Kredit bo`yicha foiz stavkalari va ularga ta`sir qiluvchi omillar reja kreditning to`lovlilik tamoyili

Tijorat banklari xar bir aniq kelishuvlarida foiz me’yorini xisoblaganda quyidagilar e’tiborga olinadi:

• ta’minlangan ssudalar bo’yicha eng kreditga layoqatli mijozlar uchun aniq muddatga
• beriladigan bazaviy foiz stavkasining darajasini;
• xar bir alohida kelishuvning shartlarini inobatga olgan holda tavakkalchilik uchun qo’shimcha to’lov.

Kredit bahosi hisoblanishini

• R- bank kredit bahosi
• Dr – bankning jalb qilingan resusrslari bahosi
• Do – tijorat banki operiatsion xarajatlari bahosi
• P – kredit riski bo`yicha ustama
• S – bank marjasi
• A – bank tomonidan belgilanadigan qo`shimcha to`lovlar

R=Dr+Do+P+S+A

4. Nominal foiz stavkasi.

Nominal foiz stavkasi deganda e’lon qilingan foiz stavkasi tushuniladi.
Nominal stavka - joriy narxlarni hisobga olgan holda foiz stavkasini miqdoriy ifodalash. Kredit beriladigan stavka. Nominal stavka har doim noldan katta (erkin kreditdan tashqari).

Nominal foiz stavkasi

• Nominal foiz stavkasi Pul ko'rinishidagi foiz. Misol uchun, agar yillik ssuda 10 000 pul birligi bo'lsa, 1200 pul birligi to'lanadi. foiz sifatida, nominal foiz stavkasi yiliga 12% bo'ladi. Kredit bo'yicha 1200 pul birligi daromad olgan holda, qarz beruvchi boyib ketadimi? Bu yil davomida narxlar qanday o'zgarganiga bog'liq bo'ladi. Agar yillik inflyatsiya 8 foizni tashkil etgan bo'lsa, aslida kreditorning daromadi atigi 4 foizga oshdi.

5. Real foiz stavkasi.

Real foiz stavkasi deganda nominal foiz stavkasini pulning qadrsizlanish darajasiga muvofiqlashtirilgan darajasi tushuniladi.
Real foiz stavkasi- bu qarz oluvchiga pul mablag`larining real qiymati va qarz beruvchiga yoki investorga real rentabellikni aks ettirish uchun inflatsiya ta`sirini yo`q qilish uchun tuzatilgan foiz stavkasi.

Foizning nominal stavkasi (i) va real stavkasi (r) deb belgilansa: