Кўп қаватли саноат биносининг темир-бетон конструкцияларини лойиҳалаш

3.5.3. Плита токчасининг ҳисоби

Плитанинг токчаси бир қаторли кўп оралиқли қовурғалар ораёпмасида жойлашган плита сифатида кўриб чиқилади.

Плитанинг токчаси Вр-I синфли симдан тайёрланган пайвандланган сим тўр билан арматураланади. Бунда, С1-симтўр плита оралиғига, С2-симтўр таянчларга жойлаштирилади. Бунда, l₁=1.25 м, l₂=1.30 м –қирралар бўйича олинган оралиқлар.

Уларнинг нисбати:

Плитанинг токчасига таъсир этувчи юклар 2-жадвалда келтирилган.
2-жадвал

Плитанинг токчасига таъсир этувчи юкларни аниқлаш

Юкларнинг тури	Меъёрий юк,	Юк бўйича ишончлилик коэффициенти	Ҳисобий юк,
Доимий юклар: -пол ва пардеворлар оғирлигидан	0.95	1.1	1.045
-токча оғирлигидан	1.25	1.1	1.375
Жами:	2.2	-	2.42
Вақтинчалик юклар: -узоқ муддатли -қисқа муддатли	10.5 2.8	1.05 1.2	11.025 3.36
Жами:	13.3	-	14.385
Ҳаммаси:	15.5	-	16.805

Токча кесимининг ишчи баландлиги h₀=5-1.5=3.5 см. Ички кучлар жуфтининг елкаси z_f=0.95h₀=3.32 см.


ва - l₁ ва l₂ йўналишлардаги токчанинг 1 м энига тўғри келувчи арматуранинг кўндаланг кесим юзаси.
[7] асосан бўлганда тенг деб қабул қилинади.
Арматура стерженларининг диаметри:
- бўйлама йўналишда d₁=4 мм;
- кўндаланг йўналишда d₂=3 мм.
Таянч ва оралиқ моментларининг қийматлари аниқланади
(9-расм).

9-расм. Плита токчасининг ҳисобий схемаси.

Тиргак таъсирини эътиборга олиш учун моментлар қиймати 20% га камайтирилади. Талаб қилинган арматура кесимининг юзаси қуйидаги шартдан фойдаланиб топилади:

Бундан келиб чиқиб:

Плита токчасининг 1 м га тенг бўлган энидалиги топилади. Қуйидаги арматура симлари қабул қилинади:

- бўйлама йўналишда 5 ø4 Вр-I (қадами 200 мм),
=0.63 см²>0.389 см²;

- кўндаланг йўналишда 6 ø3 Вр-I (қадами 150 мм),

=0.42 см²>0.35 см²


3.5.4. Кўндаланг қовурғаларни ҳисоблаш

Кўндаланг қовурғанинг ҳисобий схемаси 10-расмда келтирилган. Кўндаланг қовурғанинг ҳисобий оралиғи ушбу қовурғалар ўқлари орасидаги масофага тенг бўлади, яъни l=1.36 м. Қовурғанинг баландлиги 200 мм, кўндаланг қовурғалар орасидаги масофа l=1.35 м.

10-расм. Кўндаланг қовурғанинг ҳисобий схемаси.

Қовурғага таъсир қилувчи ҳисобий юклар:

токчасидан, юк майдони миқёсида йиғилган

Қовурғанинг оғирлигидан:

Қовурғага тушувчи умумий юк:

Оралиқнинг ўртасидаги эгувчи момент миқдори:

Таянчлардаги кўндаланг кучнинг миқдори:

Қовурғанинг кўндаланг кесим шакли 11-расмда келтирилган. Қовурға битта пайвандланган ясси каркас билан арматураланади. Бу каркасдаги:

- бўйлама арматура – A-III синфли пўлатдан,
- кўндаланг арматура эса – A-I синфли пўлатдан иборат.

11-расм. Қовурғанинг кўндаланг кесими шакли.

Кўндаланг қовурғани арматуралаш.

см > 0.1h=0.1·20=2 см бўлганда, токчанинг қовурғага нисбатан ҳар иккала томонга чиқиб туриши 1/6·l=1/6·1.36=0.23 м дан ва 6 =6·0.05=0.3 м дан катта бўлмаслиги лозим.
Қовурғанинг эни: b=(5+10)/2=7.5 см.
Юқоридаги токчасининг эни:
Қовурға кесимининг эквивалент ҳисобий схемаси 12-расмда келтирилган.

As

12-расм. Кўндаланг қовурғанинг эквивалент ҳисобий схемаси.

Бетоннинг ҳимоялаш қатлами a=2,5 см. Унда h₀=h-a= 20-2.5=17.5 см га тенг бўлади.
Мустаҳкамлик шарти бўйича:

Демак, нейтрал ўқ таврнинг токчасидан ўтади.
Энди, кўндаланг қовурғадаги арматуранинг кўндаланг кесими майдони аниқланади:
Бетоннинг сиқилган зонасининг характеристикаси илгари аниқланган w = 0.69 га тенг.
Юқорида келтирилган формула бўйича ξ_R ҳисобланади.



А₀ қиймати аниқланади:

[1] бўйича бўлганда ξ ва ν қиймати топилади.

Юқорида келтирилган формулага асосан А_s қиймати ҳисобланади.

Сортамент бўйича 1 ø8 A-III, A_s=0.503 см²

Ҳисобий кўндаланг арматурани ўрнатиш зарурияти текширилади.
Дастлаб конструктив талабларга асосан қуйидагилар қабул қилинади:
1 ø6 A-II, унинг қадами: S=h/2=200/2=100 мм ва А_sw=0.283 см²



Юқорида келтирилган формулага асосан φ_f қийматини аниқлаш:



, чунки бўйлама куч мавжуд эмас.
Хомутлардаги зўриқишларни элементнинг бир бирлик узунлиги учун ҳисобланади.

Юқорида келтирилган формуладан с₀ топилади:

. с₀=35 cм га тенг
Бетон томонидан қабул қилувчи зўриқиш Q_b ни топиш:


∙см²=
=23.65 кН > Q=7,28 кН

Демак, ҳисобларга асосан кўндаланг арматура талаб қилинмайди, шунинг учун у конструктив талаблар асосида қабул қилинади.