Kreditga layoqatlik tahlilining mazmuni, maqsadi va vazifalari

Mezon (kriteriy)ning chegarasi 

   

Ball 

 

 

1 

   

LK>1,5 

   

15 

 

 

2 

   

1,5>LK > 1 

   

10 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 

   

1> LK> 0,5 

   

3 

 

 

4 

   

LK < 0,5 dan kichik 

   

0 

 

 

3-rasm. Korxonaning kreditga layoqatliligiga likvidlilik koeffitsienti 

orqali baholash 

 

 

 

 

 

 

 

-jadval 

 

 

O‘zbekiston temir yo‘llari AJning 

 

 

 

likvidlilik koeffitsentining tahlili 

 

Ko‘rsatkichlar  

Davr boshi 

Davr oxiri 

 

Farqi 

Pul mablag‘lari  

 

171 917 383 

468 669 767 

 

296 752 384 

Qisqa muddatli moliyaviy qo‘yilmalar 

117 495 315 

160 480 738 

 

42 985 423 

Debitorlik majburiyatlari   

503 338 335 

1 566 042 404 

 

1 062 704 069 

Muddati 

o‘tgan 

debitorlik 

- 

- 

 

- 

majburiyatlari   

 

 

 

   

Joriy majburiyatlar 

 

776 820 046 

1 848 646 840 

 

1 071 826 794 

Likvidlilik koeffitsenti 

 

1.020 

1.187 

 

0.167 

Xulosa: likvidlilik  koeffitsenti  davr  boshiga  1.020 ni  davr 

oxiriga  kelib 

 

1.187  ni  tashkil  qilgan.  Mutlaq  o‘zgarishi  0.167  ga  teng  bo‘lgan.  Qoplov 

koeffitsentini davr boshiga ham, davr oxiriga ham 10 ball bilan baholash mumkin. 

 

3. Mustaqillik koeffitsienti 

 

Mustaqillik  koeffitsienti  (MK)  xususiy  kapitalni  (XK)  korxona  balansi 

passivlari  umumiy  yakuniga  (BJ)  bo‘lish  yo‘li  bilan  hisoblanadi  va  korxona 

mablag‘larning qarzga olinadigan manbalaridan mustaqilligini aks ettiradi. 

 

---

MK=XK/BJ 

 

Ushbu  ko‘rsatkichning  qiymati  30%  dan  kam  bo‘lmasligi  zarur.  Aylanma 

mablag‘larning  aylanuvchanligi  yuqoriligida  va  xo‘jalik  organi  faoliyatining 

xarakteriga  bog‘liq  holda  ushbu  ko‘rsatkichning  yo‘l  qo‘yiladigan  darajasi 

birmuncha pastroq bo‘lishi mumkin. 

 

Agar ushbu koeffitsient 15% dan past bo‘lsa kredit tavakkali eng yuqori deb 

hisoblanadi. 

 

№ 

 

Mezon (kriteriy)ning chegarasi 

  

Ball 

1 

   

MK>60% 

  

12 

 

2 

   

60%>MK >30% 

  

8 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 

   

30%> MK >15% 

  

3 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 

   

MK < 15% dan kichik 

  

0 

 

 

4-rasm. Korxonaning kreditga layoqatliligini mustaqillik koeffitsienti 

orqali baholash 

 

261 

---

 

 

 

 

-jadval 

 

O‘zbekiston temir yo‘llari AJning 

 

 

mustaqillik koeffitsentining tahlili 

 

Ko‘rsatkichlar  

Davr boshi 

Davr oxiri 

Farqi 

Xususiy kapital 

 

7 745 794 466 

10 124 233 076 

2 378 438 610 

Balans jami 

 

13 198 104 658 

24 276 893 065 

11 078 788 407 

Mustaqillik koeffitsenti 

 

0.586 

0.417 

-0.169 

 

Xulosa:  Mustaqillik  koeffitsenti  davr  boshiga  0.586  ga,  davr  oxiriga  0.417 

ga teng bo‘lgan. Mutlaq o‘zgarishi -0.169 ga teng bo‘lgan. Moliyaviy mustaqillik 

koeffitsentini 8 ball bilan baholash mumkin. 

 

Agar  kreditni  to‘lay  olish  qobiliyatining  yuqoridagi  uchta  ko‘rsatkichi 

hisoblab  chiqilgandan  keyin  natijalar  yig‘indisi  9  balldan  kamni  tashkil  etsa, 

bunday korxonaga kredit berilmaydi. 

 

Agar  ballar  summasi  9  dan  19  ballgacha  bo‘lsa,  bunday  korxona  kreditni 

to‘lay olmaydigan hisoblanadi va faqat alohida hollardagina yuqori likvidli aktivlar 

bilan ta’minlangan holda kredit berilishi mumkin. 

 

Hatto mustaqillik koeffitsienti yuqori bo‘lgan hollarda ham korxona xususiy 

mablag‘larining  anchagina  qismi  uzoq  muddatli  aktivlarga  qo‘yilgan  bo‘lishi  va 

aylanma aktivlar-moddiy zahiralar va ishlab chiqarish xarajatlarini shakllantirishda 

etarli  darajada  qatnasha  olmasligi  mumkin.  SHuning  uchun  korxonaning  kreditga 

layoqatliligini baholashda uning o‘z aylanma mablag‘lari mavjudligi (O‘AMM)ni 

ham ko‘rib chiqish zarur.