Kurs ishi mavzu: “Ingliz tili darslarida tovushlarni to‘g‘ri talaffuz qilishni shakllantirishni o‘rgatish ishlanmasi”

1.2. Ingliz tilini o‘rganish sirlari
Ingliz tilini o‘rganishga qiziqasizmi? Nimadan boshlashni bilmay boshingiz qotganmi? Ingliz tilini qanday o‘rganishni, kimdan o‘rganishni, qancha vaqtda o‘rganishni bilmayapsizmi? Demak, yolg‘iz emassiz. Men ham bu mavzuda avval maktabda, keyin kollejda bosh qotirdim. Hozir universitetda o‘qisam-da, haligacha bosh qotirib kelaman. Lekin ingliz tilini “bosh qotirib” o‘rganib bo‘lmaydi. Kitob o‘qish — uni qo‘lga olishdan boshlanadi!
Inson ingliz tilini o‘rganishga yillar sarflashi mumkin, ammo muvaffaqiyatga erisha olmaydi. Kimdir 2-3 oy davomida bugun urf bo‘lgan IELTS imtihonlarida yuqori baho olib chiqadi. Xo‘sh, buning siri nimada, o‘zi siri bormi?!
“Registon” o‘quv markazining reklamalariga ko‘p ko‘zim tushardi: avtobus, metro, jamoat joylarida… Bu ham boshqa o‘quv markazlari kabi faqat reklamaga e’tibor qaratib, brendi namoyishiga ko‘p mablag‘ sarflaydi, deb o‘ylardim. To‘satdan o‘quv markazda uzoq yillardan buyon faoliyat yuritadigan Yo‘ldosheva Tursunoy opa bilan suhbatlashib qoldim va darsiga kirib ko‘rishga qaror qildim. Uning noodatiy dars o‘tish uslubi, o‘quvchilarni erkin qo‘yishi, xatodan qaytarishmas, xato bo‘lsa-da fikrini bayon qilishga undashi, ko‘p yillik pedagogik mahorati, ochig‘i, lol qoldirdi. Tursunoy opa bilan o‘zimni ko‘p yillardan beri qiynab yurgan savollarga javob olish maqsadida suhbatlashdim:
Ingliz tilini qanday o‘rganish kerak?
Bugun bu savol turli internet saytlari, ijtimoiy tarmoqlarda urf bo‘lgan va hamma o‘z bilganicha unga javob berishga urinyapti. Maqolalarning son-sanog‘i yo‘q: “Ingliz tilini o‘rganishning 7 siri”, “Chet tilini o‘rganishning 5 qoidasi”… Men o‘zimning uzoq yillik tajribam, kuzatishlarim davomida ingliz tilini o‘rganishning atigi 3 ta “sir”i bor, degan xulosaga kelganman:

1. 
   Dangasa bo‘lmang;
   
2. 
   Jonli muhitda o‘rganing;
   
3. 
   Doimiy ravishda mashq qiling.
   

Birinchi qoida, ya’ni “sir” — dangasa bo‘lmang, lekin o‘zingizni majburlamang. “Tadqiqot”, ya’ni yangi tilni o‘rganish juda qizg‘in bo‘lishi kerak. Bir kunda 5-6 soat shug‘ullanib, 1 hafta kitob o‘qiy olmasdan yurgandan, birinchi haftada har kuni 1 soatdan shug‘ullaning. Keyingi haftadan esa dars davomiyligini oshirib boring. Bu mashg‘ulot o‘zingiz uchun qiziq bo‘lsa, dars vaqti siz bilmagan holda ko‘payib, samaradorligi oshib boraveradi. Kam va tez-tez o‘rganing. Miya ma’lumotni qabul qilishni to‘xtatganidan so‘ng, quloqlar eshitmaydi va ko‘rish “loyqa” tusga kiradi. Kuch sarflashni davom ettirsangiz ham, bunda nimadir o‘rganishingiz dargumon. Siz qiziqish va zavq bilan o‘rganishingiz kerak. Bular ingliz tili, umuman har qanday tilni o‘rganishning oddiy sirlari. Ularni bilish maqsadingizga erishish uchun yetarli, deb o‘ylayman.
Chet tilini o‘rganmasangiz hayotingiz zulmatga aylanadigan missiya, ingliz tilini bilishingiz shart, bu davr talabi bo‘lgani uchun emas, uni shunchaki san’at sifatida qabul qiling. Chunki bu nafaqat istak va harakatni, balki maxsus bilimlarni ham talab qiladi. Agar tilga majburiyat deb qarasangiz, yillar davomida ham biror natijaga erisha olmaysiz.
Chet tilini osongina o‘rgana oladiganlar “tug‘ma qobiliyatlar” emas, balki ular oddiy qoida va prinsiplarga ongli yoki ongsiz ravishda rioya qilish tufayligina erishganlar. E’tibor bersangiz, ularning dunyoqarashi va fikrlashi ham tengdoshlariga qaraganda boshqacha. Bir tilni bilgan bir odam, ikki tilni bilgan ikki odam, degan gap bejiz aytilmagan. Insonga ato etilgan umrni behuda o‘tkazish, dunyodan “bir odam” bo‘lib o‘tishni uvol, ta’bir joiz bo‘lsa, fojia deb bilishimiz kerak!
Asosiysi, chet tilini o‘rganish sizga zavq bag‘ishlasin. Shunda bu jarayondan zavq olishingiz mumkin!