"Kompyuter injiniring" kafedrasi at-servis yo’nalishi 21-06 gurh talabasi Karimov Abdullatifning

Javoblari:
a) Elektr toki
a) Ohm qonuni
c) 24 C/s
a) U = IR
b) Kuchni hosil qilish
a) Faraday qonuni
a) 3 mH
a) Uzluksiz tartibda
a) Induktivlik
c) Faraday qonuni

Krassword

1. 
   3.
   

2.

4.

1. 
   Qanday oʻtkazgichdan yasalgan konturdan bir amper tok kuchi oʻtayotganda shu konturni kesib oʻtuvchi magnit maydon induksiyasi oqimini vujudga keltirish xususiyati deyiladi?
   
2. 
   Issiqlik texnikasida — gazsimon modda bugʻ ni kondensatlovchi apparat; issiqlik almashinish apparatining bir turi. Kondensatorning sirtqi va kontakt yoki aralashtiruvchi narsa nima deb ataladi?
   
3. 
    radio va elektrtexnika qurilmalari elektr zanjirining strukturaviy (tugal buyum koʻrinishidagi) elementiga nima deyiladi?
   
4. 
   elektr tebranishlarni kuchaytirish, generatsiyalash (hosil qilish) va oʻzgartirish uchun moʻljallangan 3 elektrodli yarimoʻtkazgich asbob hamda mikroelektronika qurilmalarining asosiy elementi nima?
   

Javoblari:
Induktivlik 2) Kondensator 3) Rezistorlik 4) Transistor

Masalalar:

1. Berilgan masalada, zoldir zaryadi (q) jism zaryadi (Q) dan 10 baravar kam bo'lsa, ular orasidagi kuchlar (F) bilan bog'liq. Kuch (F) ikkala zaryad orasidagi elektrostatik kuch bo'lgani uchun, ular orasidagi masofa (r) bilan ham bog'liq bo'ladi. Elektrostatik kuchning formulasi:

F = k * (q * Q) / r^2

Bu yerda k elektrostatik kuchning konstantasi bo'ladi.
Berilgan masalada, jism tepasidagi zoldir zaryadi q o'rnatilgan. Agar uning zaryadi jism zaryadidan 10 baravar kam bo'lsa, ya'ni q = Q / 10, bu ma'noni foydalanib, quyidagi tenglamani hosil qilamiz:
F = k * ((Q / 10) * Q) / r^2
Shu formuladan Q ni topish uchun qanday qadam tashkil etamiz. Bu yerda barcha kengaytirishlarni olib tashlaymiz va formulani hosil qilamiz:
F * r^2 = k * (Q^2 / 10)
Q^2 ni isolatsiyaga olib, yoki kvadratning kvadratini olamiz:
Q = sqrt(10 * F * r^2 / k)
Shu formuladan Q ni topishimiz mumkin. Ushbu formulani Python dasturida implement qilish uchun, k, F, va r qiymatlarini berishimiz kerak.


Quyidagi Python kodida berilgan masalani yechish algoritmi va dasturi keltirilgan:
import math

# Berilgan ma'lumotlar

k = 9 * 10**9 # Elektrostatik kuchning konstantasi (Nm^2/C^2)
F = 0.1 # Kuch (N)
r = 0.1 # Masofa (m)

# Zaryadi topish

Q = math.sqrt(10 * F * r**2 / k)

print("Zoldir zaryadi (Q):", Q)

Kod yuqoridagi formulani yoki tenglamani Python dasturida amalga oshiradi va natijani ekranga chiqaradi. Natijada zoldirning zaryadi (Q) aniqlanadi.

2.
Berilgan masalada, elektr plitkasidan 15 minut davomida ajralgan issiqlik miqdorini hisoblashimiz kerak.

Issiqlik miqdori (Q) elektr energiya vaqti (t) va qo‘shish namuna qarshi kuch (P) orqali topiladi:

Q = P * t

Elektr energiya qo‘shish namuna qarshi kuchning formulasi:

P = U * I

Bu yerda U elektr plitkasi kuchlanishiga mos keladigan elektromotiv kuch (V), I esa elektr toki (A) ni ifodalaydi.

Issiqlik miqdorini hisoblash uchun, elektr plitkasining elektromotiv kuchini va elektr tokinini bilishimiz kerak. Ammo, elektr toki (I) qoidaga ko‘ra ifodalangan emas.

Elektr energiya formulasi:

E = P * t

Bu formuladan P ni isolatsiyaga olib chiqamiz:

P = E / t

Shu formuladan foydalanib, elektr energiyasini hisoblashimiz mumkin.

Elektr energiyasini hisoblash uchun, E = U * I * t formuladan foydalanishimiz mumkin. Ammo, bunga qo‘shimcha ma’lumotlar kerak: elektr plitkasining kuchlanishi vaqti (t) va issiqlik miqdori (Q).

Quyidagi Python kodida berilgan masalani yechish algoritmi va dasturi keltirilgan:

python
# Berilgan ma'lumotlar

U = 220 # Elektr plitkasi kuchlanishi (V)
t = 15 * 60 # Vaqt (s), 15 minutni sekundga aylantiramiz
Q = 216000 # Issiqlik miqdori (cal)

# Elektr energiyasini hisoblash

E = Q / t

# Elektr tokinini hisoblash

I = E / U

# Qarshilikni hisoblash

R = U / I

print("Elektr toki (A):", I)

print("Qarshilik (Ohm):", R)
print("Elektr energiya (J):", E)

Kod yuqoridagi formulalarni Python dasturida amalga oshiradi va natijalarni ekranga chiqaradi. Natijada elektr toki (I), qarshilik (R) va elektr energiya (E) qiymatlari hisoblanadi.

3.
Berilgan masalada, berilgan qarshilik (R) va diametr (d) orqali nixrom sim uzunligini (L) topishimiz kerak.

Qarshilik formula: R = ρ * (L / A)

Bu yerda, ρ nixrom simning spekan sipozitivligi (Ω·m), L uzunligi (m) va A eni (m^2) ni ifodalaydi.

Nixrom simning spekan sipozitivligi ma'lum bo'lmagan, ammo uni topishimiz mumkin. Uchun diametr (d) va nixrom simning resistivligi (ρ) berilgan.

Nixrom simning resistivligi formulasi:

ρ = R * (A / L)

Nixrom simning enini topish uchun, A = π * (d / 2)^2 formuladan foydalanamiz.

Diametr (d) mm-da berilgan, shuning uchun uni metrga aylantiramiz (1 mm = 0.001 m).

Quyidagi Python kodida berilgan masalani yechish algoritmi va dasturi keltirilgan:

python
import math

# Berilgan ma'lumotlar

R = 10 # Qarshilik (Ohm)
d = 1 # Diametr (mm)

# Diametrni metrga aylantiramiz

d = d / 1000 # mm dan m ga aylantiramiz

# Eni hisoblash

A = math.pi * (d / 2) ** 2

# Resistivligi topish

ρ = R * (A / L)

# Uzunligini topish

L = R * (A / ρ)

print("Nixrom sim uzunligi (m):", L)

Kod yuqoridagi formulalarni Python dasturida amalga oshiradi va natijani ekranga chiqaradi. Natijada nixrom simning uzunligi (L) metrlarda ifodalangan.