Kur’ân-ı Kerîm’in yedi harf üzere (‘alā sab‘ati a ḥruf) indirildiğini bildiren
Download 0.51 Mb. Pdf ko'rish
|
S ZL KOMPOZ SYON, YAZILI KOMPOZ SYON VE YED HARF HAD S [#36855]-31230
|
fākihīn (şakalaşıyorlar; K.83. 31)
29 ; qul / qāla (de! /dedi; K.21. 112) 30 , vādi / vādī (vadi; K.89. 9) 31 , fa-mā ātāni[ya] l-lāhu (Allah’ın bana verdiği; K.27. 36) 32 v.b. örneklerde olduğu gibi. 4. Anlamda minimum fark oluşturmakla birlikte yazımının ana formunda herhangi bir değişme olmayan sessiz harflerden kaynaklanan telaffuz farklı- lıkları, yavma na ḥşuru a‘dā’a l-lāh /yavma yu ḥ şaru a‘dā’u l-lāh (Allah’ın düş- manlarını topladığımız gün/ Allah’ın düşmanlarının toplandığı gün; K.41. 19) 33 , a-fa-lā ta‘qilūna/ a-fa-la ya‘qilūna (o halde anlamaz mısınız/ o halde anlamazlar mı; K.36. 68) 34 , fa-tabayyanū/ fa-ta ṡ abbatū (araştırın/emin olun; K.4. 94 ve 49. 6) 35 , yaqu ṣṣu/ yaq ḍ i l- ḥ aqqa (hakkı anlatır/ hükmeder; K.6. 57) 36 v.b.. Bu kategoriye, farklılıkların harf sınırları içerisinde olduğu örnekle- 22 Örnek olarak bkz. İbn Mücāhid, Sab‘a, 244; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 185. 23 Örnek olarak bkz. İbn Mücāhid, Sab‘a, 399; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 283. 24 Örnek olarak bkz. İbn Mücāhid, Sab‘a, 167; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 134. 25 Örnek olarak bkz. İbn Mücāhid, Sab‘a, 678; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 466. 26 Örnek olarak bkz. İbn Mücāhid, Sab‘a, 104; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 86. 27 Örnek olarak bkz. İbn Mücāhid, Sab‘a, 395; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 280. 28 Örnek olarak bkz. İbn Mücāhid, Sab‘a, 447; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 283-4. 29 Örnek olarak bkz. İbn Mücāhid, Sab‘a, 676; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 468. 30 Örnek olarak bkz. İbn Mücāhid, Sab‘a, 431; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 303 (qāla: on kıraatten sadece Āsım’dan Hafs’ın rivayetindedir). 31 Örnek olarak bkz. İbn Mücāhid, Sab‘a, 683; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 471. 32 Örnek olarak bkz. İbn Mücāhid, Sab‘a, 482; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 338. 33 Örnek olarak bkz. İbn Mücāhid, Sab‘a, 176; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 393, (na ḥ şuru: Nāfi‘ ve Yakub; yu ḥ şaru: diğerleri). 34 Örnek olarak bkz. İbn Mücāhid, Sab‘a, 543; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 372, (ta‘qilūna: Medi- neliler, İbn ‘Āmir ve Yakub; ya‘qilūna: diğerleri). 35 Bkz. İbn Mücāhid, Sab‘a, 236; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 180 (fa-tasabbatū: Kufeli Ḥ amza, Kisāī, Halef; fa-tabayyanū: diğerleri). Ayrıca bkz. A ḥ mad Muhtār ‘Umar ve ‘Abd al-‘Āl Sālim Mukram, Mu‘cam al-qirā’āt al-Qur’āniyya (Tahran: İntişārāt Usva, 8 cilt, 1412/1991 [bundan sonra kısaca, Mu‘cam], ii.154, ve vi. 220, bu kıraatin İbn Mesud’a (ve diğer erken dönem Kufe karilerine) atfedilmesi, Kufe geleneğinde İbn Mesud’dan ezberlenen bir kıraat örneği olduğunun göstergesidir. 36 İbn Mücāhid, Sab‘a, 259; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 195 (yaqu ṣṣ u: Hicazlılar ve Kufeli ‘Ā ṣ ım; yaq ḍ i: diğer Iraklılar ve İbn‘Āmir) 338 Yasin DUTTON - Çev. Nazife Nihal İNCE ri dâhil edebileceğimiz gibi, ör: huva l-lazī yusayyirukum/ yanşurukum fi l-barri va l-ba ḥ r (o’dur sizi karada ve denizde seyahat ettiren/ dağılmanızı sağlayan; K.10. 22) 37 , kelime sınırları içerisinde olduğu örnekleri de dâhil edebiliriz, kūnū an ṣāran li l-lāh/anṣāra l-lāh (Allah’ın destekçileri/ Allah’a destek olan- lar olun; K.61. 14) 38 ; va-l-layli i ẕ adbara/ i ẕ ā dabara (ve arkasını döndüğün- de gece(ye); K.74. 33) 39 v.b. (Bu noktada, eski Kūfī yazmalarda bir kelimeyi oluşturan harflerin arasındaki boşluk ile kelimeler arasındaki boşluğun aynı olduğunu hatırlamakta yarar var). 5. Sözcüklerin anlamlarına minimum etki yapan bir veya iki sessizin ila- ve edilmesi ya da çıkarılmasıyla yazım formunda oluşan değişiklik sebebiyle ortaya çıkan farklar, fa-lā/ va-lā yahāfu (‘ve/ ve o korkmayacak’; K. 91. 15) (bak. yukarıdaki not) 40 , sāri‘ū / va sāri‘ū (‘yarışın/ ve yarışın’; K. 3. 133) 41 , qāla l-mala’u/ va qāla l-mala’u (‘topluluk dedi/ ve topluluk dedi’; K. 7. 75) 42 , ta ḥ tahā/ min ta ḥ tihā (‘altında/ altından’; K. 9. 100) 43 , vd.. Görüldüğü üzere, bütün bu farklar minimum düzeyde ve temel anlama ya etkisi yok ya da çok az. Mamafih, bu farklar belirli bir sözcüğün veya söz öbe- ğinin birden fazla okunuşu olduğunu açık bir biçimde ortaya koymaktadır. Şu da açıktır ki bu farklı okuyuşları (iki farklı okuyuş olduğunu varsaydığımız- da) ikisinin, veya hepsinin (ikiden fazla okuyuş olduğunu varsaydığımızda) aynı anda tilavet edilmesi mümkün değildir: farklılığın olduğu herhangi bir noktada, önceden olageldiği gibi, sadece bir okuyuş usulünün takip edilmesi gerekmektedir, diğer okuyuş usulleri sıhhat bakımından güvenilir olsa bile. 37 İbn Mücāhid, Sab‘a, 325; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 233 (yanşurukum: İbn‘ Āmir ve Ebu Ca‘fer; yusayyirukum: diğerleri) 38 İbn Mücāhid, Sab‘a, 235; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 435 (an ṣ āran li l-lāh: Hicazlılar ve Ebu ‘Āmr; an ṣ āra l-lāh: İbn‘Āmir, Yakub ve Kufeliler) 39 İbn Mücāhid, Sab‘a, 659; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 452 (i ẕ adbara: Nāfi‘, ‘Ā ṣ ım’dan Ḥ afs, Ḥ amza, Yakub ve Halef; i ẕ ā dabara: Ebu Ca‘fer, İbn Kesīr, İbn‘Āmir, Ebu ‘Āmr ve ‘Ā ṣ ım’dan Ebu Bekr). Ed-Dānī’ye göre Hıms halkının mushafında i ẕ ā adabara iki elifle yazılıdır: bkz. Ed-Dānī, al-Muqni‘ fī rasm ma ṣ ā ḥ if al-am ṣ ār (ed. Mu ḥ ammad al- Ṣ ādiq Qam ḥ āvī; Kahire, Maktabatu’l-Kulliyāti’l-Ezheriyye, thz.), 117. 40 İbn Mücāhid, Sab‘a, 689; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 474 (fa-lā ya ẖ āfu: Medineliler ve İbn Āmir; va-lā ya ẖ āfu: diğerleri) 41 İbn Mücāhid, Sab‘a, 216; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 169 ( sāri‘ū: Medineliler ve İbn Āmir; va sāri‘ū: diğerleri) 42 İbn Mücāhid, Sab‘a, 284; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 210 (va qāla: İbn Āmir; qāla: diğerleri) 43 İbn Mücāhid, Sab‘a, 317; İbn Mihrān, Mabsū ṭ , 228 (min ta ḥ tihā: İbn Kesir; ta ḥ tahā: diğerleri) SÖZLÜ KOMPOZİSYON, YAZILI KOMPOZİSYON VE YEDİ HARF HADİSİ 339 Download 0.51 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|