Корхона ма¦сулоти ва хизматига б¤лган талаб ва таклифни тахлили


Download 5.31 Mb.
bet106/293
Sana05.09.2023
Hajmi5.31 Mb.
#1673158
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   293
Bog'liq
11-Молиявий-ва-бошкарув-тахлили-А.Вохобов-2005-дарслик-1

К
VIII-БОБ.
ОРХОНАНИ МОДДИЙ РЕСУРСЛАР БИЛАН ТАЪМИНЛАНИШИ ВА УЛАРДАН САМАРАЛИ ФОЙДАЛАНИШНИ
НГ ТАхЛИЛИ
8.1. Бозор иктисодиªти шароитида корхоналарнинг моддий ресурслар билан таъминланганлигини тахлил килишнинг ахамияти, тахлил вазифалари ва ахборот манбалари

Бозор иўтисодиЄти шароитида хар ўандай корхона асосий маўсадига эришиш учун ишлаб чиўариш харажатларини жумладан мехнат предметларидан тежаб-тергаб фойдаланишга алохида эътибор берадилар. Чунки шунинг натижасида улар уз фойдаларини купайтиришга оўибат натижада фойдалилик даражасини оширишга эришадилар. Махсулот ишлаб чикаришда мехнат предметларининг ахамияти улкан. Уларсиз айрим холларда махсулот ишлаб чиўариш имконияти чекланади айрим холларда эса умуман мумкин эмас.


Масалан, мехнат предмети хисобланган металлар электр ўувватлари ва бошўалар мавжуд булмаса махсулот ишлаб чиўариш хам чекланади. Шундай экан мехнат предметларига саноат ишлаб чиўаришида нималар киришлилигини аниўлаб олиш лозим. АдабиЄтларда, корхона хужжатларида курсатилишича мехнат предметларига ўуйидагилар киритилган:

  • хом-аше ва материаллар;

  • электро-энергия;

  • ЄўилЁи;

  • ЄЁловчи материаллар;

  • кам бахоли ва тез тузувчи буюмлар ва бошўалар.

Улардан йил давомида тулиў хамда тежаб тергаб фойдаланиш энг мухим маўсад хисобланади. Мехнат предметларига булган талаб мустакил равишда корхона томонидан режалаштирилади. £збекистон Республикасининг “Корхоналар ту¨рисида”ги ¡онунининг 22-моддаси биринчи бандида бу хусусда шундай дейилади: “Корхона бозор талабларини, эхтимол тутилган шерикларнинг имкониятларини урганиш, нарх-навонинг узгариши ту¨рисидаги ахборот асосида уз ишлаб чикаришининг таъминотини, бозорларда (товарлар, хизматлар, молия бозорларида) монополияга карши конунларнинг талабларини назарда тутган холда бевосита ªки воситачи оркали олди-сотдини, махсулот сотишни ва уз ишлаб чикаришининг таъминотини мустакил амалга оширади”.
Мехнат предметларидан самарали фойдаланиш натижасида ишлаб чиўарилаЄтган махсулотларнинг уртача харажатлари Єки таннархлари пасайади. Бунинг натижасида корхоналарнинг соф фойдалари ортади. Шунинг билан биргаликда мехнат предметларидан уриндошлик билан фойдаланиш оўибатида ишлаб чиўарилаЄтган махсулотларинг сифатлари яхшиланади, хизмат ўилиш муддатлари эса купайади.
Махсулот ишлаб чиўариш режасининг бажарилиши, таннархнинг пасайиши, фойда ва рентабеллининг ошиши, корхонани моддий ресурслар билан белгиланган ассортименти ва сифати буйича таъминланишига боглиў.
Шунинг учун саноат корхоналари уз ишлаб чиўаришини бир меъорда самарали ривожланишини таъминлаш маўсадида узоў муддатга мулжалланган бизнес режаларига асосланган холда мехнат предметлари билан таъминлашга алохида эътибор берадилар. Чунки хозирги пайтда мехнат предметларини йуўлиги Єки уз ваўтида олиб келинмаганлиги сабабли саноат корхоналарининг ишлаб чиўариш фаолияти туриб ўолмоўда.
Корхоналарнинг моддий ресурслар билан уз ваўтида, зарурий миўдорларда, белгиланган сифатда хамда бир маъромда таъминланиши шу билан биргаликда улардан рационал фойдаланиш пировардида унинг иўтисодий ривожланиши ва тараўўий этиши учун хар тамонлама таъсир этади.
Корхоналарнинг ривожланиши, тараўўий этиши хамда иўтисодий жихатдан баўувват булиши оўибат натижада мустаўил Республикамиз-нинг иўтисодиЄтини барўарорлашишига замин яратади. Халўимиз турмуш даражасининг янада юксалишига хар томонлама уз таъсирини курсатади.
Саноат корхоналарида махсулот ишлаб чиўариш хажмларининг ошиши уз навбатида моддий ресурслардан фойдаланиш куламининг хам кенгайишига олиб келади. Шунинг учун моддий ресурслардан тежаб тергаб фойдаланиш мухим масалалардан бири хисобланади.
Мехнат предметларидан тулиў ва самарали фойдаланишни таъминлаш учун хозирги даврда замонавий янги техникалардан туЁри фойдаланиш, шунингдек, самарали технологияларни ишлаб чиўаришга тезкорлик билан татбиў этишни таўазо этади. Чунки улар Єрдамида мехнат предметлари ишлаб чиўаришга сарф ўилиниши, тежалиши таъминланади. Шунинг билан биргаликда ишлаб чиўаришни турлича шаклларини, асосий эътиборни нодавлат мулкчилигига асосланган корхоналарни барпо этиш ва ривожлантиришга ўаратиш маўсадга мувофиўдир. Сабаби уларда мулкка эгалик ўилиш хиссиЄти доимо юўори даражада булади. Дархаўиўат, нодавлат мулкчилигига асосланган корхоналарда мехнат предметлари уларнинг мулки хисобланади. Ундан имконият доирасида самарали фойдаланишга катта эътибор берилади.
Моддий ресурслардан самарали фойдаланишни йулга ўуйишда иўтисодий тахлилнинг ахамияти каттадир. Корхонада моддий ресурслардан ўай даражада фойдаланилаªтганлигини тахлил этиш натижасида ишлаб чиўарилаЄтган махсулотларга сарфланаªтган харажатларни тежаш маўсадида фойдаланилмай ўолган ички имкониятларни топиш мумкин.

Download 5.31 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   293




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling