"Kompyuter injiniring" fakulteti "Kompyuter tizimlari" kafedrasi "Kompyuter arxitekturasi” fanidan

Kriptoprotsessorlari va ularning asosiy xususiyatlari. 
Kriptoprotsessor-bu kriptografik operatsiyalarni bajarish uchun mo'ljallangan 
va ruxsatsiz kirishga qarshilik qiladigan bir qancha imkoniyatlarini beradigan 
jismoniy xavfsizlik choralari bilan ta'minlangan tizimda shifrlanmagan 
ma'lumotlarni xavfsiz muhitda chiqaradigan kriptografik protsessorlardan farqli 
o'laroq, xavfsiz kriptoprotsessor har doim xavfsizligini kafolatlab bo'lmaydigan 
muhitga shifrlanmagan ma'lumotlarni yoki dasturning ko'rsatmalarini chiqarmaydi. 
Kriptoprotsessorlarning bir nechta turlari mavjud: 

Smartkartalar: Kriptoprotsessorlar dastur ko'rsatmalarini shifrlangan 
shaklda kiritadilar,ko'rsatmalarni oddiy ko'rsatmalarga parolini hal qiladilar, 
so'ngra parol hal qilinmagan ko'rsatmalar saqlanadigan o'sha kriptoprotsessor 
chipida bajariladi.Shifrlangan dastur ko'rsatmalarini hech qachon oshkor 
qilmasdan, kriptoprotsessor ma'lumotlar tizimining pastki tizimiga qonuniy 
kirish huquqiga ega bo'lishi mumkin bo'lgan texnik xodimlarning dasturlarini 
buzilishiga yo'l qo'ymaydi. 

TPM: Ishonchli platforma moduli (TPM) – bu apparatning autentifikatsiyasi 
uchun xost tizimiga xos bo'lgan RSA shifrlash kalitlarini saqlaydigan so'nggi 
nuqta qurilmasidagi ixtisoslashgan chip bolishi mumkin. 

---


Uskuna xavfsizligi modullari: Ularda bir yoki bir nechta kriptoprotsessor 
mavjud.Ushbu qurilmalar Enterprise serverlarida ishlatiladigan yuqori 
darajadagi xavfsiz kriptoprotsessorlardir. Uskuna xavfsizligi moduli eng 
xavfsiz component sifatida bitta chipli kriptoprotsessor bilan bir necha 
darajadagi jismoniy xavfsizlikka ega bo'lishi mumkin. 
Kriptoprotsessorlarning xususiyatlari quyidagilar: 

Soxta narsalarni aniqlash; 

Ichki signallarni o'qishga halaqit beradigan chipdagi o'tkazuvchan himoya 
qatlamlarni topish; 

Vaqt kechikishi bilan har qanday nozik ma'lumotlarning oshkor qilinishini 
oldini olish uchun boshqariladigan ijro; 

Soxtalashtirilgan holda sirlarni avtomatik ravishda ochish; 

Ishonchli bootloader – operatsion tizimni ishga tushirishdan oldin uning 
haqiqiyligini tekshiradi; 

Ishonchli operatsion tizim – dasturlarni ishga tushirishdan oldin ularning 
haqiqiyligini tekshiradi;

Umumiy imtiyoz modeli amalga oshiriladigan apparat registrlari;