Kurs ishi mavzu: Mass-spektrometrik analiz usullari. Kurs ishi rahbari: Mamurova M. M. Andijon – 2023 Mundarija Kirish I bob. Mass-spektrometrik metodining mohiyati

5 – Rasm. KFK -2 fotoelektrik kolorimetrning old tomonidan ko‘rinishi

Kolorimetrning yorug`lik filtrlari.

Diskdagi yozuv	Asbobdagi yozuv	Filtrning o‘tkazish maksimumiga to‘g‘ri keladigan yorug‘likning to‘lqin uzunligi, nm	O‘tkazish polosasining yarim kengligi, nm
1	315	315±5	35±15
2	364	364±5	25±10
3	400	400±5	45±10
4	440	440±10	40±15
5	490	490±10	35±10
6	540	540±10	25±10
7	590	590±10	25±10
8	670	670±5	20±5
9	750	750±5	20±5
10	870	870±5	25±5
11	980	980±5	25±5

Kyuveta ushlagich. Kyuveta ushlagichga ikkita kyuveta o‘rnatish mumkin. Kyuvetalarning biriga erituvchi yoki standart eritma, ikkinchisiga esa tekshiriladigan eritma solinadi. Kyuveta ushlagich kyuvetalar bo‘lmasining stoliga o‘rnatiladi. Kyuvetalarni yorug‘lik yo‘liga to ‘g‘rilash 4 dasta yordamida amalga oshiriladi. Kyuveta bo‘lmasining 7 qopqog‘i ochiq bo`lganda, yorug`lik qabul qilgichlar oldidagi oyna temir parda bilan yopiladi. Yorug`lik qabul qilgichlar 5 dasta yordamida ulanadi.
Qayd qilish asbobi.Signalni qayd qiluvchi o`lchash asbobi sifatida М907-10 turidagi 1 mikroampermetr ishlatiladi. Mikroampermetr qopqogining orqa tomonida o`lchash chegarasi 0,1 V dan ko‘p bo`lmagan raqamli voltmetrni ulash uchun joy qo‘yilgan.
Asbobni ishlatish bo‘yicha umumiy ko‘rsatmalar. Kolorimetr old tomonining chap qismida qora rang bilan 315,364,400,440,490, 540 bilan belgilangan yorug‘lik filtrlari va asbobning sezgirligini boshqarish uchun qora rangli «1», «2», «3» «чувствительность» dastalari o‘rnatilgan. 315-540 nm oralig‘ida ishlaganda «чувствительность» dastalari ham qora rangli «1», «2» va «3» raqamlariga o‘rnatiladi. O`lchashlar qizil rangli 590,670,750,870,980 nm to`lqin uzunliklariga ega bo`lgan yorug`lik filtrlari yordamida olib borilganda, «чувствительность» dastasi ham qizil yozuvli «1», «2», «3» holatlardan biriga o‘rnatiladi. Kyuvetalar yorug`lik tushadigan va chiqadigan derazalarining yuzalari toza bo`lishi kerak. Bu tomonlar yuzasida dog‘ yoki eritmaning tomchisi qolgan bo`lsa, u o`lchash natijalari aniqligini pasaytiradi. Kyuvetalarni kyuveta ushlagichga qo‘yish va undan olishda kyuvetaning yorug`lik tushadigan va chiqadigan tomonlari barmoq bilan ushlanmasligi kerak. Kyuvetaga quyiladigan suyuqlikning balandligi uning yon devoriga chizilgan belgi bilan bir xil bo`lishi kerak. Yorug`likning yo`liga navbatdagi yorug`lik filtrini o‘rnatishda «чувствительность» dastasi «1» holatga qo‘yilishi va «установка 100 грубо » dastasi chap tomonga to`liq buralgan bo`lishi kerak. Bu bilan qayd qiluvchi mikroampermetrga katta tok berishning oldi olinib, asbobning ishlash muddati uzaytiriladi. Yorug‘lik filtrini almashtirgandan so‘ng yorug‘lik qabul qilgichga 5 daqiqa davomida yorug‘lik tushirib, keyin o‘lchash boshlanadi.
Asbobni ishga tayyorlash. O‘lchashga 15 daqiqa qolganda kolorimetmi tokka ulash kerak. Asbob qiziyotgan vaqtda kyuvetalar bo‘lmasi ochiq holda bo‘lishi kerak. Bu holatda yorug‘lik qabul qilgichlarga tushayotgan yorug‘lik oqimi parda bilan to‘siladi va ular ishdan chiqishining oldi olinadi. Yorug‘likning yo‘liga o ‘lchash uchun zarur bo‘lgan yorug‘lik filtrlari o‘rnatiladi. Kolorimetrning sezgirligi eng kichik bo‘lgan «1» raqami qarshisiga o‘rnatiladi. «Установка 100 grubo» dastasi esa chapga oxirigacha buraladi. O‘lchashni bajarishdan oldin va yorug‘lik qabul qilgichlarni almashtirganda, kyuvetalar bo‘lmasini ochib qo‘yib, yorug‘lik qabul qilgichlarga yorug‘lik tushmagan vaqtda asbob strelkasi “T % “shkala bo‘yicha «0» ga to‘g‘rilanadi. Buning uchun asbob o‘ng tomonining pastida joylashgan «0» yozuvli vint tegishli tomonga buraladi.