Корхона маҳсулотларига нархни шакилланиши

9.5. Нархни аниқлаш усуллари
"Ўртача харажат ва фойда" усули ёрдамида нархни ҳисоблаш. Ишлаб чиқариш бирлигининг умумий қиймати аниқланади, фойда умумий қийматга фоиз сифатида қўшилади ва маҳсулот баҳоси олинади.
Ноқонуний таҳлил ва мақсадли фойда таъминоти асосида нархларни ҳисоблаш. Бундай ҳолда, Корхона унга керакли даромадни таъминлайдиган нархни белгилашга интилади. Усул Бреаквен жадвалига асосланади. График даромад миқдори харажатлар сўммасига тенг бўлган бузилган нуқтани аниқлашга имкон беради.
Маҳсулотнинг қабул қилинган қийматига қараб нарх. Корхона истеъмолчилар онгида нарх бўлмаган усуллардан фойдаланган ҳолда маҳсулот қиймати тўғрисида ғояни шакллантиради: сотишдан кейинги хизмат, мижозларга маҳсус кафолатлар ва ҳк тақдим этади.

• 
  Талабга йўналтирилган нарх.
  
• 
  Рақобат нархлари, яъни. нархларни жорий нархларда белгилаш.
  

Барча ҳисоб-китобларни амалга оширгандан сўнг, ишлаб чиқарилган маҳсулотнинг якуний нархи белгиланади.

Хулоса

Саноат иқтисодиётининг энг муҳим муаммоларидан бири бу тармоқ корхоналарида тайёрланадиган маҳсулот баҳосини белги- лашдир.
Бозор иқтисодиёти шароитида баҳо саноат тармоқлари ва корхоналарнинг молиявий аҳволига этарли (сезиларли) таъсир этувчи энг муҳим синтетик кўрсаткичлардан бири ҳисобланади.
Маҳсулот баҳоси жуда кўп омилларга боғлиқ: маҳсулотга бўлган талаб, ишлаб чиқарувчининг таклифи, давлатнинг нарх сиёсати, харажатлар, рақобат ва ҳ.к.лар.
Фан-техника тараққиётини жадаллаштиришда, маҳсулот ҳажмини кўпайтиришда ва унинг сифатини оширишда, истеъмолчилар эҳтиёжини қондиришда баҳо билан рағбатлан- тиришнинг ролл беқиёсдир.


Назоратсаволлари
1. Маҳсулотлар нархи деганда нимани тушунасиз? Нархга таъсир қилувчи омиллар.
2. Нархнинг асосий функтсиялари нималардан иборат?
3. Корхонанинг улгуржи нархи, корхонанинг сотиш нархи, чакана нарх қандай белгиланади?