriladi. Bunda qon efir bilanbirikib, 
najasdanajraladi.
4. Aralashmatingunchakutibturiladi.
5. YUkorida ajralib chiqqan efir boshqa probirkaga olinadi va unga 1-2 ml yangi 
tayyorlangan gvayakning spirtli eritmasidan va 1 ml vodorod peroksididan 
qo‘shiladi.
6. Najasda kon mavjud bo‘lsa, eritma xavorangga kiradi.