Klinik laboratoriya tashxisi

Revmatoid artrit – Biriktiruvchi to‘qimaning tizimli yallig‘lanish kasalligi bo‘lib, 
surunkali jadallashuvchi eroziyali destruktivli poliartrit bilan ifodalanadi. Ayollar 
erkaklarga nisbatan ko‘proq kasallanadi, asosan kasallik yoshlarda va o‘rta yoshlilarda 
ko‘proq uchraydi. Oxirgi statistik ma’lumotlarga asosan, er yuzidagi aholining 0,8-5% 
ida kasallik aniqlanadi. 
Etiologiyasi aniqlanmagan. 
Patogenezi - Kasallikning vujudga kelishida A va V gurux streptokokklarga, ichak 
va siydik infeksiyasiga, mikoplazmaga, V-lifotsitda joylashgan va immunoglobulinlar 
sintezini buzish qobiliyatiga ega bo‘lgan Epshteyn-Barr virusiga ahamiyat berilmoqda. 
-Irsiy omillar. 
-Bo‘g‘imning yumshoq to‘qimalaridagi ekssudativ o‘zgarishlar. 
-Jarayonga tog‘ay to‘qimali bo‘g‘im oldi to‘qimalar qo‘shiladi, fibroz sklerotik 
o‘zgarishlar rivojlanadi, sinovial pardada granulyasion biriktiruvchi to‘qima (pannus) 
hosil bo‘ladi va rivojlanadi. Pannus asta sekin tog‘ay va suyak epifizini shikastlaydi, 
natijada yara (uzur), darcha, tirkish vujudga keladi. Bo‘g‘im bo‘shlig‘ida yopishqoq 
loyqa sinovial suyuqlik aniqlanadi. 
-oxirgi bosqichda tog‘ayning emirilishi bo‘g‘im chiqishiga, yarim chiqishiga, ankiloz 
(xarakatdan qolishi) va bo‘g‘imlar shaklining o‘zgarishiga olib keladi. 
Revmatoid artritda bo‘g‘imlar shikastlanishi bilan birga doimo biriktiruvchi 
to‘qimalarva a’zolarning dezorganizatsiyasi kuzatiladi, shuning uchun bu kasallik 
tizimli kasallik sifatida izoxlanadi. 
Tasnifi: 1980 yilda revmatologlar jamiyatining plenumida qabul qilingan tasnifda 
kasallikning 4 klinik turi ifodalanadi: 
I – asosan bo‘g‘im shakli poli-, oligo- yoki monoartrit ko‘rinishida; 
II – bo‘g‘im - visseral shakli; 
III – revmatoid artritning boshqa yoyilgan kasalliklar yoki bo‘g‘im kasalliklari bilan 
birga kelishi; 
IV – yuvenil revmatoid artriti 

---

116 
Klinika: Kasallikning boshlanishi xar xil bo‘lishi mumkin. Ko‘pincha u asta – sekin, 
sust – prolongirlangan, lekin o‘tkir yoki yarim o‘tkir ko‘rinishida rivojlanadi. 
Kasallikning klinik ko‘rinishida muxim o‘rinni bo‘g‘im sindromi – 85%, qolgan 15 
foizini bo‘g‘imdan tashqari (visseral) turi tashkil qiladi. Visseral turining ilk ko‘rinishi 
qon-tomirlar zararlanishining tarqalishiga (shikastlangan a’zo vaskulitiga) bog‘liq 
bo‘ladi. 
Kasallikning boshlanishidagi asosiy belgi – poliartralgiya – yallig‘lanishsiz og‘riq, 
simmetrik joylashgan mayda (ko‘proq bilak, kaft-panja va falangalararo) bo‘g‘imlar 
shikastlanishi (50%), qisman yirik bo‘g‘imlar (25%) va monoartrit (25%) vujudga 
keladi. Og‘riq ertalab va kunning birinchi yarmida kuchliroq bo‘ladi, kechga borib 
kamayadi. Og‘riq shikastlangan bo‘g‘imlarda o‘zgarmas, doimiy bo‘lib, kasallik 
rivojlangan sari sekin – asta kuchayib boradi. 
Amerika revmatologlari uyushmasi taklifiga binoan kasallikning quyidagi asosiy 
tashxisiy (diagnostik) mezonlari tafovut qilinadi: 
-Ertalabki bo‘g‘im harakatining chegaralanishi (tangligi) 
-3 yoki undan ko‘p bo‘g‘imlar artriti 
-Qo‘l panjalar bo‘g‘imlari artriti 
-Simmetrik artrit 
-Revmatoid tugunchalar 
-Revmatoid omil aniqlanishi 
-Rentgenologik o‘zgarishlar