Konferensiyasi

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
164 
vositalari, amaliy yo‗nalishlari belgilanadi. Dunyoqarash inson faoliyatini axloqiy me‘yor, 
diniy qadriyat, xuquqiy hujjat va siyosiy mexanizmlar kabi usul-vositalar orqali boshqarish 
vazifasini ham ado etadi. Bunda falsafiy dunyoqarashning o‗zicha nisbatan mustaqil bo‗lgan 
har bir yo‗nalishi o‗ziga xos boshqarish 1- usuliga ega bo‗ladi. Masalan, insonni ezgulikka 
yo‗naltirish uchun axloq uning aql-zakovatiga; din — iymon-e‘tiqodiga; huquq — 
qonunlarga, jazo idoralariga; siyosat-davlat funksiyalariga tayanadi va o‗ziga xos ta‘sir 
yo‗nalishlariga ega bo‗ladi. Falsafiy dunyoqarashning inson faoliyatini nazorat qilish 
vazifasi ham bor. Bunda dunyoqarashning jamoatchilik fikri tarzidagi ko‗rinishi nazarda 
tutiladi. Masalan, o‗zbek xalqining tarixiy rivojlanishi va ma‘naviy hayot tarzida mahalla 
ijtimoiy nazoratning muhim instituti tarzida faoliyat ko‗rsatgan. Falsafiy dunyoqarashning 
birlashtirish (kommunikativ) vazifasi turli dunyoqarash yo‗nalishlarini milliy va 
umuminsoniy G‗oyalar atrofida uyg‘unlashtirishi bilan xarakterlanadi. Turli manfaatlar 
bilan bog‘liq bo‗lgani bois dunyoqarashlar o‗rtasida muayyan ziddiyatlar ro‗y berishi tabiiy. 
Bunday sharoitda falsafiy dunyoqarash ularni murosaga keltirishga xizmat qiladi. Falsafiy 
dunyoqarash, o‗z mohiyatiga ko‗ra, ijtimoiy-tarixiy tajribani umumlashtirish, jamiyat 
istiqbolini ko‗rsatish imkoniyatiga ega bo‗lganligi uchun ham xalqni muayyan g‗oya 
atrofida birlashtiradi.Falsafiy dunyoqarashning tarbiyaviy vazifasi— kishilarda keng va 
teran fikrlash qobiliyatini vujudga keltirish asosida bag‗rikenglik, murosa, har qanday 
ziddiyatlarni madaniy yo‗l bilan hal qilish, kelajakka umid va ishonch ruhini 
shakllantirishdan iborat. 
Kasbiy dunyoqarash tushunchasi talabalarga falsafa,umumiy pedagogika,pedagogika 
nazariyasi fanlari oqali o‘rgatiladi.Kasbiy dunyoqarash tushunchasi o‘qituvchilik kasbi 
haqida yaxlit umumlashtirigan bilimlar,g‘oyalar turkumini hosil qiladigan ularni muayyan 
ijtimoiy 
guruhlar 
sinflar,ommaviy 
harakatlar,davlatlar 
maqsadidan 
kelib 
chiqib 
baholaydigan va shunga qarab hayotdagi o‘z-o‘zini ,amaliy faoliyat yo‘nalishlarini, 
maqsadlarini aniqlab olishga imkoniyat beradigan ko‘p qirrali va sermazmun tushunchadir. 
Ana shu tasavvurlar, tushunchalar, qarash va xulosalar muayyan kishining 
boshqa 
odamlarga 
munosabati 
va 
kundalik 
faoliyatining 
mazmunini 
belgilaydi.Dunyoqarash olamni eng umumiy tarzda tasavvur qilish, idrok etish va 
bilishdir.Dunyoqarash inson dunyoni va o‘zini ma‘lum ma‘noda anglashi, tushunishi, 
bilishi va baholash usuli bo‘lishi jihatdan uning har qanday moddiy va ma‘naviy faoliyatida 
o‘z ifodasini topadi.Hamma zamonlarda ham inson oldida uning atrof muhitga, boshqa 
odamlarga, o‘z-o‘ziga nisbatan munosabatini belgilovchi savollar ko‘ndalang
turadi.Har birimiz unday yoki bunday tarzda ularga duch kelamiz.―Dunyoqarash‖
tushunchasi o‘zlikni anglash, vatanparvarlik, milliy g‘urur, tarixiy xotira, ma‘naviy 
barkamollik kabi tuyg‘u va tushunchalar bilan uzviy bog‘liq holda shakllanadi.CHunki,
dunyoqarash ruhiy-ijtimoiy hodisa orqali oydinlashadi.Dunyoqarash bir davrda
shakllanadi. Shu ma‘noda dunyoqarash ijtimoiy –tarixiy mohiyatga ega.Dunyoqarash
muammosi bu qotib qolgan va unga tegib bo‘lmaydigan jarayon emas. U ham
davrlar o‘zgarishi bilan o‘zgarib boradi.Geraklit fikricha, olamda hamma narsa
harakatda. ―Oqar suvga bir soniyada ikki marta tushish mumkin emas, chunki suv

---