Книга узб испр! gjck!indd

Ehtimol bo’lgan javob variantlari:
-sahifani yaxshi parol bilan himoyalash;
-parolni va boshqa ma’lumotlarni hattoki tanishlarga bermaslik;
-parolni tez-tez almashtirish;
-messenjerlarda shaxsiy ma’lumotlarni yubormaslik, yuborish kerak 
bo’lsa, keyin o’chirib tashlash;
-telefonga himoya o’rnatishн – paroldan tashqari, barmoq izi;
-do’stlarga qo’shishni nazorat qilish – hammani qabul qilmaslik;
-bloklanmaslik uchun jamiyatlarning qoidalariga amal qilish.
Aslida juda ko’p xavfsizlik qoidalari mavjud, chunki virtual dunyoda hisobga 
olinishi kerak bo’lgan nozik tomonlari haqiqatdan kam emas. Faqatgina bir 
qarashda hamma narsa oddiy bo’lib tuyuladi: siz gadjetni ochasiz - va siz 
boshqa dunyodasiz. Ammo uning o’ziga xos yo’l harakati qoidalari va yong’in 
xavfsizligi qoidalari, hattoki o’zini himoya qilish qoidalari ham mavjud.

---

113
VIRTUAL XAVFSIZLIKNING ASOSIY QOIDALARI:
1. Foydalanuvchi shartnomasini o’qib chiqish.
Akkauntni ro’yxatdan o’tkazishda siz kerakli bandlarni to’ldirasiz. Oxirida sayt/
ijtimoiy tarmoqning foydalanuvchi shartnomasi shartlari bilan kelishuv bandi 
mavjud. Siz buni turli xil Internet-resurslarda ro’yxatdan o’tishda bir necha 
bor ko’rgansiz! Biz odatda qanday ish tutamiz: yaxshilab tushunmasdan, 
«Men barcha shartlarga roziman» panelini bosamiz. Bu juda to’g’ri qadam 
emas. Ehtimol, unda shunday deyilgan bo’lishi mumkin: «foydalanuvchi 
tomonidan kiritilgan har qanday ma’lumotlar va materiallar resursning mulki 
hisoblanadi.»
Yuqoridagi so’zlar shuni anglatadiki, sayt/ijtimoiy media egalari sizning 
ma’lumotlaringiz bilan xohlagan ishlarini qilishlari mumkin. «Rozilik» 
yuborilgandan keyin bunga qarshi turish deyarli mumkin emas.
2. Akkauntda minimal hajmda shaxsiy ma’lumotlar ko’rsatilishi.
«Siz qaerda o’qidingiz», «Qaerda ishlaysiz». Siz maktab / universitetni 
ko’rsatishingiz mumkin, ammo tafsilotlarsiz - kurs, lavozim. Xuddi shu narsa 
do’stlar, qarindoshlarni ko’rsatish bo’yicha taklifl arga nisbatan qo’llaniladi. Bu 
foydalanuvchi uchun hech qanday ma’noga ega emas - faqat ijtimoiy tarmoq 
yoki veb-sayt uchun. Umuman olganda, siz faqat «o’zingiz haqingizda» 
bo’limidagi majburiy narsalarni to’ldirishingiz kerak - ular odatda yulduzcha 
bilan belgilanadi. Agar biron bir ijtimoiy tarmoq ko’proq «talab qilinadigan» 
ma’lumotlarni talab qilsa, unda ro’yxatdan o’tishning hojati yo’q.