Kurs ishi fan
Download 0.72 Mb. Pdf ko'rish
|
|
TAJRIBA SINOV NATIJALARI
Respublikamizda ta’lim tizimini isloh etish bo`yicha olib borilayotgan ishlar bir qancha bo`lib, ular yosh avlodning jamiyat rivojiga hissa qo`shishga xizmat qiladi. Yosh avlodga kichik yoshidan boshlab to`g’ri ta’lim-tarbiya berish, bu yurtimizning gullab-yashnashiga olib keladi. Bugungi kunda maktabgacha yoshdagi bolalarda ayrim nutq nuqsonlari kuzatilib, ularni bartaraf etish bo`yicha logopedik ishlar tashkil etilgan. Shular jumlasidan, maktabgacha yoshdagi dizartrik bolalarning nutq nuqsonini bartaraf etish ishlari bir qancha bo`lib, ulardan biri ovoz modulyasiyasining baland-pastligi bo`yicha tadqiq etish yo`llari sanaladi. Tadqiqotning maqsadi – musiqani, asta-sekinlik bilan pastdan balandlashayotgan, balanddan pastlashayotgan harakatini aniqlay olishi va uni qaytara olish ko`nikmasini aniqlashdir, Ovoz tebranishining baland-pastligi bo`yicha tadqiq etishda bola o`z ovozini qanchalik boshqara olishini, uni balandpastligi 70 bo`yicha o`zgartira olishni, ovoz diapazoni qanchalik keng ekanligini aniqlash uchun muhimdir. Tadqiqot uchun jihozlar: tovushlar, taqlid so`zlar, hayvon va ularning bolalari tasvirlangan predmetli rasmlar. 1. Turli xil balandlikdagi ovoz bilan talaffuz qilingan ayrim tovush va taqlid so`zlarni idrok etilishini tadqiq etish. Jarayonning borishi: Bolaga turli xil balandlikdagi tovush yoki taqlid so`zlarni eshitish va eshitganlarini, ularning bolasi tasvirlangan rasm yoki turli xil kattalikdagi predmet bilan bog’lash, moslash tavsiya etiladi. Bolaga oldindan qonun-qoidalari tushuntiriladi. Masalan, itning ovozi "yo`g’on", ya’ni past, kuchuk bolasining ovozi esa "ingichka", ya’ni jarangdordir. Ko`rsatma: "Eshit va qaysi hayvon qanday ovoz chikarishini ko`rsat (ayt). DUD - katta (past) ovoz DUD - kichik (jarangdor) kema O - O - MO` - sigir MU - buzoqcha VOV - it VOV - kuchuk bolasi MYaU-mushuk MYaU - mushuk bolasi 2. Ayrim tovush va taqlid so`zlarni baland va past ovoz bilan talaffuz qilish. Ko`rsatma: "Qani katta kema, samolyot va X-K., Hamda ularning kichkinasi qanday ovoz chikarishini, hayvonlar va ularning bolalari qanday ovoz chikarishlarini ko`rsat". VOV - it VO V - kuchuk bolasi MU - sigir MU - buzoqcha MYaU - mushuk MYaU - mushuk bolasi DUD - katta kema DUD - kichik kema A ayiq, A -ayiq; bolasi 3. Unli tovushlarni talaffuzda ularning grafik tasviri yoki qo`l harakatiga tayanib ovozni balandlatish va pastlatishni amalga oshirish. yuqoriga - ovozni balandlatish; pastga - ovozni pastlatish. 71 1-ko`rsatma: "Sen oyoqlaring bilan emas, balki ovozing bilan zinapoyalardan yuqoriga, keyin esa Yana ovoz bilan zinapoyalardan pastga tushishga harakat qilib kur. Ovoz zinapoyalardan yuqoriga ko`tarilayotganda, u balandlashadi va ingichkalashadi. Ovoz zinapoyalardan pastga tushayotganda esa, u pasaya boshlaydi. Avval A tovushi, keyin esa O, U tovushlari Bilan talaffuz qilamiz. , 2-ko`rsatma: "Qo`g’irchoq chaqaloqni alalab ko`rsat"., A A A A A Soat qanday yurishini ko`rsat . ChIQ tebratishlarini chiq, chiq, chiq, chiq; \ / \ / \ / „,,~ - din Qo`ng’iroq qanday jaranglashini \ / \ / ko`rsat". din din Din, Dilin, din, Dilin Eslatma: Ovoz balandlashayotganini yoki pasayayotganini ko`rsatish uchun logoped qo`lining harakati bilan faol ravishda yordamlashadi. Baxolash mezonlari: 4-ball - topshiriq ovozning etarli modulyasiyasi bilan bajarilganda qo`yiladi; 3-ball - topshiriq ovoz modulyasiyasi unchalik etarli bo`lmagan xolatda bajarilganda qo`yiladi; 2-ball - topshiriq ovoz balandligini o`zgartirmagan xolda bajariladi, biroq topshiriq turli usullarda bajartirilsa, ovoz balandligi o`zgarishiga erishish mumkin; 1-ball - topshiriq ovoz balandligini o`zgartirmagan xolda bajariladi, biroq topshiriq turli usullarda bajartirilsa ham ovoz balandligi o`zgarmaydi; 0-ball - topshiriq bajarilmaydi. Ushbu ovoz modulyasiyasini baland-pastligi bo`yicha tadqiq etish yo`li orqali nafaqat maktabgacha yoshdagi dizartrik bolalarni balki boshqa nutq nuqsonlariga 72 ega bo`lgan bolalarda ham qo`llaniladi. Bu metodika orqali ovoz kamchiligini bartaraf etiladi va rivojlantirishga xizmat qiladi. Download 0.72 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|