Korxonaning kuchli va zaif tomonlari aniqlash yo’llari

Tovarning yashash davri va uning bosqichlari

Firmalar mahsulotning holatini aniklashda uning yashash davrini tadbiq etishga tayanadilar. Mahsulotning yashash davri tovarning bozorga kirib kelishidan boshlab, to uning bozordan chiqib ketishiga qadar bulgan davrda amalga oshiriladigan tadbirlardan iborat kontseptsiyadir. Birinchi marta tovarning yashash davri kontseptsiyasini 1965 yili Teodor Levitt tomonidan e`lon kilingan.Tovarning yashash davri turt tipga ajratiladi: mahsulotning katta sinfining yashash davri, mahsulot turining yashash davri, kullash usullarining yashash davri, mahsulot markasining yashash davri. Masalan, birinchisiga soat misol kilib keltirsak, mahsulot turiga esa kul va osma soatlarni keltirish mumkin, kullash usullariga kura esa kungirokli soatlardan foydalanishni misol kilib keltirish mumkin.Marketing maqsadlarida yashash davrining jami to`rtta tipi o`rganiladi, firma doirasida ikkincha va uchinchi tiplariga ko`prok e`tibor beriladi. Birinchisi shu sinfga mansub mahsulotga talab pasayadigan davrda, turtinchisi esa rakobatchi firmaning mavkeini aniklash zaruriyati paydo bulganda qo`llaniladi. Tovarning an`anaviy yashash davrida quyidagi bosqichlar ajralib turadi.
1.ishlab chiqarish;
2.kirib kelish;
3.o`sish;
4.yetuklik;
5.tuyinish;
6.inqiroz (kasodlik).
Amalda har bir mahsulot uchun bu narsa har xil kechadi, ayrim tovarlar bozorga kirib kelishining uzoq davrini boshidan kecharadi, boshqasi tezda kirib keladi, tarkaladi, uzok muddat barkaror saklanib turadi.Tovarning yashash davri bosqichlarini aniqlashning asosiy mezoni mahsulot sotish hajmi va foyda normasi dinamikasidir. Mahsulot ishlab chiqarish (ITTKI) bosqichi tovarni barcha hayotiy davrida muhim bosqich bulib hisoblanadi. Mahsulot ishlab chiqarish kancha samarali amalga oshirilsa, yahni loyihalashtirilayotgan tovar buyicha bozor talabi va haridor ehtiyojini firma vakt buyicha tezrok hisobga olsa, ushbu bosqichda harajatlar shuncha kam buladi. Firma yangi tovar bilan bozorga tezroq chiqadi va zarur foydani oladi.

15.