"Kompyuter injiniring" fakulteti " Elektronika va sxemalar 2 ” fanidan Mavzu: Differensial kuchaytirgich asosiy parametrlari

---

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT 
TEXNOLOGIYALARI VA 
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH 
VAZIRLIGI 
 
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI 
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 
UNIVERSITETI QARSHI FILIALI 
 
"Kompyuter injiniring" fakulteti 
"
Elektronika va sxemalar 2
” fanidan 
Mavzu: 
Differensial kuchaytirgich asosiy parametrlari. 
 
Bajardi: KI-13/21-guruh 
Talabasi.Yarashov Abror 
Qabul qildi:
Tuychiyev.B.O
 
Reja: 
 
 

---

I. Kirish. 
II. Asosiy qism. 
2.1. Differensial kuchaytirgich (DK) haqida tushuncha. 
2.2. Simmetrik va Nosimmetrik DK sxemsi. 
2.3. DK asosiy prametrlari. 
III. Xulosa. 
IV. Foydalanilgan adabiyotlar 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2.1. Differensial kuchaytirgich (DK) haqida tushuncha. 
Integral kuchaytirgichlar bevosita bog‘langan bosqich sxemalari 
ko‘rinishida quriladilar. Bu vaqtda bosqichdan bosqichga o‘tganda signal doimiy 
tashkil etuvchisining o‘zgarishi kuzatiladi. Bu holat esa keyingi bosqichlarni 
ishlab chiqarishda qiyinchiliklar tug‘diradi. Bu kamchilikni bartaraf etish 

---

maqsadida o‘zgarmas kuchlanish sathini siljitish qurilmalari qo‘llaniladi. Ular
sath transformatorlari deb ham ataladilar. Bu vaqtda sath siljitish qurilmasi signal 
o‘zgarmas tashkil etuvchisini keyingi bosqichga o‘zgarishlarsiz uzatishi kerak, 
ya’ni kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffitsiyenti 

U
K
1 bo‘lishi kerak. 
Oldingi ma’ruzada ko‘rib chiqilgan manfiy TAli kuchaytirgich kaskadlar 
kuchlanish bo‘yicha kichik kuchaytirish koeffitsiyentiga ega bo‘lgan holda 
yuqori barqarorlikka, nolining dreyfi kichik bo‘lishiga qaramasdan, turli 
halaqitlar ta’siridan himoyalanmagan. Natijada, kirishga signal berilma-ganda 
chiqishda yolg‘on signallar paydo bo‘lishi mumkin. Halaqitlar manbai bo‘lib: 
1. Yuqori chastotali tebranishlarni generatsiyalovchi turli qurilmalar, 
masalan, radiouzatgich, yuqori chastotali apparaturalar; 
2. Ishlaganida elektr zaryad hosil qiluvchi qurilmalar, masalan, elektr 
dvigatellar va generatorlar, avtomobillar dvigatellarini o‘t olidirish tizimlari va 
shunga o‘xshashlar xizmat qiladi. 
Halaqitlar signal sifatida elektron asbobga ta’minot manbalari liniyalaridan 
yoki signal kiritish va chiqarish zanjirlaridan kirishi mumkin. Hozirgi kunda 
halaqitlar bilan kurashish uchun ko‘p samarali choralar ko‘rilgan. Ularning 
hammasi xalaqit signalini so‘ndirishga yo‘naltirilgan bo‘lib, chuqur manfiy TA 
kiritish shular jumlasidandir. TA foydali signal kuchaytirish koeffitsiyentini 
keskin kamayishiga olib keladi, chunki halaqit signali ham, foydali signal ham, 
bitta kirishga beriladi. Shuning uchun ham signal kuchaytirish koeffitsiyentini, 
ham hala-qitlarni so‘ndirish koeffitsiyentini oshirish uchun kuchaytirgich: 
- halaqit uchun chuqur manfiy TAni ta’minlashi; 
- bir vaqtda foydali signal uchun manfiy TAni yo‘qotishi kerak. 
Bu talablarga differensial kuchaytirgich (DK) javob beradi. DKda chiqish 
kuchlanishi har bir kaskad chiqish kuchlanishlarining ayirmasi sifatida 
shakllanib, ko‘prik sxema ko‘rinishida bo‘ladi. Ko‘prik sxemalar o‘lchashlarning 
turli xatoliklarini kompensatsiyalash uchun qo‘llaniladi. Bu xatoliklar 
barqarorlikni buzuvchi omillar hisobiga hosil bo‘ladi. 
Hozirgacha biz kuchaytirgichga ulanish uchun bitta kirish signalini kuchaytirish 
uchun boshqa kirish erga ulangan holda "inverting" yoki "inverting bo'lmagan" 
kirish terminalidan foydalangan holda operatsion kuchaytirgichning faqat bitta 
kirishidan foydalanganmiz. 
Ammo standart operatsion kuchaytirgich ikkita kirishga ega bo'lgani uchun, 
inverting va inverting, biz signallarni bir vaqtning o'zida ikkala kirishga ham 
ulashimiz mumkin va Differensial kuchaytirgich deb ataladigan boshqa keng 
tarqalgan operatsion kuchaytirgich sxemasini ishlab chiqarishimiz mumkin . 

---

Asosan, 
operatsion 
kuchaytirgichlar 
haqidagi 
birinchi 
qo'llanmada 
ko'rganimizdek, barcha op-amplar kirish konfiguratsiyasi tufayli "Differensial 
kuchaytirgichlar". Ammo bitta kuchlanish signalini bitta kirish terminaliga va 
boshqa kuchlanish signalini boshqa kirish terminaliga ulash orqali natijada 
chiqadigan kuchlanish V 
1
va V 
2
ning ikkita kirish kuchlanish signallari 
o'rtasidagi "farq" ga proportsional bo'ladi . 
Keyin differensial 
kuchaytirgichlar ikkita 
kuchlanish 
o'rtasidagi 
farqni 
kuchaytiradi , kirish kuchlanishlarini qo'shadigan yoki jamlaydigan yig'uvchi 
kuchaytirgichdan farqli o'laroq, ushbu turdagi operatsion kuchaytirgich pallasini