Kompyuter tarmoqlari telekommunikatsiya texnologiyalari, 5 semestr Kirish. Kompyuter tarmoqlarining tarixi Kompyuter tarmoqlarining protokollari, ilovalar va texnologiyalari haqida umumiy tushunchalar

Тармоқ ҳизмати ва сервис

• Тармоқ хизмати, деб тармоқ орқали компьютернинг конкрет типдаги ресурсига кириш ҳуқуқини таминловчи ОС нинг сервер ва клиент қисми мажмуасига айтилади.
• Сервис – хизмат истеъмолчиси (фойдаланувчи ёки илова) ва хизмат кўрсатувчи ўртасидаги (таъминловчи) интерфейс.

Тармоқ операцион тизимини тузиш йўллари

• Тармоқ хизматлари операцион система ичига чуқур киритилган (интеграллашган) (масалан, Windows NT)
• Тармоқ хизматлари қандайдир жамланган дастурий модулларига бирлашган - қобиқлар (масалан, LAN Server, NetWare for UNIX)
• Тармоқ ҳизматлари алоҳида дастурий модуллар кўринишида ишлаб чиқилади ва етказилади (хар хил ОС лар учун NDS лар).

Тармоқ ОТ
Жойланган тармоқ хизматлари
ОТ
Тармоқ қобоғи
Тармоқ ОТ
Тармоқ хизматлари –
алоҳида илова

Тармоқ ОТ ларининг турлари.

Компьютерлар орасидаги функцияларини тақсимланишига қараб улар алохида ажратилган модуль ёки клиент узели ролида бўлиши мумкин .

Тармоқ қуйидаги кўринишда тузилиши мумкин:

• Клиент ва сервер функцияларини бирлаштирувчи компьютерлар асосида – бир рангли тармоқ.
• Клиентлар ва серверлар асосида – алохида ажратилган серверли тармоқ.
• Ҳар хил типдаги узелларни ўз ичига олган тармоқ – гибрид тармоқ.

Har bir pog’ona uchun talab qilinadigan standartlashtirishning mohiyatini aniqroq ko'rsatadian bo’lsak, uchta element ahamiyatlidir:
• Protokolning spetsifikatsiyasi: Turli xil tizimlardagi bir pog’onadagi ikkita subyekt protokol yordamida hamkorlik qiladi va o'zaro ta'sir qiladi. Ikki xil ochiq tizim ishtirok etganligi sababli, protokol aniq ko'rsatilishi kerak. Bunga almashinadigan protokol ma'lumotlar birliklarining formati, barcha maydonlarning semantikasi va PDU (Protocol Data Unit, protokolning ma’lumot birligi)larning ketma-ketligi kiradi.
• Xizmat ta'rifi: ma'lum bir pog’onada ishlaydigan protokol yoki protokollardan tashqari, har bir qavat keyingi yuqori pog’onaga taqdim etadigan xizmatlar uchun standartlar kerak. Odatda, xizmatlarning ta'rifi qanday xizmatlar ko'rsatilishini emas, balki qanday xizmatlar ko'rsatilishini belgilaydigan funktsional tavsifga tengdir.
• Manzil: Har bir pog’ona keyingi yuqori pog’onada sub'ektlarga xizmatlarni taqdim etadi. Ushbu obyektlarga xizmatga kirish nuqtasi SAP (Service Access Point) orqali murojaat qilinadi, shuning uchun tarmoq xizmatiga kirish nuqtasi (NSAP) tarmoq xizmatidan foydalanuvchi transport vositasini ko'rsatadi.
Nazorat savollari:
1. Ochiq tizimlarining tavsiflari va vositalarini aniqlaydigan konseptual asosi nima?
2. Ochiq tizimlar o‘zaro bog‘lanish modeli pog‘onalarida ma'lumotlami qayta ishlash jaraenlari qanday amalga oshiriladi?
3. OSI modeli ahamiyati nimadan iborat?