Konchilik korxonalarining ishi qazish, ochish va ochiq konlar uchun qazishning katta hajmi bilan, shuningdek, kon massasini qayta ishlash va tashish bilan tavsiflanadi

Qoplama tog’ jinslarini qazib olish ishlari.

Qoplama tog’ jinslarini qazib olish ishlari asosan uning tashqi konturida cho’michi sig’imi 8,1 m³ RN-40E gidravlik ekskavatorlari bilan amalga oshiriladi. Qoplama tog’ jinslarini qazib olish ishlari pog’onasining balandligi 10 m.
Kar’er konturida qoplama tog’ jinslarining umumiy miqdori – 53,4 mln. m³. Qoplama tog’ jinslari tarkibiga ichki qoplama tog’ jinslari va ruda konturidagi nokonditsion ruda, hamda tashqi qoplama tog’ jinslari konturidagi keraksiz tog’ jinslari kiradi.

KONNING KON-TEXNIK XUSUSIYATLARI

Foydali qazilmaning sanoat zaxiralari va karьer o’lchamlarini hisoblash.

Kon rudali jismining murakkab shaklidan va foydali qazilmaning geologik zaxiralaridan kelib chiqib, loyihalash uchun dastlabki ma’lumotlardan foydalanib, formula bo’yicha hisoblaymiz:
Z_kop = S × H× γ× m,
bunda, S – rudali jismning cho’ziqligi bo’yicha radiusi;
N – rudali jismning yotiqligi bo’yicha o’lchami;
γ – rudaning solishtirma og’irligi;
m – qatlam qalinligi.
Sanoat zaxiralari tashkil etadi:
Z_pr = Z_bol – Z_poterь
yoki
Z_pr = Z_geol – Z_zat – 0,01 Z_bol
Hisoblangan hisob-kitoblari bo’yicha foydali qazilmaning sanoat zaxirasi 125 mln. t. tashkil etadi. Hajmda bu tashkil etadi:
Z_pr = 125×10⁶
V = 47,2×10⁶ m³.
Karьerning o’lchamlarini aniqlaymiz.
Boshlang’ich ma’lumotlar:

1. 
   Pastdan karьer kengligi V_kr(p.n.) =400 m;
   
2. 
   Foydali qazilmalar joylanishining chegaraviy chuqurligi N_gr=200 m;
   
3. 
   Pastdan karьer uzunligi L_kr(p.n.) =1600 m;
   
4. 
   Foyd. qazilm. rudalarining sanoat zaxiralari tashkil etadi 125×10⁶ t.
   
5. 
   Yuqoridan karьer kengligi :
   

V_kr = V_kr(p.n.) + 2 N_gr×ctgα_cr = 400+2×200×1,25 =900 m.
Bunda, α_cr – qiyalikning o’rtacha burchagi, (grad.);
Qiyalikning o’rtacha burchagi formula bo’yicha:
α_n.r.+ α_k.e. 38^o+42^o
α_cr = -------------- = ----------- = 40^o
2 2
bunda, α_n.r – ishlamaydigan yon devor qiyalik burchagi; α_n.r = 38^o;
α_k.e = karьerdan foydalanish oxirida qiyalik burchagi; α_k.e = 42^o.
Yuqoridan karьer uzunligini, pastdan karьer uzunligini 1600 m qabul qilib, oldingi formulaga o’xshash aniqlaymiz:
L_kr = L_kr(p.n.) + 2 N_gr×ctgα_cr = 1600+2×200×1,25=2100 (m)
bunda, α_cr – qiyalikning o’rtacha burchagi 40^o; ctg40^o = 1,25.
Ostdan karьer perimetrini formula bo’yicha hisoblaymiz:
V_kr(p.n.) L_kr(p.n.) V_kr(p.n.) L_kr(p.n.)
R_kr(p.n.) = π[( --------- + --------- )×1,5 - √--------- × ---------- ] =
2 2 2 2
400 1600 400 1600
= 3,14 [( ------- + -------))×1,5 - √-------- × ---------] =3454 (m);
2 2 2 2
bunda, π = 3,14.
Ostdan karьer maydonini formula bo’yicha hisoblaymiz:
S_kr(p.n.) = V_kr(p.n.)× L_kr(p.n.) = 400 × 1600 = 640000 (m²);
bunda, V_kr(p.n.) i L_kr(p.n.) – ostdan karьer kengligi va uzunligi.
Olingan ma’lumotlardan kelib chiqib, butun karьerning kon massasi hajmini aniqlaymiz:
V_kr = S_kr(p.n.) × N_gr + 0,5× R_kr(p.n.) × (N_gr ) ² ×ctgα_cr + π/3 × (N_gr) ³ ×ctgα_cr=
= 640000×200 + 0,5 × 3454 ×(200)²×1,25 + 3,14/3 × (200)³×1,25 =224,82×10⁶ (m³);
bunda, ye S_kr(p.n.) i R_kr(p.n.) – ostdan karьer tubining maydoni va perimetri.
Ochish hajmini formula bo’yicha aniqlaymiz:
V_vskr. = V_kr – V_p.i. =224,82*10⁶ – 47,2×10⁶ = 177,62×10⁶ (m³);
Ochishning o’rtacha koeffitsientini aniqlaymiz:
V_vskr. 177,62×10⁶ (m³)
K_sr = ---------- = -------------------- = 3,1 m³/m³;
V_p.i. 47,2×10⁶ m³.