Konferensiyasi

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
320 
Xususan,VRT (o‘zgaruvchan tezlikdagi texnologiya) tizimi va GPS qabul qiluvchi 
qurilmalar ushbu tarmoq o‘sishida salmoqli xissa qo‘shadi. 
2021 yilning shu 29 noyabrida O‘zbekiston Respublikasi Prizidenti Shavkat 
Mirziyoyev ―innavatsion texnologiya vazirligini tashkil etish‖ to‘risidagi farmoniga imzo 
chekken. Farmonga ko‘ra, qishloq xo‘jaligida innovatsialarni joriy etish sohasida eng 
avvalo, mavjud yer, suv va boshqa tabiiy resurslardan oqilona foydalanish imkoniyatini 
beruvchi ―aqilli qishloq xo‘jaligi‖ konsepsiyasiga asoslangan qishloq xo‘jaligi ishlab 
chiqarishning zamonaviy sinalgan shakillarini joriy etish, agrar sektorda qishloq xo‘jaligi 
ishlab chiqarishini maksimal darajada avtomatlashtirish, hosildorlikni jiddiy oshirish va 
moliviy ko‘rsatkichlarni yaxshilash, shuningdek mamlakat oziq-ovqat xavfsizligini 
taminlash imkonini beruvchi innovatsion g‘oyalar, ishlanmalar va texnologiyalarni joriy 
etishga ko‘maklashish kabi vazifalar vazirlikning asosiy faoliyat yonalishlari etib belgilandi. 
ASOSIY QISM 
Don tarkibida 13.9-16 foiz oqsil, 77.4-79.8 foiz uglevodlar,2.0-2.1 foiz yog‘,1.9 foiz 
kul va 2.3-2.4 foiz to‘qima bor. Bug‘doy ekinini yetishtirishda fermerlarimiz asosan 
Kroshka, Chillaki, Aleksandrofka, Marvarid, Andijon-2, GK kata, Istiqlol kabi kuzgi 
navlarini yetishtirib kelmoqda bug‘doy ekishning ikki xil mavsumiy bahorgi va kuzgi turi 
mavjud. Kuzgi ekish bahorgiga nisbatan ancha yuqori hosil berib erta tayyor bo‘ladi va 
kasalliklarga ancha chidamli. 
Bug‘doyni almashilab ekiladigan yerlarda yetishtirish ancha samarador. Bug‘doy 
ekiladigan yerga avval dukkakli o‘simlik yetishtirilib hosilni yexshtirib olingach yerni 
bug‘doy ekishga tayyorlashadi. Avval yer chuqur haydaladi so‘ unga organic og‘itlar: 
go‘ng, kampos bilan boyitiladi. Shu bilan bir qatorda fosforli og‘itlarni ham asosiy 
o‘g‘itlashda beriladi. 
Kuzgi bug‘doy 60 sr/ga bug‘doy hosil shakillantirganda oziq modda dala talabi 
o‘rtacha 200-220 azot, 60-80 kg fosfor, 130-140 kaliyni tashkil etadi. 
So‘ngra seyelkada egat oladigan moslamalar o‘rnatiladi va egat tortiladi. Egat orasi 15 
sm qilib olinadi. Ekishdan oldin kamida 24 kun oldin 1 tonna urug‘ 2 kg panoktin yoki 
vitavaks-200 bilan ishlanadi. 
Kuzgi bug‘doy ekish chuqurligi 3-4 sm chuqurlikda ekiladi. Bug‘doy ekilgach o‘sishi 
davrida 3-4 kun namlik bilan yetarlicha taminlash zarur, o‘simlik o‘sish davrida tinimsiz 
yetarli miqdorda oziqa elementlari bilan taminlanadi. Bunda madanli o‘g‘itlar ayniqsa azotli 
og‘itlar oziqlantirish sifatifda bir necha marta solinadi. 
Bahorda yer yetilgach boronalinadi pishib yetilgan kuzgi bug‘doy kombainlar va ikki 
fazoli oldin o‘rib keyin yig‘ib yanchib olish usulida yeg‘ishtiriladi. 
Bir fazali usulda o‘rib yig‘ib olishda, don to‘la piskanda Sibiryak, CK,-5, Niva, CK-6, 
Kolos, Don 1500, Yenesiy-1700, Djon-Dir, Keys, kombayinlari bilan o‘rib, yanchib 
olinadi.Birlashgan millatlar Tashkilotining oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkilotining 
statistik ma‘lumotiga ko‘ra, Sharqiy Osiyo mamlakatlari bug‘doy yetishtirish bo‘yicha 
yetakchi hisoblanadi. 
Mutaxassislarning fikriga ko‘ra, kegusi yillarda don savdosining kengayishi faqat 
Yevropa bozorida talab ortishi hisobiga ro‘y beradi. 2015 yilga qadar donga bo‘lgan jahon 

---