Kommunal va mehnat gigiena kafedrasi O‟quv uslubiy majmua toshkent

Paxtachilik va paxta tozalash zavodlarida mehnat gigiyenasi 
O„zbekiston Respublikasida paxta yetishtirish va paxta tozalash zavodlarining o„rni. 
Hozirgi zamon qishloq xo„jaligining o„ziga xos gig.muammolari. Paxta tozalash 
zavodlarining atrof-muhitga ta'siri. Paxta yetishtirish jarayonida ishlovchilar mehnat 
sharoitlari. Paxtachilikda texnologik jarayon ketma-ketligi, o„ziga xos xususiyatlari. Paxta 
yetishtirish, yer haydash va tayyorlash ishlari. Asosiy kasbdagi ishlovchilarga ta'sir 
etuvchi yetakchi omillar. Qishloq xo„jalik mexanizatorlarini mehnat sharoitlari. Paxta 
tozalash zavodlarida ishlovchilar organizmiga ta'sir etuvchi kompleks zararli va havfli 
omillar. Paxtani ekish, o„stirish va terish jarayonlariga tavsif. Paxtachilikda qo„llaniluvchi 
turli xil pestitsidlar. Paxta tozalash zavodlarida kasb kasalliklari. Ishlovchilar 
salomatligidagi o„zgarishlar va sog„lomlashtirish chora-tadbirlari. 
yengil sanoat korxonalarda mehnat gigiyenasi 
Asosiy tarmoklar: to„qimachilik, tikish, tikuvchilik, poyafzal va teri maxsulotlarini 
ishlab chiqarish. Mexanizatsiya darajasi. Texnologik jarayonga gigiyenik tavsif. Ishlab 
chiqarish asboblariga gigiyenik va ergometrik tavsif. Tayyorlov bosqichi: xom-ashyoni 
turi va uni tayyorlash. Ishlab chiqarishning va maxsulotning xilma-xilligi. Ishlab 
chiqarishda xavfli va zararli omillar: chang, shovqin, tebranish, noqulay metereologik 

---

sharoit, majburiy ishchi holat, monotonlik, tikuvchilikda gipokineziya holati. Umumiy va 
kasb kasalliklari. Profilaktik chora-tadbirlar. 
Qurulish va qurilish materiallari ishlab chiqarishda
mehnat gigiyenasi 
Qurulish ishlarining asosiy turlari. Ularni tashkil etish bosqichlari. Qurulish ishlarni 
texnologiyasi, moslamar turi, mexanizatsiya darajasi. Har-hil bosqichlarda mehnat 
gigiyenasi: boshlang„ich sikl, binoni qobig„ini ko„tarish, xonalarni pardozlash ishlari.
Asosiy qurulish ishlarini olib borish, gigiyenik ahamiyatiga ega bulgan doimiy ish 
joyining bo„lmasligi, ochiq havoda ishlash, isitish qurilmalarining yo„qligi. Xavfli 
jaroxatlar, ish mexanizatsiyasini yetishmasligi, balandlikda ishlash, har-hil ishlarni 
bajarish, dam olish va ish vaqtida okilona foydalanish, yashash sharoitini noqulayligi. 
yetakchi bo„lgan zaralarga ishlab chiqarishdagi xavfli omillar va o„rab turgan muhit. 
Sovuq va issiq mikroiqlim sharoitida mehnat gigiyenasini ahamiyati, umumiy va kasb 
kasalliklari. Sog„lomlashtirish chora-tadbirlar. Mehnat gigiyenasida ishlab chiqarish 
materiallariga kuyladigan asosiy shart: sement, g„isht, temir-beton qorishmasi, shisha, 
keramika va boshqalar. Texnologik jarayonga va ishlab chiqarish asboblariga gigiyenik 
tavsif. Asosiy kasblar. Ishlab chiqarishda xavfli va zararli omillar: chang, mikroiqlim, 
tebranish va shovqin, kuchli jismoniy zo„riqish. Umumiy va kasb kasalliklari. Asosiy 
profilaktik chora-tadbirlar, atrof muhitni muxofaza qilish, mehnat sharoitini yaxshilash.