Kompleks birikmalar kimyosi

Kompleks kation va anionni o'z ichiga olgan birikmani olish. Geksamminenikelning geksatsianoferratini (II) olish. Namoyish tajribasi. Havo tortuvchi shkaf ostida ijro eting! 25-50 ml eritmani stakanga quying
K₄[Fe(CN)₆] va 25-50 ml nikel (II) sulfat. Quyidagi tenglama bo'yicha biz kulrang-yashil rangdagi yog'ingarchilikni kuzatamiz:
2NiCl₂ + K₄[Fe(CN)₆] = Ni₂[Fe(CN)₆]↓ + 4KCl. К hosil bo'lgan nikel geksatsianoferrat (II) cho'kmasiga ammiak eritmasini murakkab tuzning binafsha rangli cho'kmasi hosil bo'lguncha qo'shing.
[Ni(NН₃)₆]₂[Fе(СN)₆]. Quyidagi reaksiya paydo bo'ladi:
Ni₂[Fe(CN)₆] + 6NH₃·H₂O = [Ni(NН₃)₆]₂[Fе(СN)₆] + 6H₂O.
3-Laboratoriya mashg’uloti mavzusi: Sintez qilingan kompleks birikmaning Lamber-Buger-Ber qonuniga bo’ysunishini tekshirish. Sintez qilingan kompleks birikmalarning ekstinsiya molyar koeffitsentini xisoblash.
SPEKTROFOTOMETRIYA. Fotokolorimetrik analiz (molekulyar yutilish spektroskopiyasi) tahlilning optik usullariga tegishli. Usul moddaning optik diapazonda elektromagnit nurlanishni yutish qobiliyatiga asoslangan. Optik spektr ultrabinafsha, ko'rinadigan va infraqizil hududlarni o'z ichiga oladi.
Eng keng tarqalgan bo'lib, spektrning ko'rinadigan hududida yutilishga asoslangan fotometrik tahlil usullari, ya'ni. to'lqin uzunligi oralig'ida 400 - 780 nm.
Faqat rangli birikmalar spektrning ko'rinadigan hududida nurlanishni o'zlashtiradi.Usul past aniqlash chegarasiga ega (10^-5 - 10^-6 M), ko'pchilik aniqlashlarning nisbiy xatosi 1 - 2% ni tashkil qiladi. Fotometrik tahlil usuli yorug'likni eritmadagi moddaning zarralari (molekulalari yoki ionlari) tomonidan tanlab yutilishiga asoslangan bo'lib, ba'zi to'lqin uzunliklarida yorug'lik yutilishi kuchli, ba'zilarida esa yorug'lik yutilmaydi.
Optik diapazondagi elektromagnit nurlanish kvant hn ning molekula yoki ion tomonidan yutilishi elektronlarning yuqori energiyali orbitallarga o'tishi bilan bog'liq. Nurni yutishning asosiy qonuni Lamber-Buger-Ber qonunidir:
А = ελ l c

1. 
   где А = –lg (I / I0) = –lg
   

T – optik zichlik,
Io – ob'ektga tushgan dastlabki nurlanishning intensivligi;
I – ob'ektdan o'tgan nurlanishning intensivligi;
Aλ – eritmaning optik zichligi
с – konsentratsiya, mol/l;
l – yutuvchi qatlam qalinligi, sm;
ελ - ma'lum bir to'lqin uzunligida yorug'likni yutishning molyar koeffitsienti;
2 T - o'tkazuvchanlik .
Molyar nurni yutish koeffitsienti reaktsiyaning sezgirligini tavsiflaydi va ma'lum bir rangli birikma uchun doimiy qiymatdir. Aniqlanishning sezgirligini oshirish uchun e ning maksimal qiymatiga ega bo'lgan reaktsiyani tanlang. (Analitik kimyo bo'yicha qo'llanmaga qarang).
Har xil rangli birikmalar uchun e qiymati har xil: mis va boshqalarning akvakomplekslari uchun e 10 ga yaqin, ammoniatlar uchun e = 10² -10³, organik birikmalar uchun - 10⁴ - 10⁵.
Eritmaning molyar yutilish koeffitsientini moddalarning konsentratsiyasi ma'lum bo'lgan bir qator eritmalar tayyorlash va eritmaning optik zichligini o'lchash yo'li bilan hisoblash mumkin. A = f (C) bog'liqligining chiziqli regressiya koeffitsienti molyar yutilish koeffitsienti.
Lamber-Buger-Ber qonuni faqat suyultirilgan eritmalar uchun va ma'lum sharoitlarda qat'iy amal qiladi:
• tarkibining doimiyligi va eritmadagi zarralarni yutishning o'zgarmasligi;

• o'rganilgan molekulalar molekulyar darajaga tarqalishi kerak, ya'ni. bir hil daraja, ular yorug'likni tarqatmasligi va bir-biri bilan o'zaro ta'sir qilmasligi kerak;

• eritmadan o'tadigan past intensivlikdagi nurlanish oqimining monoxromatikligi va parallelligi;

• harorat barqarorligi.
Yorug'lik yutilishi orqali moddaning miqdoriy aniqlash Lamber-Buger-Ber qonunini qo'llashga asoslangan. Konsentratsiyani quyidagilar yordamida aniqlash mumkin: kalibrlash egri usuli A = f (C), taqqoslash usuli yoki qo'shish usuli.